Toen mij werd voorgesteld een artikel te schrijven over de ontwikkeling van kwantitatieve financiën voor de website Next Finance, moet ik toegeven dat ik verbaasd was. Hoewel ik een financieel professional ben, was het voor mij niet zo gemakkelijk om het begrip “kwantitatieve financiën” te definiëren. Wat is kwantitatieve financiering precies? Een snelle blik op het web leert dat de term vaak wordt gebruikt in professionele of academische domeinen. Ik besefte dus dat ik een van de weinigen moest zijn die een probleem hebben met het definiëren van dat begrip: de klus moest geklaard worden en ik aanvaardde het voorstel.
HOE DEFINIEER JE QUANTITATIEF FINANCE?
Een eenvoudige definitie zou kunnen zijn: in een gebied van de financiën, dat gekenmerkt wordt door het gebruik van kwantitatieve instrumenten, in tegenstelling tot de conventionele financiën die gebaseerd zijn op de grondbeginselen. Waarom niet! Maar hoe zit het dan met het feit dat die fundamentals worden gemeten en beoordeeld met behulp van geaggregeerde numerieke gegevens of statistische technieken die tot de kwantitatieve wereld behoren ? Welnu, laten we preciezer zijn. Quantitative finance zou een vakgebied zijn waarin de besluitvorming gebaseerd is op wiskundige modellen of en/of modellen van de Fysica . Is het nu duidelijk? Niet echt! Zijn er andere vakgebieden waarin het gebruik van wiskunde en natuurkunde zo’n sterke indruk hebben achtergelaten? Econometrie bestaat zeker op het gebied van de Economie, maar met één belangrijk verschil: Econometrie wordt eerst beschouwd als een onderdeel van de economie, terwijl kwantitatieve financiën eerst als kwantitatieve wetenschap wordt gezien alvorens “financiën” te zijn. Tenslotte, in plaats van te zoeken naar een globale definitie, is het misschien beter om het profiel van de zogenaamde “quants” in Frankrijk te bekijken om uiteindelijk tot een globale beschrijving te komen.
DE “QUANT” IS EEN MATHEMATICUS…..
Het woord “quant” werd in Frankrijk in de eerste plaats gebruikt om een populatie van financiers aan te duiden die werkzaam zijn in investment banking, meer bepaald in de structurering en prijsbepaling van afgeleide produkten. De activiteit neemt in Frankrijk in de jaren ’90 een hoge vlucht en leidt zeer snel tot een totale rage. Zo wil een groot aantal studenten, met verschillende achtergronden, quant worden
Elk jaar hebben meer en meer jonge ingenieurs of afgestudeerden in de wetenschappen belangstelling voor deze loopbaan. Maar hoe wordt men “quant”?
Het artikel van Yann Olivier dat op deze portaalsite is gepubliceerd, beschrijft dit fenomeen zeer goed. Het artikel toont de mogelijke functies van een kwant binnen een bank. Hieraan moet worden toegevoegd dat in die tijd een carrière in het onderzoek niet hoog op de agenda stond, en dat jonge getalenteerde wiskundigen kans zagen om te profiteren van de financiële meevaller die op de financiële markten beschikbaar was voor getalenteerde quants. Franse investeringsbankactiviteiten floreerden onder de invloed van hun quants. Een groot deel van de reputatie van sommige Franse banken berust op deze activiteiten.
Niet alleen jonge studenten, ook Franse vooraanstaande wetenschappers produceren grootse werken op het gebied van de wiskunde toegepast op financiën. Nicole El Karoui, Bruno Dupire en vele anderen zijn academische autoriteiten op dit gebied geworden, evenals internationale beroemdheden zoals Paul Wilmott.
DE QUANT IS OOK EEN IT-ONTWIKKELAAR
In Frankrijk voelen veel financiële ingenieurs een zekere afkeer voor IT. Sommigen zijn gefascineerd door modellen en denken er geen seconde aan om duizenden regels code te schrijven…
Veel sneller, voorbij de abstractheid van de intellectuele modellering, wil men dat quants hun ideeën uitvoeren. De overgang lijkt iets moeilijker te zijn voor de Franse kwant, zoals blijkt uit het artikel van Yann Olivier. Hij besluit met de volgende zin: De quants van morgen zullen meer dan ooit, zonder twijfel, “informatici!” zijn. Merk op dat de invoering van een “wiskundig kader” in de financiële wereld gepaard gaat met zware IT-ontwikkelingen en zelfs leidt tot het ontstaan van nieuwe functies: De “commando’s”. Dit zijn IT-ontwikkelaars met een “speciale opdracht” , in staat zijn algoritmen te begrijpen en ze in een betrekkelijk korte tijd te implementeren. Deze positie als tussenpersoon, tussen wiskundige modellering en het gebruik van resultaten, maakte deze IT’ers tot een essentieel onderdeel van het proces en uiteindelijk werden zij volledig lid van de kwantumwereld. Angelsaksen beschrijven hen wel met de woorden Quant developer.
