Als je het soort persoon bent dat graag leest over hoe een plek zal voelen om te reizen, dan hebben we dit voor jou geschreven. Pak een kopje thee en geniet. Liever een praatje? Dat doen we ook graag!
Kom met de verwachting Vietnam mooi maar onontwikkeld te vinden en je zult al snel merken dat je stereotypen zijn ontploft. Natuurlijk, het is geen verrassing dat er wolkenkrabbers in Ho Chi Minh City zijn en luxe resorts op de stranden van Phu Quoc. Maar ambachtelijke bierproeverijen? Augmented reality kunstinstallaties? Tech-start-ups ingeklemd tussen noedelkraampjes, en minimalistische koffiebranders naast fietsenmakers? Dit is niet langer de derde wereld: het moderne Vietnam is een vooruitziende, trendbewuste, dynamische speler op wereldniveau, met een ondernemersgeest en een ontembare drang om te overleven en te gedijen.
De transformatie van Vietnam is ongelooflijk geweest. Vóór de economische en politieke hervormingen in 1986 was het een van de armste landen ter wereld, met een armoedepercentage van meer dan 70%. Decennialang was de naam synoniem met oorlog. Dat is allemaal veranderd. Vietnam heeft nu een armoedecijfer van minder dan 6% en een van de snelst groeiende economieën in Azië. Hoewel de gevolgen van de oorlog onbetwistbaar voortleven, zowel in de wereldpolitiek als in de herinnering van degenen die de oorlog overleefden, voelt het voor de meeste jonge Vietnamezen als oude geschiedenis. Oorlogslocaties worden bewaard en gerespecteerd, maar de gebeurtenissen die er worden herdacht, worden met nuance en evenwichtigheid gepresenteerd in plaats van bitterheid en vitriool. Vijandigheid tegenover het Westen is zeldzaam.
Wanneer je erover nadenkt, is het nauwelijks verrassend dat de mensen die twee lange, bittere oorlogen tegen alle verwachtingen in vochten en wonnen, erin geslaagd zijn die keiharde vastberadenheid aan te wenden om hun land uit de armoede te tillen. Als de Vietnamezen iets in hun nationale karakter hebben, dan is het wel doorzettingsvermogen.
Wat mag je vandaag de dag dus verwachten van Vietnam? Wat is er zo bijzonder aan dit land dat Graham Greene verliefd maakte en het leven van Anthony Bourdain veranderde?
Het begint met de sfeer. Als je eerder in Zuidoost-Azië hebt gereisd, ken je het. Die vochtige, tropische hitte die je raakt zodra je uit het vliegtuig stapt, en al snel wordt gelaagd met de geur van vissaus, het geschreeuw van verkopers, het sissen van pannenkoeken, en de achtergrond kakofonie van scooter motoren en auto claxons. Het is een sfeer waarin het onmogelijk is om geluiden van geuren, geuren van smaken, smaken van gewaarwordingen te scheiden. Je weet meteen dat je in een andere wereld bent – ergens nieuw en exotisch.
De meeste mensen beginnen hun reis in Hanoi of Ho Chi Minh Stad (AKA Saigon), de twee grootste steden van Vietnam. De een noordelijk, de ander zuidelijk; de een stijfkoppig en traditioneel, de ander dynamisch en internationaal; de een omringd door hoge bergen, de ander aan de rand van de tropische Mekongdelta. Deze voormalige vijanden zijn nu naaste rivalen, die elkaar punt-voor-punt evenaren als het gaat om historische monumenten, culturele ervaringen, en (het belangrijkste) heerlijk eten.
Of je nu in het noorden of het zuiden begint, de kans is groot dat een van de eerste dingen die je zal opvallen de enorme hoeveelheid mensen is. Vietnam is een van de dichtstbevolkte landen ter wereld, en soms voelt het alsof alle 95 miljoen inwoners op scooters door dezelfde straat in Saigon rijden. Het is overweldigend. Terwijl jij tien minuten bezig bent de moed op te brengen om over te steken, slingeren oude vrouwtjes met manden aan bamboestokken onverschrokken door zwermen tuk-tuks en smartphone-zwaaiende voetgangers, schijnbaar onoverwinnelijk door pure wilskracht. Tegen de avond zitten al deze mensen samengepakt rond lage tafels, schouder aan schouder op kleine plastic krukjes, nippend aan koude biertjes bij dampende gerechten beladen met verse zeevruchten en gegrild, gemarineerd vlees, terwijl live muziek uit de bars dreunt en heerlijk ruikende stoom de nacht in blaast.
Als het je nog niet was opgevallen, zul je snel merken dat elk gesprek over Vietnam al snel over eten gaat.
