Ontdek het verhaal achter het Inti Raymi festival, wanneer het is en hoe je dit oude Inca feest in Cusco kunt bijwonen.
Inti Raymi was een negen dagen durende viering van de zonnegod ten tijde van de Inca’s, het markeerde de winterzonnewende in Peru en het begin van het nieuwe kalenderjaar. In de 16e eeuw werd het door de Spanjaarden verboden en werd het bijna 400 jaar lang naar de geschiedenis verwezen, totdat de eerste re-enactment van de festiviteiten plaatsvond. Vandaag is het een van de belangrijkste festivals van Zuid-Amerika en biedt het een blik op de Inca-cultuur die het waard is om nader te onderzoeken (en misschien zelf mee te maken?).
De cultus van de Zon
Naast de opperste scheppergod Viracocha, was Inti de meest vereerde en gevierde god in het Inca pantheon van godheden, waarvan de verering uitgroeide tot een staatscultus in de 15e en 16e eeuw, op het hoogtepunt van de macht van het rijk. Inti, waarvan gezegd wordt dat hij de eerste Inca’s schiep, Manco Capac en Mama Occlo, werd beschouwd als een gever van leven, maar ook als vatbaar voor woede-uitbarstingen in de vorm van zonsverduisteringen als hij ontevreden werd. Daarom werden uitbundige tempels gebouwd in naam van de zonnegod, waarvan de belangrijkste die van Qoricancha en Sacsayhuaman in Cusco waren.
De keizer Pachacuti was erop gebrand om de verering van Inti tot staatsgodsdienst te maken, door de zonnegod te vereren, de bouw van genoemde tempels te bevelen, ceremoniële offers aan hem te brengen en het verhaal van zijn eigen positie als de belichaming van Inti op aarde te promoten. Op deze manier kon hij het zich uitbreidende rijk verankeren achter een centrale figuur.
En hoe kon hij dit beter consolideren dan met een uitgebreid meerdaags festival in de Inca-hoofdstad Cusco, waarin hij zelf een hoofdrol speelde en voor de ogen van zijn trouwe onderdanen rechtstreeks met Inti sprak?
Viraocha &de verering van Inti
Het vieren van de zonnewende
De vieringen markeerden de winterzonnewende van 21 juni, het begin van de Inca-kalender. De werkelijke dag waarop Inti Raymi plaatsvond was echter 24 juni, omdat de Inca’s geloofden dat de zon drie dagen op dezelfde plaats bleef, alvorens weer dichterbij te komen. Gezien het belang van de zon in de Inca-mythologie waren de Inca’s zo bang dat de zon steeds verder van de aarde zou verdwijnen, dat zij een extravagant “Feest van de Zon” hielden om Inti gunstig te stemmen en hem terug te lokken van de rand van de duisternis.
De betekenis van de winterzonnewende komt het best tot uiting in het ontwerp van enkele van de beroemdste bouwwerken van het rijk, met name de Intipunku (Zonnepoort) in Machu Picchu, waar de zonnestralen op deze gunstige dag perfect doorheen schijnen, en het observatorium, dat op 21 juni ook perfect op de zon is gericht. De festiviteiten waren ook een gelegenheid om te bidden voor een overvloedige oogst in het komende jaar.
Verbod & Wederopstanding
Het Inti Raymi festival bloeide tijdens het hoogtepunt van de Inca heerschappij, maar werd tot een schokkend einde gebracht door onderkoning Toledo in 1572, zo’n 40 jaar na de komst van de Spanjaarden. De autoriteiten verboden de festiviteiten omdat zij deze in strijd achtten met hun katholieke overtuigingen, nadat zij aanvankelijk een oogje hadden dichtgeknepen of niet hadden opgemerkt dat er ook na de val van het rijk nog feesten plaatsvonden. De uitspraak kwam als een brede onderdrukking van de Inca geloofsovertuigingen en levenswijzen na verschillende opstanden van delen van de verslagen beschaving.
Eeuwenlang werd het festival naar de geschiedenisboeken verwezen, totdat in de jaren 1940 de schrijver en acteur Faustino Espinoza Navarro en de historicus Humberto Vidal Unda de kronieken van Inca Garcilaso de la Vega uit het stof haalden en de actie in elkaar puzzelden. Na zorgvuldige bestudering van de verslagen van de oude ceremonie, werd een nieuw script geschreven met de details van de procedure en de Inti Raymi was herboren. In 1977 werd het opnieuw geformaliseerd als een publieke feestdag in het Cusco gebied.
Vieringen bij Sacsayhuaman (foto door Mckay Savage)
Bijwonen van de 2018 Inti Raymi
Natuurlijk is een van de belangrijkste redenen om naar Cusco en de Heilige Vallei te reizen om de spectaculaire ruïnes te bezoeken die door het Inca-rijk zijn achtergelaten, je te verbazen over hun vindingrijkheid en door deze overblijfselen aspecten van hun cultuur en beschaving samen te stellen. Het bijwonen van de Inti Raymi is een prachtige uitbreiding van deze ervaring, waarbij deze oude beschaving tot leven wordt gebracht in een kleurrijke viering van de Inca-cultuur.
Na dagen van straatoptochten en feesten begint het feest buiten Qoricancha, in de Inca-tijd de plaats van de heiligste Zonnetempel van het hele rijk, en vindt een mis plaats in de kathedraal van de stad op Plaza de Armas. Daarna brengt de Inca-keizer dank aan Inti, voordat hij op zijn troon drie mijl omhoog wordt gedragen naar Sacsayhuaman, voor het belangrijkste deel van de festiviteiten. Hier voeren deelnemers in felgekleurde traditionele Inca-kleding, meestal uit Cusco en omgeving, rituelen, dansen en offers uit in naam van de zonnegod. Daarna volgen traditionele muziek en dans.
De 2018 Inti Raymi vindt plaats op vrijdag 24 juni in Cusco. De vraag naar tickets en hotelkamers is altijd groot en daarom kunt u uw bezoek het beste maanden van tevoren plannen. De Inti Raymi kan worden ingepast in een uitgebreidere rondreis door het Inca-erfgoed van Peru, inclusief bezoeken aan de Heilige Vallei, Machu Picchu en misschien het Tititcacameer. Houd er rekening mee dat je in Cusco wellicht hogere hotelprijzen moet betalen en dat het in deze periode natuurlijk veel drukker is in de stad.