Terwijl u het niet zag, niet voelde, of er zelfs maar over las in de kranten, werd de aarde op 23 juli 2012 bijna teruggeslagen naar het Stenen Tijdperk. Het was geen gestoorde dictator met zijn vinger op de thermonucleaire knop of een gigantische asteroïde die dicht bij het wegvagen van de beschaving zoals wij die kennen kwam, hoewel – nee, wat ons bijna eindigde was een enorme zonnestorm. Bijna op de kop af twee jaar geleden veroorzaakte ons meest overvloedige en fantastische hemellichaam – de zon – een van de grootste zonnevlammen en coronale massa-ejecties ooit geregistreerd. En hij miste de aarde op een haar na. “Als hij de aarde had geraakt, zouden we nog steeds de brokstukken aan het oprapen zijn,” zegt Daniel Baker, die het onderzoek naar de enorme zonnestorm leidde.

Een zonnestorm is een algemene term voor verhoogde activiteit op de zon. In dit geval bestond de zonnestorm van juli 2012 uit een enorme zonnevlam, gevolgd door een kolossale coronale massa-ejectie (CME). Een zonnevlam wordt veroorzaakt door het plotseling vrijkomen van energie die is opgeslagen in de corona van de zon, waardoor het plasma van de zon tot tientallen miljoenen graden opwarmt, versnelt en allerlei soorten straling uitstraalt, en vaak een protuberans of filament (uitbarsting) van de zon creëert. In een grote zonnestorm kan dezelfde energie uit de corona ook een coronale massa-ejectie veroorzaken – een veel langzamer bewegende wolk van miljarden tonnen plasma (elektronen en protonen).

Het is niet leuk om te zeggen, maar het is slecht nieuws als de energie en het plasma van een grote zonnevlam of CME de aarde raakt. Net als bij een door mensen gemaakt elektromagnetische puls (EMP) wapen, slaan de zonne-energetische deeltjes met zo’n kracht in op de aarde dat de atmosfeer wordt geïoniseerd, waardoor een enorme wolk energetische elektronen ontstaat die rondstuiteren in de atmosfeer en overal elektronica vernietigen en geleidende draden doen smelten. Het zou waarschijnlijk ook een paar satellieten in een baan om de aarde uitschakelen.

Vóór de storm van juli 2012 was de grootste geregistreerde storm de Carrington gebeurtenis van 1859. Een enorme zonnevlam en CME troffen de aarde en vernietigden een groot deel van het Victoriaanse telegraafnetwerk in Europa en Noord-Amerika. Sindsdien hebben andere zonnestormen de aarde getroffen, maar gelukkig zijn we in de moderne tijd slechts door één grote storm getroffen, die in 1989 de stroomstoring in Quebec veroorzaakte. De storm van juli 2012 was ongeveer twee keer zo groot als de gebeurtenis die de stroomstoring in Quebec veroorzaakte – maar dankzij de enorme uitgestrektheid van de ruimte en de relatief grote baanafstand van de aarde zijn we de kogel gelukkig ontlopen. “Naar mijn mening was de storm van juli 2012 in alle opzichten minstens zo sterk als de gebeurtenis van 1859 in Carrington,” zegt Daniel Baker van de Universiteit van Colorado. “Het enige verschil is dat hij miste.”

Een geluk voor de wetenschap, hoewel, de zonnevlam en CME van juli 2012 raakte NASA’s STEREO A satelliet vierkant op de neus. STEREO A en B zijn zonne-observatiesatellieten die sinds 2006 rond de zon draaien en ons voorzien van allerlei heerlijke beelden en wetenschap. De video hierboven maakt gebruik van beelden die door de twee STEREO-satellieten zijn gemaakt. Het beeld bovenaan het verhaal, van een zonnevlam met de aarde erin gefotoshopt voor de schaal, werd gemaakt door NASA’s nieuwere Solar Dynamics Observatory. Aan de hand van gegevens van deze satellieten, en van historische zonnestormen,

De onderlinge afhankelijkheid van verschillende systemen in de VS. Als de stroom uitvalt, valt al het andere ook uit.

De energiesystemen die zouden worden getroffen door een grote geomagnetische storm in de VS

Als de zonnestorm de aarde al in 2012 had getroffen, zou de totale economische impact naar schatting zo’n 2 biljoen dollar bedragen, oftewel 20 keer de kosten van de orkaan Katrina. Maar het gaat niet alleen om geld: Zoals ik in ons hoofdartikel The Machine Stops heb beschreven, kost het tijd om het elektriciteitsnet van de wereld te repareren. Je kunt niet zomaar op magische wijze tientallen gigantische transformatoren en onderstations vervangen. Er zijn maar zoveel dieselgeneratoren om het gat te vullen. Als een gigantische zonnestorm de aarde zou treffen, zouden grote delen van de samenleving maanden of jaren zonder stroom kunnen zitten.

Pete Riley, een natuurkundige die de afgelopen 50 jaar extreme ruimteweergebeurtenissen heeft bestudeerd, zegt dat er 12% kans is dat een storm op Carrington-niveau de aarde in de komende 10 jaar zal treffen.

Hoe zag het eruit toen de zonnevlam bovenaan het verhaal de atmosfeer van de Aarde raakte: Aurora borealis!

Het is echter niet allemaal slecht: Wanneer we onvermijdelijk getroffen worden door een grote zonnegebeurtenis, zal de resulterende geomagnetische storm die de meeste van de elektronische systemen van de Aarde wegvaagt, ook enkele prachtige noorderlichten genereren. De Carrington gebeurtenis was zo krachtig dat het Noorderlicht (aurora borealis) werd gezien tot in het zuiden van Cuba, en het Zuiderlicht (aurora australis) werd gezien in Queensland, Australië.

De anarchistische post-apocalyptische Aarde zal dan tenminste een mooie achtergrond hebben…