Wat is astigmatisme?

Astigmatisme treedt op wanneer het hoornvlies, het transparante voorste deel van het oog, een verandering in zijn kromming vertoont, waardoor licht dat het oog bereikt niet goed op het netvlies wordt scherpgesteld, waardoor onze hersenen geen scherpe beelden kunnen creëren.

Astigmatisme is een visusprobleem dat valt onder wat we refractiefouten of brekingsfouten noemen, wat betekent dat het een verandering is in de anatomie van de ogen die van invloed is op de manier waarop licht het netvlies bereikt. Andere veel voorkomende vormen van refractieafwijkingen zijn myopie, hypermetropie en presbyopie.

Hoe het ontstaat

In normale situaties hebben het hoornvlies en de lens een goed afgeronde kromming die ervoor zorgt dat lichtstralen worden gebroken zodat ze samenkomen op een enkel punt op het netvlies, waardoor de hersenen scherpe beelden kunnen maken.

Bij de astigmatische patiënt heeft het hoornvlies of de lens een onregelmatige kromming, waardoor het licht niet gelijkmatig wordt gebroken, waardoor het beeld zich voor, na of op meer dan één punt op het netvlies vormt.

Dit onvermogen om het beeld op één punt te vormen, verhindert de hersenen om een perfect onscherp beeld te creëren voor zowel nabije als verre objecten.

Wanneer astigmatisme wordt veroorzaakt door veranderingen in de kromming van het hoornvlies, spreken we van cornea-astigmatisme; wanneer het defect van de lens is, spreken we van kristallijn astigmatisme.

De meeste mensen hebben een zekere mate van astigmatisme, aangezien kleine veranderingen in de kromming van de lens of het hoornvlies gebruikelijk zijn. Lichte graden van astigmatisme beïnvloeden het gezichtsvermogen echter niet in relevante mate en vereisen geen behandeling.

Astigmatisme komt vaak voor in combinatie met andere refractieve fouten, zoals myopie of hypermetropie, en wordt in deze gevallen samengesteld astigmatisme genoemd.

Risicofactoren

Astigmatisme is een zeer veel voorkomende aandoening. In de meeste gevallen worden mensen al geboren met de veranderingen in de kromming van het hoornvlies die astigmatisme veroorzaken, en de waarschijnlijkheid dat dit zich voordoet heeft te maken met de familiegeschiedenis. Tot 30% van de kinderen en volwassenen boven de 30 jaar zijn astigmatisch. Als we ook rekening houden met de mildere gevallen, met diopters (graden) kleiner dan 0,5, springt deze prevalentie naar 60%.

Naast de familiegeschiedenis zijn andere risicofactoren voor het ontwikkelen van astigmatisme:

• Vroeggeboorte.
• Laag geboortegewicht.
• Oogchirurgie, zoals cataractcorrectie.
• Ogentrauma.
• Ceratoconus (een niet-inflammatoire oogaandoening die structurele veranderingen in het hoornvlies veroorzaakt).
• Ogevorderde leeftijd.
• Erdere refractieafwijkingen van het oog, zoals myopie of hypermetropie.
• Oogallergieën waardoor de patiënt vaak aan zijn ogen krabt.

In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, is het niet waar dat astigmatisme kan ontstaan of verergeren als de patiënt de gewoonte heeft om bij weinig licht te lezen of te dicht bij de televisie te zitten.

Symptomen

Het belangrijkste symptoom van astigmatisme is wazig zien, zowel dichtbij als veraf. De astigmatische patiënt kan ook oogvermoeidheid (vermoeid gezichtsvermogen) of hoofdpijn (hoofdpijn) ervaren.

Andere tekenen en symptomen die de aandacht trekken zijn:

• Frequent moeten loensen om ver te kunnen zien of dichtbij te kunnen lezen.
• Phophobia (gevoeligheid voor licht).
• Dubbelzien.
• Pijn in de spieren rond de ogen.
• Verergering van de gezichtsscherpte ’s nachts.
• Daling van de schoolprestaties.

Afhankelijk van hoe de hoek van het hoornvlies of de lens is veranderd, kan wazig zicht in meer dan één richting optreden: horizontaal, verticaal of diagonaal.

Huistest voor astigmatisme

Als u enkele van de symptomen hebt die in het vorige onderwerp zijn beschreven en vermoedt dat u astigmatisch kunt zijn, zijn er enkele snelle screeningstests die thuis kunnen worden gedaan als u nieuwsgierig bent. Hieronder hebben wij een voorbeeld gegeven.

Bedenk dat geen van deze tests de betrouwbaarheid van een oogonderzoek heeft en nooit een consult bij uw oogarts mag vervangen, of het resultaat nu positief of negatief is.

Instructies voor het doen van de test: neem uw bril of contactlenzen af. Plaats uzelf op ongeveer twee meter afstand van het computerscherm en bedek één oog (herhaal de test vervolgens met het andere oog). Als u astigmatisme hebt, zullen sommige groepen lijnen zwarter en scherper zijn dan andere. Als alle lijnen even scherp zijn, hebt u waarschijnlijk geen astigmatisme (of slechts in zeer geringe mate).

