Sus2 en add9 akkoorden

Vorige maand zijn we begonnen met de basis majeur en mineur akkoordvormen en hebben we gekeken wat er gebeurt als je de terts van een majeur akkoord een fret verhoogt – waardoor een sus4 akkoord ontstaat. Sus is een afkorting van suspended (zwevende toon), en de enige andere toon die je kunt zweven is de secunde. Om een sus2 akkoord te maken, wordt de terts van een majeurakkoord een hele toon verlaagd, wat hetzelfde is als twee frets. Dit levert een akkoord op met de formule grondtoon, tweede en kwint.

Asus2 en Dsus2 zijn makkelijke akkoorden om te spelen, omdat je een vinger loslaat en de sus2 noot op de open snaar te vinden is. Probeer het majeurakkoord dat we vorige maand bestudeerden eens af te wisselen met het sus2-akkoord voor een aangename mengeling van akkoordbewegingen, samen met het effect van nergens echt naartoe gaan. Probeer dan D, Dsus2, Dsus4, Dsus2 rond en rond te spelen en je krijgt iets als het intro van KT Tunstall’s Other Side Of The World. De volgorde werkt net zo goed met A-akkoorden, en als je eindigt op het majeurakkoord in plaats van de sus2 kom je misschien helemaal in de kerstsfeer over zoals John Lennon zingt “And so this is Christmas…”. Sus-akkoorden lijken niet vooruit te willen in de zin van overgaan naar een ander akkoord – ze zijn eigenlijk al blij als ze de zwevende toon gewoon laten terugkeren naar zijn oorspronkelijke toonhoogte in het majeurakkoord.

De andere drie majeurakkoordvormen kunnen niet zo gemakkelijk in sus2-akkoorden worden veranderd – maar het is zeker de moeite waard om het te proberen. Voor de Csus2 vorm hebben we een paar opties, waarvan de eerste inhoudt dat we de open E snaar dempen met de onderkant van de eerste vinger en vinger twee loslaten. Er is ook een sus4 voicing beschikbaar, zoals we de vorige keer zagen. Deze voicings van lage ondergeschikte akkoorden hebben veel karakter – probeer KT’s akkoordenreeks eens te spelen met deze C-akkoorden en kijk wat je ervan vindt.

Als het dempen van de open E lastig voor je is, probeer dan de pink op de derde fret van de bovenste snaar te laten vallen en wissel af tussen Csus2 en C majeur. Het toevoegen van deze hoge G noot betekent dat we een verdubbelde kwint in het C akkoord hebben – het heeft een schallend, rinkelend karakter dat in veel opzichten te verkiezen is boven de verdubbelde terts in het standaard C akkoord, of de vormen in figuur 3, die de bovenste snaar helemaal niet gebruiken. Met een snelle herintonatie kun je ook een Csus4-intonatie spelen die goed samengaat met de andere twee vormen.

Figuur 5 doet voor een G-majeurakkoord wat figuur 4 deed voor een C-majeurakkoord, waarbij de verdubbelde terts wordt weggehaald en in plaats daarvan een mooie chankende verdubbelde kwint wordt toegevoegd. Gsus2 klinkt ook geweldig met deze stemvoering – als je de sus2 en de majeur afwisselt, is het waarschijnlijk niet nodig om je eerste vinger steeds terug op de A-snaar te leggen. Gewoon de hele tijd de A snaar dempen met de onderkant van je tweede vinger.

Subtiele variaties in akkoord voicings, zoals die in figuur 3, 4 en 5, kunnen veel toevoegen aan je muziek. Zelfs als je gewoon een coverversie van een bekend nummer speelt, kan het toevoegen van een akkoord met wat extra kleur, een ongebruikelijke voicing of een suspensie je versie echt naar het volgende niveau tillen. Wees bereid om te experimenteren, en vertrouw altijd op je oor voor wat goed klinkt.

Add9 en add11 akkoorden

In alle vormen die we tot nu toe hebben bekeken, hebben we veel moeite gedaan om de terts niet in het akkoord te hebben samen met de sus2 of sus4. Dus wat gebeurt er als je simpelweg de tweede of vierde noot aan het akkoord toevoegt, en de grondtoon, terts en kwint laat staan? Antwoord: je krijgt een add9 en een add11.

De conventie is dat deze toegevoegde noten worden gezien als komend van boven de kwint, waardoor ze omhoog gaan naar het volgende octaaf, waar een secunde een negende wordt en de kwart een elfde (zie het zo: als C één is, is D twee. Ga nu door: EFGABCD, enz., en je zult zien dat D de negende noot boven C is en F de elfde). Terugkomend op C majeur, hebben we een paar stemmingen voor Cadd9.

Kies tussen die met de verdubbelde terts of die met de verdubbelde kwint. Welke je kiest kan afhangen van het volgende, of misschien het vorige akkoord. Als je bijvoorbeeld net G majeur hebt gespeeld, zoals in figuur 5, kan het muzikaal effectief zijn om de tweede vorm te kiezen, waarbij de bovenste twee noten hetzelfde blijven. Het zou verleidelijk kunnen zijn om dat te volgen met het Dsus4 akkoord uit figuur 2, zodat drie akkoorden achter elkaar dezelfde twee topnoten hebben. Zet een capo op de tweede fret en je komt bijna in het Wonderwall-gebied van Oasis, maar ik heb nummers kunnen vinden van uiteenlopende artiesten als Alicia Keys en Tom Petty die dit soort akkoordenreeksen gebruiken.

Figuur 7 introduceert nog een Cadd9-akkoord, dit keer met de toegevoegde negende laag op de D-snaar. Dit gaat heel mooi samen met een toegevoegd 11e akkoord met eenzelfde lage positie voor de toegevoegde noot. Op zichzelf gespeeld, levert deze Cadd11 een behoorlijke clash op met de open E snaar. Maar als je het in volgorde speelt met het majeurakkoord en de add9, lijkt de voorwaartse beweging de botsing te verbergen. Het is de moeite waard om te onthouden dat voorwaartse beweging in een akkoordprogressie veel soorten tijdelijke dissonantie draaglijk kan maken.

Op de een of andere manier zijn we erin geslaagd om zover te komen zonder dat er E akkoorden zijn. In feite kan Eadd9 in de lagere stemvoering een beetje rekbaar zijn. Probeer het te mengen met het open E-akkoord en Esus4. De hogere stemvoering (het tweede akkoordenschema in figuur 8) heeft een zoete kwaliteit, die me doet denken aan Barry Manilow die niet kan lachen zonder jou, hoewel Jimi Hendrix hier een beweeglijke vorm van maakte en het schuifakkoord intro speelde in Castles Made Of Sand. Maar ik bewaar beweegbare vormen voor een volgende aflevering.

We gaan eindigen met Aadd9 en Dadd9, die beide vergeleken moeten worden met de sus2 akkoorden uit figuur 1 en 2. De terts in het akkoord houden klinkt zo veel zoeter dan de relatief strenge sus2 stemvoering. Anders is niet per se beter – we bekijken akkoorden op deze manier zodat je voicings kunt kiezen die passen bij de muziek die je speelt of schrijft. Om met een knal te eindigen, de laatste twee akkoorden in figuur 9 zijn de wonderlijk dubbelzinnige Aadd11 en Dadd11, waarbij de lage positie van de 11e je doet afvragen of het wel A en D akkoorden zijn. Oh, en we hebben de kwint weggelaten uit het Dadd11 akkoord omdat de kwint altijd de eerste noot is om weg te laten als het krap wordt. Akkoorden zijn wonderlijke dingen…