Thailand mag dan de bekendste van de Zuidoost-Aziatische keukens zijn, maar een groot en luidruchtig deel van het foodie-firmament zal u vertellen dat die van Vietnam het lekkerst is. De standaard Vietnamese begroeting is dan ook niet “hoe gaat het”, maar “heb je al gegeten?” (“ăn cơm chưa?”) – wat u een idee zou moeten geven van de centrale plaats die voedsel inneemt in de Vietnamese cultuur.
De Vietnamese keuken is vers en geurig, snel gekookt, en geladen met scherpe vissaus, garnalen pasta, zinnenprikkelende chili, en aromatische smaken zoals citroengras, gember, limoen en basilicum. Elke regio van het land heeft zijn eigen lokale delicatessen, en je zou een hele vakantie kunnen vullen met alle biologische boerderijen, kooklessen, streetfoodtours en trendy fusionkeukens die worden aangeboden. Het slurpen van een kom pho noedelsoep voor het ontbijt en vervolgens kijken naar de wereld die voorbijgaat onder het genot van een ca phe sua da (ijskoffie met gecondenseerde melk) is een rite de passage die elke bezoeker zou moeten eren, en je zult zelfs jaren later merken dat een vleugje vissaus alles is wat je nodig hebt om teruggevoerd te worden naar je favoriete café in een achterafstraatje in Hanoi. (Pas op: Vietnam is een land met vissaus in de aderen, dus als je vegetariër bent, kun je maar beter van loempia’s houden).
Onlosmakelijk verbonden met de Vietnamese eetcultuur is de geografie.
Vietnam heeft een enorm scala aan verschillende topografieën en klimaten, en elke regio heeft zijn eigen speciale gewassen. Bananen en kokos in de Mekong Delta, zwarte peper en vissaus op Phu Quoc, koffie en thee in de centrale hooglanden, en verse zeevruchten langs de 3.444 kilometer lange kust van het land – en dat is nog maar om te beginnen. Dit betekent dat waar je ook gaat, er een heel nieuw menu van gerechten wacht om geproefd te worden, en elke regio zal erop staan dat hun eigen het beste is.
Culinaire variëteit is niet het enige voordeel van Vietnam’s eigenaardige geografie. Van weelderig laagland en tropische, met palmbomen omzoomde stranden tot bergplateaus en dichtbeboste hooglanden: alleen al de verscheidenheid aan landschappen maakt dat een bezoek aan Vietnam aanvoelt als meerdere landen in één.
In het noorden, waar het Annamietgebergte vanuit Tibet en Yunnan naar beneden reikt, leven heuvelstammen van de Hmong, Dao, Thai en andere etnische minderheden in afgelegen gemeenschappen waar de afgelopen eeuwen aanvoelen alsof ze nooit hebben plaatsgevonden. In Centraal Vietnam daarentegen is de geschiedenis onmogelijk te negeren – of het nu gaat om de keizerlijke Citadel van de laatste koninklijke dynastie van Vietnam, de oude Hindoe-ruïnes van het Champa-koninkrijk, of de 15e-eeuwse haven van Hoi An, ooit een van de belangrijkste in Azië.
In de jungles van Phong Nha, is er een van ’s werelds meest opwindende bestemmingen voor speleologie. In het zuiden zijn er de paaldorpen en drijvende markten in de Mekong Delta. Op de stranden en eilanden zijn er wit zand, azuurblauwe zeeën en strandbars. En dan hebben we het nog niet eens over Hanoi en Ho Chi Minh City, de zustersteden van het land, met hun hedendaagse kunst, nachtleven van wereldklasse, koloniaal erfgoed en monumenten uit oorlogstijd.
Waarom houden we zo van Vietnam?
Er zijn niet veel plaatsen ter wereld waar je dit allemaal kunt doen en zien zonder ooit het land te verlaten – en nog minder waar je dit allemaal kunt doen met fantastische hotels, goed geoliede transfers en voortreffelijke tours op elke bestemming.
Maar uiteindelijk is dat nog steeds niet wat Vietnam zo bijzonder maakt. Wat het bijzonder maakt, uiteindelijk, zijn de mensen. Niet alleen de zwermen forenzen met wie je ’s ochtends koffie drinkt in achterafcafés, of de toevallig ontmoetende vreemdeling die je helpt de weg naar je hotel te vinden. Het zijn de gulle, grappige en indrukwekkend goed geïnformeerde gidsen die onze prachtige tochten tot leven brengen. Het zijn de mensen in plattelandsdorpjes die u welkom heten in hun huizen, en u niet laten vertrekken zonder een kopje thee en een snack. Het is de getalenteerde chef-kok die de geheimen van de Vietnamese keuken onthult, de onverschrokken scooterrijder die je door de straten fietst, en de expat die niet kan wachten om hun liefde voor hun geadopteerde thuis te delen.
Het is iedereen die de tijd neemt om hun verhaal te vertellen en een beetje van hun leven met je te delen – en je zult dat niet moeilijk vinden in Vietnam.