Diagnose

De juiste diagnose moet in overleg met een oogarts worden gesteld. Een volledige ooggezondheidsbeoordeling omvat een reeks tests, waaronder:

• Visuele gezichtsscherpte test: wanneer u letters leest op een afstandskaart.
• Corneale topografie of gecomputeriseerde keratoscopie: gebruikt om de vorm en kromming van het hoornvlies te meten.
• Refractieonderzoek: wordt uitgevoerd met een instrument dat een phoropter wordt genoemd, waarbij de oogarts een reeks lenzen voor uw ogen plaatst en meet hoe deze het licht scherpstellen.

Behandeling

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden die de patiënt een helder en comfortabel zicht bieden. De meest voorkomende zijn:

Glazen

Het gebruik van een bril is de eenvoudigste oplossing en bestaat uit cilindrische lenzen (bij myopie en hypermetropie zijn de lenzen bolvormig), die de richting van het licht corrigeren, zodat het beeld precies op het netvlies wordt gevormd. Een bril is ook nuttig in gevallen van samengesteld astigmatisme, hetzij met myopie of hypermetropie.

In gevallen van patiënten ouder dan 40 die ook presbyopie (vermoeid zicht) hebben, kan een bifocale of multifocale lens nodig zijn.

Contactlenzen

Net als een bril kunnen contactlenzen de meeste gevallen van astigmatisme corrigeren. Lenzen zijn verkrijgbaar in verschillende soorten en stijlen. Zachte lenzen kunnen op de laagste graden worden gedragen en harde lenzen op elke graad.

Sommige mensen hebben betere resultaten met lenzen dan met een bril, met een helderder zicht en een breder gezichtsveld. Aangezien contactlenzen echter rechtstreeks op de ogen worden gedragen, moeten ze regelmatig worden schoongemaakt en onderhouden om de gezondheid van de ogen te beschermen.

We vertellen meer over de verschillende soorten contactlenzen in het volgende artikel: CONTACTLENSEN – Soorten en Verzorging.

Orthokeratologie

Contactlenzen kunnen ook worden gedragen bij een behandeling die orthokeratologie wordt genoemd. Bij deze procedure draagt de patiënt gedurende enkele uren van de dag (of tijdens de slaap) harde contactlenzen om de kromming van het hoornvlies goed te vormen. Naarmate de kromming van het oog wordt gecorrigeerd, kan de patiënt de frequentie van het dragen van deze lenzen verminderen, zodat hij verscheidene uren normaal kan zien zonder hulp.

Ortokeratologie verbetert het gezichtsvermogen echter niet blijvend. Als de patiënt permanent stopt met het dragen van de retentieve lenzen, kan de vervorming van de kromming van het hoornvlies terugkeren en zal de persoon opnieuw de symptomen van astigmatisme ervaren.

Refractieve chirurgie

Astigmatisme kan worden gecorrigeerd door middel van refractieve chirurgie. Bij deze behandeling gebruikt de oogarts een laserstraal om de kromming van het hoornvlies opnieuw te vormen, waardoor de refractiefout wordt gecorrigeerd.

Refractieve chirurgie is geïndiceerd voor patiënten ouder dan 18 jaar en met een gestabiliseerde gradatie sinds ten minste 12 maanden. Het is een eenvoudige, pijnloze ingreep, die onder plaatselijke verdoving wordt uitgevoerd en gemiddeld slechts 20 minuten duurt. Na ongeveer 24 uur kan de patiënt al normaal zien.

Van de refractieve chirurgische opties voor astigmatisme zijn de meest voorkomende:

• LASIK (acroniem voor Laser-Assisted in Situ Keratomileusis).
• LASEK (acroniem voor Laser-Assisted Sub-Epithelial Keratectomy).
• Photorefractive Keratectomy (PRK).
• Epi-LASIK.
• SMILE (acroniem voor Small Incision Lenticule Extraction).

Al deze operaties zijn veilig en doeltreffend. De beste optie voor uw geval moet worden besproken met uw oogarts.

Enkele van de mogelijke, complicaties die kunnen optreden na refractieve chirurgie zijn:

• Incomplete correctie van astigmatisme.
• Droog oog.
• Ooginfectie.
• Corneaal litteken
• Afwijkende visuele effecten, zoals een halo of flikkerende vlekken die rond lichten verschijnen.

Het is belangrijk op te merken dat deze complicaties zeldzaam zijn. De chirurgische resultaten zijn in de overgrote meerderheid van de gevallen optimaal, vooral wanneer de ingreep wordt uitgevoerd door een oogarts die ervaring heeft met de techniek.

References

• Visuele stoornissen bij volwassenen: Refractieve stoornissen en presbyopie – UpToDate.
• Laserrefractieve chirurgie – UpToDate.
• Wat is astigmatisme? – American Academy of Ophthalmology.
• Facts About Astigmatism – National Eye Institute.
• A review of astigmatism and its possible genesis – Clinical and experimental optometry.

Dit artikel is gerecenseerd door Dr. Renato Souza Oliveira, een oogarts opgeleid aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro (UFRJ), gespecialiseerd in hoornvliesaandoeningen, met een voorliefde voor cataractchirurgie en de behandeling van keratoconus.