De zevende planeet vanaf de zon, Uranus is de grootste van de ijsreuzen. Het blauwe lichaam bevat een ijzige atmosfeer die, net als Neptunus, dramatisch verschilt van de andere grote planeten.

“Uranus en Neptunus zijn echt uniek in ons zonnestelsel. Het zijn heel andere planeten dan de andere waar we aan denken,” zei planeetwetenschapper Amy Simon op NASA’s Gravity Assist podcast. “Een deel van de reden waarom we ze ijsreuzen noemen, is omdat ze eigenlijk veel waterijs hebben. Dus, terwijl sommige van de andere gasreuzenplaneten voornamelijk uit waterstof en helium bestaan, bestaan zij voornamelijk uit water en andere ijssoorten.”

Radius, diameter en omtrek

De gemiddelde radius van Uranus is 15.792 mijl (25.362 kilometer), wat een diameter geeft die vier keer zo groot is als die van de aarde.

“Als de aarde een grote appel was, zou Uranus de grootte van een basketbal hebben,” zegt NASA’s Science website.

Maar net als veel andere lichamen in het zonnestelsel, veroorzaakt de snelle rotatie van Uranus een lichte uitstulping rond het centrum. Aan de polen heeft Uranus een straal van 24.973 km, maar aan de evenaar is dat 25.559 km. Deze uitstulping geeft Uranus een vorm die bekend staat als een afgeplatte sferoïde.

Als je een wandeling zou maken rond de evenaar van Uranus – een reis die uitdagend zou kunnen zijn omdat de planeet geen vast oppervlak heeft – zou je 99.018 mijl (159.354 km) afleggen.

Dichtheid, massa en volume

Hoewel Uranus, ontdekt in 1781, slechts vier keer zo groot is als de Aarde, is hij aanzienlijk massiever, met een gewicht van 86 septiljoen kilogram (iets minder dan een triljoen triljoen triljoen). Dat maakt het meer dan 14,5 keer zo massief als ons rotsachtige huis.

De planeet heeft een volume van 6,83×1013 kubieke kilometer.

De dichtheid van Uranus is 1,27 gram per kubieke centimeter, waardoor het de tweede minst dichte planeet in het zonnestelsel is. De lage dichtheid wijst erop dat hij voornamelijk uit ijs bestaat en niet uit gas. De ijzige samenstelling van Uranus en Neptunus verschilt van die van de zwaardere gasreuzen, Jupiter en Saturnus, en heeft ertoe geleid dat ze als “ijsreuzen” worden bestempeld. De afstand van Uranus tot de zon is aanzienlijk, wat resulteert in de koudste atmosfeer in het zonnestelsel en de ijzige temperaturen verklaart.

“Deze planeten vormden zich veel verder in het zonnestelsel waar er veel ijs beschikbaar was,” zei Simon. “En ze werden niet zo groot als bijvoorbeeld Jupiter of Saturnus. Dus konden ze niet zoveel gas aanzuigen. En daarom denken we dat ze zo verschillend zijn.”

Ring rond de planeet

Hoewel Uranus niet zo beroemd is als Saturnus, vertoont hij wel een stel ringen rond zijn midden. De ringen rond Uranus bestaan uit minuscule donkere deeltjes kleiner dan een meter. Slechts twee van de 13 ringen zijn groter dan 6 mijl in doorsnee.

Hoewel de ringen rond Uranus het tweede ringensysteem waren dat werd ontdekt, werden ze pas in 1977 gevonden, toen astronomen de atmosfeer van de planeet probeerden te bestuderen terwijl deze voor een heldere ster langs trok. In plaats van geleidelijk te verdwijnen, zoals een lichaam met een atmosfeer zou doen, verdween de ster en verscheen verschillende keren opnieuw, wat duidt op ringen. Pas toen NASA’s Voyager 2 Uranus in 1986 bezocht, werden de ringen in beeld gebracht.

De buitenste ring van Uranus schijnt helder blauw. Saturnus is de enige andere wereld in het zonnestelsel met een blauwe ring. De blauwe ringen van beide werelden zijn geassocieerd met manen, Saturnus met Enceladus en Uranus met Mab.

“De buitenste ring van Saturnus is blauw en heeft Enceladus precies op de helderste plek, en Uranus is opvallend vergelijkbaar, met zijn blauwe ring precies bovenop de baan van Mab,” zei Imke de Pater, hoogleraar astronomie aan de Universiteit van Californië, Berkeley, in een verklaring uit 2006.

De ringen van Uranus omcirkelen de evenaar van de planeet, maar voor waarnemers op aarde lijken ze bijna recht op en neer te staan. Dat komt doordat de planeet bijna volledig op zijn kant is gekanteld ten opzichte van het vlak van het zonnestelsel. Wetenschappers denken dat een botsing kort na de vorming van Uranus de intrigerende scheefstand heeft veroorzaakt.

De botsing kan meer hebben gedaan dan de planeten op hun kant hebben doen kantelen. Het kan ook enkele van de 27 manen hebben gecreëerd.

“Materiaal van de twee lichamen wordt uitgeworpen in een puinschijf, en uiteindelijk worden satellieten gevormd uit de puinschijf,” vertelde onderzoeker Yuya Ishizawa, van de Japanse Kyoto University, aan Space.com. “Het is mogelijk om de axiale kanteling en de vorming van de regelmatige satellieten van Uranus tegelijkertijd te verklaren.”

Golven in de ring hinten erop dat de planeet misschien nog meer satellieten heeft.

“Aan de randen van de ringen… is het bijna alsof de hoeveelheid spul op en neer gaat op een periodieke manier die lijkt op een soort golf, met toppen en dalen,” vertelde toenmalig doctoraal student Robert Chancia, van de Universiteit van Idaho, aan Space.com. “Het lijkt consistent met iets dat de ringen daar verstoort.”

“Gebaseerd op de amplitude van dit golfpatroon en die afstand van de ring … en onze pogingen om de maan in beelden te vinden, wijst het er in principe op dat als ze bestaan, ze behoorlijk klein zijn,” zei Chancia. Hij schatte dat de manen, als ze bestaan, waarschijnlijk kleiner zijn dan 3 mijl (5 kilometer) in radius.

Naast het wijzen in de richting van mogelijk ongeziene manen, kunnen de dunne ringen van smal ook onderzoekers helpen om meer over de planeet te begrijpen.

“Ringen zijn geweldig omdat ze een manier zijn waarop we eigenlijk een soort equivalent van seismologie op de planeten kunnen doen,” zei Simon. “We kunnen kijken naar hoe de ringen oscilleren en hoe hun vormen veranderen en een beetje leren over het binnenste van de planeten.”

Volg Nola Taylor Redd op @NolaTRedd, Facebook, of Google+. Volg ons op @Spacedotcom, Facebook of Google+.