EN EINDELIJK EEN FYSICIST
Als de wiskundigen hun weg vinden in de investeringsbank door kant-en-klare oplossingen te ontwerpen en te verkopen aan klanten, vinden de fysici hun niche in het vermogensbeheer. Inderdaad, quants in investment banking denken na over een probleem moet een oplossing vinden voor een bepaalde datum (die overeenkomt met de verkoop van het product). Degenen in het vermogensbeheer moeten ervoor zorgen dat zij een oplossing op lange termijn hebben gevonden (hoewel niet noodzakelijk optimaal op een bepaalde datum) en, anders, zich voortdurend aanpassen om de activa te beheren aangezien de investeerders waarschijnlijk op elk ogenblik zullen intekenen (of aflossen).
Volgens Fabrice Foy, kwantitatief analist bij CCR-AM, moeten we precies het tegenovergestelde doen van de klassieke theorie: de aandelenkoers weerspiegelt de fundamentals niet, en als de koers afwijkt van zijn fundamentele waarde, heeft hij niet noodzakelijk de neiging om terug te keren(..)
Deze adaptieve benadering van de onzekerheden in een evoluerende markt, lijkt sterk op die van een natuurkundige en verklaart het enorme succes dat natuurkundigen hebben op het gebied van portefeuillebeheer.
Een goede illustratie van deze potentiële link tussen natuurkunde en financiën wordt gegeven door Fabrice Foy in zijn artikel dat op deze site werd gepubliceerd: “Voorspellen of aanpassen”. Het artikel gaat nog verder en leidt tot een evolutie in de kwantitatieve financiën die wij in de slotanalyse zullen behandelen. In Frankrijk wordt het succes van de kwantitatieve benadering in het vermogensbeheer in feite geïllustreerd door de firma Capital Fund Management (CFM). Dit Hedge Fund maakt uitsluitend gebruik van kwantitatieve strategieën onder leiding van een wetenschappelijk comité dat door natuurkundigen wordt geleid!
QUANT: VAN HONEYMOON TOT DIVORCE
Na aan de top te hebben gestaan en vaak als “de financiële elite” te worden beschouwd, hebben de quants, of zij nu in investment banking of asset management werkzaam zijn, een moeilijke periode doorgemaakt, die vandaag nog niet voorbij is.
Met de verliezen van een fonds van de grootste kwantitatieve beheerder, Renaissance Technologies, en drie andere fondsen van Goldman Sachs, staat de sector van het kwantitatieve beheer wellicht voor zijn eerste echte crisis.
Het begint (bijna) allemaal (althans bij het publiek gaan) in augustus 2007 met een storm over kwantitatieve fondsen. Kort daarvoor werd ontdekt dat ultrakwantificatie ertoe had geleid dat een handvol quants in investment banking te weinig rigoureus te werk was gegaan bij het ontwerpen van modelaannames.De crisis is wereldwijd en roept de eerste vragen op over kwantitatief management en met name de risicobeoordeling van de modellen. De critici vallen van alle kanten hard aan. Zij omvatten zelfs de stemmen van academici die zowel de tekortkomingen als de vernieuwende benaderingen hadden voorzien: De schade is aangericht en de ineenstorting is reëel, vooral nu het publiek geschokt vaststelt dat plaatselijke overheden, op zoek naar gemakkelijk geld, zijn gezwicht voor de verlokkingen van de structurering zonder de ingebedde risico’s werkelijk te begrijpen.
TOWARDS A COMEBACK OF QUANT WORLD
Kwanten hebben het (hopelijk) niet opgegeven. De structureringsactiviteiten blijven globaal genomen low profile in Frankrijk, ook al zijn er hier en daar nog wat deals. De sector van het kwantitatief beheer, die de crisis vrij goed heeft doorstaan, heeft de keuze gemaakt om zich te verenigen en lobby’s op te richten om hun belangen beter te beschermen en tegelijk de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Het associatieve project QuantValley is daar een perfect voorbeeld van
Challenges, positionering en vooruitzichten van het Quantative Management in Frankrijk. Arnaud Chrétien en Serge Darolles, respectievelijk voorzitter en vice-voorzitter van QuantValley, beantwoorden onze vragen en laten ons kennismaken met hun project dat erop gericht is het imago van Parijs als stad van (…)
Het zal echter geen gemakkelijke opdracht zijn. De regelgever, wiens rol van essentieel belang is voor de goede werking van de financiële markten, voert zijn interventies op om de resterende weerstandssporen van het “quant monster” te verkleinen. Dit gaat soms ten koste van een zekere consistentie, zoals blijkt uit het artikel High Frequency Trading (HFT): Positief voor de forexmarkt en negatief voor aandelen ?
