Heuristische verwerking Definitie

Heuristische verwerking verwijst naar le’s houding wanneer hun motivatie om over iets na te denken laag is (bijv, wanneer de uitslag van een verkiezing hun niet zo veel kan schelen) en wanneer hun vermogen om goed na te denken beperkt is (bijv. wanneer zij gestrest zijn of in tijdnood verkeren). Het is een relatief gemakkelijke en efficiënte manier om te oordelen, maar het kan ook tot fouten leiden.

Heuristische verwerking Achtergrond en geschiedenis

In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw sloten overtuigingsonderzoekers zich aan bij andere sociaal psychologen door zich te richten op de cognitieve processen die ten grondslag liggen aan de effecten die zij bestudeerden. Met andere woorden, zij wilden niet alleen weten welke variabelen de verandering van attitudes veroorzaken, maar ook waarom en hoe attitudeverandering optreedt. Aanvankelijk gingen de meeste belangrijke overredingstheorieën ervan uit dat attitudeveranderingen altijd het resultaat zijn van zorgvuldige gedachten. Dit suggereert dat boodschappen die positieve gedachten over een kwestie oproepen, persuasief zullen zijn, terwijl boodschappen die tot negatieve gedachten leiden, niet persuasief zullen zijn.

In de jaren tachtig werden twee dual-proces modellen van persuasion ontwikkeld: het elaboration likelihood model, ontwikkeld door Richard Petty en John Cacioppo, en het heuristisch-systematisch model, ontwikkeld door Shelly Chaiken. Deze dual-process modellen erkenden dat zorgvuldig, inspannend denken over kwesties alleen voorkomt wanneer mensen zowel gemotiveerd zijn als in staat om informatie op zo’n systematische manier te verwerken. Anders, zo redeneerden deze theoretici, zullen attitudeveranderingen zich voordoen op basis van minder zinvolle, efficiëntere manieren om over informatie na te denken.

Om een dergelijke manier van denken te beschrijven, keek Shelly Chaiken naar een ander gebied van de sociale psychologie, waar Daniel Kahneman en Amos Tversky de term heuristiek hadden gepopulariseerd in hun studies naar vooroordelen in de menselijke besluitvorming. Hier beschrijft een heuristiek een goed aangeleerde (en daarom vrij efficiënte) vuistregel die mensen helpt een probleem op te lossen of een oordeel te vormen, maar die tot vooroordelen of fouten leidt wanneer ze in de verkeerde omstandigheden wordt toegepast. In Chaiken’s heuristisch-systematisch model van overtuiging, beschrijft heuristische verwerking attitudeverandering die voorkomt op basis van het gebruik van deze goed aangeleerde beslissingsregels door mensen. Het onderscheid dat in de heuristisch-systematische en elaboratie waarschijnlijkheidsmodellen wordt gemaakt tussen twee soorten informatieverwerking (de inspannende, reflectieve, systematische modus en de snelle, associatieve, relatief automatische heuristische modus) is belangrijk geworden in veel andere gebieden van de sociale en cognitieve psychologie.

Belang en gevolgen van heuristische verwerking

Heuristische verwerking kan op twee belangrijke manieren van invloed zijn op attitudeverandering. Ten eerste, wanneer motivatie en vermogen om na te denken over informatie beide laag zijn, beïnvloedt heuristische verwerking direct attitudeverandering. In dergelijke situaties hebben mensen de neiging om af te gaan op heuristische aanwijzingen (zoals de sympathie, aantrekkelijkheid en deskundigheid van de communicator) bij het vormen van hun meningen en oordelen. Deze manier van denken over informatie is vaak zeer nuttig en efficiënt. Het bespaart mensen bijvoorbeeld veel tijd en moeite om ervan uit te gaan dat deskundigen het meestal bij het rechte eind hebben, en het stelt hen in staat (vaak goede) beslissingen te nemen over belangrijke zaken als of je een medicijn moet nemen of in welke auto’s je veilig kunt rijden. Deskundigen hebben echter niet altijd gelijk, en door hen te vertrouwen kunnen mensen soms andere (en slechtere) beslissingen nemen dan wanneer zij alle informatie zelf hadden overwogen. Bijvoorbeeld, dieet rages worden vaak onderschreven door “deskundigen”, maar blijken vaak nep of ronduit schadelijk.

