Je hebt het ingezeept. Gespoeld. Herhaald. Nu is het tijd voor de conditioner. Terwijl de stoom opstijgt, masseer je de glibberige, zoetruikende conditioner in je haar. In de drie tot vijf minuten dat het werkt, vraag je je misschien af: “Hoe verandert dit spul mijn haar precies in een voorraad zijdezacht haar?”

Het antwoord is dat er een zekere chemie tussen je haar en de conditioner ontstaat die elkaar tegenwerkt.

Elke dag doorstaan je lokken een reeks stormen. De ene dag is het een botsing met een stijltang, een andere dag kan een föhn een krachtige wind laten waaien. Het resultaat: haar – ooit glanzend en glad – is nu pluizig, klonterig en snakt naar reparatie.

Om de chemische romance te begrijpen die begint op het moment dat je “de conditioner royaal van wortel tot punt verspreidt” (zoals de fles ons instrueert), moet je de structuur van haar begrijpen.

Onder de microscoop zien haarstrengen er schilferig uit. Deze “schilfers” zijn dode huidcellen die elkaar overlappen om een schubbenlaag te vormen die de kwetsbare binnenlagen van een haarstreng beschermt. Het licht weerkaatst op deze schubbenlaag, waardoor het haar zijn natuurlijke glans krijgt. Een gemiddeld persoon heeft tussen de 120.000-150.000 haarlokken en die zien er op hun best uit als de over elkaar liggende haarschubben strak tegen elkaar aan liggen. Als haar pluizig of slap begint te worden, betekent dit dat de cuticula laag aan het afslijten is en dat de overlappende cellen niet meer strak tegen elkaar aan liggen.

“Stel je een gerafeld touw voor,” zegt Robert Lochhead, een polymeer wetenschapper aan de University of Southern Mississippi in Hattiesburg. Lochhead is ook consultant voor verschillende bedrijven die cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten maken. Hij legt uit dat op moleculair niveau de onzichtbare bindingen die de cuticulacellen bijeenhouden mettertijd verzwakken. De cellen raken steeds losser en blijven haken aan de schubbenlaag van andere haarlokken. De individuele haarstrengen raken dan in de war en breken soms af. Deze verandering in de manier waarop ons haar eruit ziet en aanvoelt, is vaak de eerste aanwijzing dat het tijd is om naar de conditioner te grijpen.

Haarconditioner bestaat uit slechts een paar ingrediënten, maar het zijn de kationogene oppervlakteactieve stoffen die het meeste werk doen. Aan de ene kant van elke kationische surfactant molecule zit een positieve lading die zich bindt aan de negatieve lading van een haarstreng. De aantrekkingskracht is zo sterk dat de oppervlakteactieve stoffen de haarstreng volledig omringen en de haarschubben bedekken, als een op maat gemaakt haaromhulsel. De kleine hoeveelheid zuur in de conditioner zorgt ervoor dat de haarschubben strak tegen elkaar vallen en het haar weer glad aanvoelt, zelfs nadat je de conditioner hebt uitgespoeld.

Als je een fan bent van de twee-in-één conditionershampoos, is je wens om efficiënt te zijn een kans voor nog meer wetenschap boven op je hoofd.

Lochhead is een pionier in deze arena. In feite, het concept van het wassen en conditioneren van je haar op hetzelfde moment wordt het “Lochhead Effect” genoemd. In een twee-in-een product, legt hij uit, blijven de catatonische surfactanten in suspensie in al het schuim terwijl de shampoo werkt om oliën en vuil af te breken. Als je de shampoo uitspoelt, worden de oppervlakte-actieve stoffen “geactiveerd” door het water om zich aan het haar te binden, terwijl alleen het vuil en de olie worden weggespoeld. Oppervlakte-actieve stoffen kunnen ook andere cuticula-beschermende stoffen, zoals siliconen, naar het haar brengen.

“Als je aan siliconen denkt, denk dan aan oliedruppels in water,” legt Ali Dhinojwala uit, een chemicus aan de Universiteit van Akron die optimale manieren probeert te vinden om siliconen aan het haar te leveren. “Er gaat eigenlijk veel verloren tijdens het spoelen. Het is hit and miss, en dat is wat we proberen uit te zoeken.” Hij zegt dat de oplossing op dit moment is om veel siliconen toe te voegen, zodat een behoorlijke hoeveelheid zich aan het haar bindt.

Noem het een beetje douche-tijd chemie. Of je nu twee flessen mee onder de douche neemt, of liever twee-in-een, de wetenschap is binnen handbereik.