Naast een organische weerstand is er een verandering merkbaar in de wereld van de quants. De Quant-wereld evolueert, op een manier die is geïnspireerd door investeringsbankieren en traditioneel vermogensbeheer, aangezien beide besluiten hun imago te verbeteren door zich te oriënteren op meer maatschappelijk verantwoorde producten voor de eerstgenoemde, en op duurzame beleggingsportefeuilles voor de laatstgenoemde. De kwantitatieve oplossing kan als volgt worden uitgelegd: een van de belangrijkste punten van kritiek op ultrakwantificering is de ontmenselijking, waardoor het contact met de werkelijkheid verloren gaat. Vandaag de dag, zoals Fabrice Foy in zijn eerder geciteerde artikel opmerkte, herintroduceren quants de menselijke bias door het gebruik van behavioural finance! Nogal een programma! Als u door deze website bladert, komt u er iets meer over te weten. Men zal zien dat het concept niet nieuw is (en dus niet louter een modestatement is) zoals Emmanuel Regnier onderstreept door zijn handtekening te zetten onder het artikel From the Dutch Tulips Mania to the panic of 2008… of Michel Verlaine in het artikel: Naar een gedragsportefeuilletheorie
De volgende gedachten van Mory Doré is een perfecte afsluiting
Ik las onlangs in een tijdschrift dat om een goede financiële marktprofessional te zijn in onderzoek, handel en structurering, je moest zijn: een goede wiskundige, een goede natuurkundige en computer-savvy. Alles tegelijk kunnen zijn is perfect, terwijl dit niet belet dat je je moet verdiepen in het gebied van behavioral finance.
Mory Doré
EPILOOG
Hoewel het nog steeds niet duidelijk is (althans voor mij) om een globale definitie van quantitative finance te geven, geloof ik wel dat het bestaan van de quant door sterke fundamentele redenen wordt gelegitimeerd. Dit zijn er drie:
De kritiek op de kwantitatieve wereld is niet gebaseerd op de wetenschappelijke kennis, maar op het oneigenlijk gebruik van die kennis. Het fundament van de wetenschappelijke kennis is dus nog steeds waardevol (en dat kan ook niet anders, want dezelfde fundamenten worden ook in andere domeinen buiten de financiële wereld gebruikt), maar men moet het wel gebruiken met plausibele veronderstellingen
Als de huidige crisis (aangeduid als de subprime-crisis) de complexiteit van gestructureerde financiering en de noodzaak van de ontwikkeling van meer geavanceerde instrumenten voor risicobeheer heeft aangetoond, blijkt dat er nog steeds veel misverstanden bestaan onder economische en (…)
Het eigenlijke spectrum van financiële analyse (er moet met veel parameters rekening worden gehouden) is te groot om het zonder kwantitatieve analyse-instrumenten te kunnen bestrijken. Wat dit specifieke punt betreft, ben ik het eens met een hooggeplaatst bestuurder van de Société Générale die tijdens een interview op deze site het volgende stelde “Het feit dat sommige producten complex zijn, is niet alleen om banken gelukkig te maken. Het punt is: hoe kan men een complex probleem oplossen met een lineaire oplossing? “en ik nodig de lezer uit om het uitstekende artikel van Michel Verlaine over gestructureerde financiering te herlezen (zie de beschrijving hiernaast). Complexiteit komt vaak voort uit een uiting van behoefte en niet noodzakelijk uit de voorgestelde oplossing. Bovendien gebruiken niet alleen de marktdeelnemers maar ook de regelgever kwantitatieve instrumenten om de operaties te volgen (de regelgever gebruikt dus de instrumenten die hij in de eerste plaats vaak veroordeelde)
Ten slotte heeft het gebruik van kwantitatieve instrumenten bijgedragen tot de “normalisering” van de evaluatiecriteria en tot de vergemakkelijking van de interne controleprocedures. Dit kan als een verrassing komen, maar het is ook een realiteit. Quants werken in een vooraf bepaald welbekend wetenschappelijk kader (ongeacht achtergronden en culturen). Elke kwant kan dus (althans in theorie) het onderzoek hervatten en veronderstellingen opnieuw valideren. De quant heeft een einde gemaakt aan een periode van vooringenomenheid die specifiek was voor de manager/steranalist en vervangen door de systematische vooringenomenheid van de wetenschap