De tweede manier waarop heuristische verwerking van invloed kan zijn op attitudeverandering is door het vertekenen van de richting van de systematische verwerking die optreedt wanneer motivatie en vermogen om na te denken over informatie voldoende hoog zijn. Met andere woorden, deze relatief automatische associaties die mensen maken op basis van goed aangeleerde beslisregels kunnen ertoe leiden dat ze bepaalde verwachtingen hebben over de informatie die ze zullen tegenkomen, wat van invloed kan zijn op hoe ze over die informatie denken. Als Jill bijvoorbeeld hoort dat haar studentenvereniging voorstander is van een verhoging van het collegegeld om de kwaliteit van de huisvesting op de campus te verbeteren, zal ze misschien de heuristiek “als ingroup, dan akkoord” gebruiken. Als ze gemotiveerd is en in staat om deze kwestie zorgvuldig te overwegen, zal ze waarschijnlijk argumenten voor en tegen de collegegeldverhoging gaan evalueren. Maar haar aanvankelijke verwachting (gebaseerd op heuristische verwerking) dat het standpunt van haar studentenclub het juiste is, kan de manier waarop ze over de aangevoerde argumenten denkt, vertekenen. Ze kan selectief aandacht besteden aan argumenten die het standpunt van haar studentenvereniging bevestigen en ze verder uitwerken op een manier die hun overtuigingskracht vergroot (ze kan bijvoorbeeld bij zichzelf denken: “Betere huisvesting zou niet alleen ons leven als huidige studenten beter maken, maar het zou ook helpen om nieuwe studenten naar de school te trekken”). Ondertussen kan ze argumenten tegen de collegegeldverhoging van de hand wijzen, of ze kan zorgvuldiger zoeken naar de gebreken waarvan ze verwacht dat deze argumenten zullen hebben op basis van haar aanvankelijke gebruik van de ingroup agreement heuristic (“Zeker, het collegegeld is al hoog, maar als je het niet kunt betalen, krijg je een beurs, dus dit zal alleen van invloed zijn op mensen die toch al genoeg geld hebben om te betalen”).

Om heuristische verwerking te bestuderen, leggen overtuigingsonderzoekers deelnemers meestal wat informatie voor over een bepaalde kwestie (zoals de vraag of een universiteit uitgebreide examens moet hebben). Onderzoekers kunnen de motivatie van deelnemers om na te denken over informatie beïnvloeden door te manipuleren of de kwestie van hoge of lage relevantie is (bijvoorbeeld of de uitgebreide examens het volgende jaar of het volgende decennium zullen worden ingevoerd). Zij kunnen het vermogen van deelnemers om zorgvuldig over informatie na te denken beïnvloeden door de tijd die voor de taak wordt uitgetrokken of de mate van afleiding in de omgeving te manipuleren. Zij kunnen ook aspecten van de boodschap of de persoon die de boodschap overbrengt manipuleren. Met dergelijke methoden hebben onderzoekers aangetoond dat wanneer de motivatie en het vermogen om informatie te verwerken laag zijn, de overtuigingskracht vooral afhangt van heuristische aanwijzingen. Deelnemers zijn bijvoorbeeld meer overtuigd wanneer een communicator aantrekkelijk, sympathiek en deskundig is, dan wanneer de communicator dat niet is; wanneer er veel argumenten vóór een kwestie zijn in plaats van slechts een paar; en wanneer een consensusopinie of een sociale groep voorstander is van de kwestie, dan wanneer dat niet het geval is. Wanneer de motivatie en het verwerkingsvermogen hoger zijn, blijkt uit onderzoek dat een heuristische cue (zoals de geloofwaardigheid van de communicator) de richting van het systematisch denken over een boodschap en de daaruit voortvloeiende attitudeverandering vertekent (zodat bijv, Deelnemers die een zeer geloofwaardige communicator horen, vertonen een gunstiger systematische verwerking van de boodschap van die communicator, en meer attitudeverandering in de richting van de boodschap, dan deelnemers die een weinig geloofwaardige communicator horen).

1. Axsom, D., Yates, S., & Chaiken, S. (1987). De reactie van het publiek als een heuristische cue in persuasion. Journal of Personality & Social Psychology, 53, 30-10.
2. Chaiken, S. (1980). Heuristic versus systematic information processing and the use of source versus message cues in persuasion. Journal of Personality and Social Psychology, 39, 752-756.
3. Chen, S., Duckworth, K., & Chaiken, S. (1999). Motivated heuristic and systematic processing. Psychological Inquiry, 10, 44-49.