Clare Nash van Clare Nash Architecture vertelt over verschillende reacties van kleine ontwikkelaars in het Verenigd Koninkrijk en daarbuiten op de uitdagingen van het creëren van moderne gemeenschappen door een beter ontwerp.

Clare Nash richtte zes jaar geleden Clare Nash Architecture op. Het team werkt anders dan andere architecten, werkt op afstand of in co-working spaces en komt eens per week bij elkaar. Haar boek, Contemporary Vernacular Design, How British Housing can Rediscover its Soul, vloeide natuurlijk voort uit haar Masterscriptie waarin ze onderzoek deed naar het gebruik van volkse materialen en technologieën in moderne, duurzame woningen in het Verenigd Koninkrijk en daarbuiten.

In het verleden waren huizen inherent groen

Clare zegt: “Vernacular bestaat, denk ik, niet echt meer, behalve in ontwikkelingslanden waar mensen letterlijk zelf bouwen.” Gebouwen waren vroeger duurzaam en gevarieerd in hun ontwerp, waarbij uit noodzaak lokale materialen en weinig energie werden gebruikt. Ze voegt eraan toe: “We lijken al deze echt goede ideeën in het moderne woningontwerp te zijn kwijtgeraakt.”

In het Verenigd Koninkrijk zijn er een paar uitzonderingen, waaronder Ashley Vale, waar een groep zelfbouwers daadwerkelijk aan de slag is gegaan en zo’n sterke gemeenschap heeft ontwikkeld dat anderen er echt willen wonen.

Eigentijds vernaculair ontwerp is een hybride van oud en nieuw

Clare vergelijkt hedendaags vernaculair ontwerp met een mengsel van het beste van het oude en het beste van het nieuwe. Zij haalt een architectonische ‘smaaktest’ aan die in Nederland is uitgevoerd en waarbij het publiek, architecten en ontwerpers deze ‘derde weg’ allemaal verkieslijker vonden dan supermodern of een pastiche van het oude.

De bewoners die Clare in het buitenland in Europa interviewde, hielden unaniem van moderne huizen, terwijl zij ontdekte dat de mensen in dit land daar nogal wantrouwig tegenover stonden. Ze gelooft dat dit komt omdat ze de neiging hebben te denken aan de slechte kwaliteit van de woningen die in de naoorlogse periode zijn gebouwd.

Een goede landschapsarchitectuur moedigt mensen aan met elkaar te praten

Clare spreekt over eigentijdse volkshuisvesting als een manier om in massa geproduceerde woningen te hebben die een gevoel van identiteit behouden door het gevarieerde ontwerp van de woningen en het krijgen van de juiste landschapsarchitectuur.

Zij noemt een voorbeeld in Nederland waar een groep architecten zich liet inspireren door een schilderij van Mondriaan om verschillende soorten huizen van goede kwaliteit te bouwen, verspreid rond kruisende kanalen en groene ruimten. Clare vergelijkt hoe deze ontwikkeling aanvoelde als thuis, terwijl de nieuwbouwhuizen bij haar in de buurt in het Verenigd Koninkrijk aanvoelen als een speelgoedstad, zielloos, vandaar de ondertitel van haar boek.

Een andere casestudy in Wales had tuinen met open uiteinden die leidden naar een meer aan de achterkant waar bewoners elkaar leerden kennen omdat ze er vaak wandelden. Het ontwerp stimuleerde de interactie verder door een gedeelde garage in plaats van individuele opritten.

Alleen bewoners weten echt of het huisvestingsontwerp werkt

Naast het interviewen van architecten, ontwerpers, woningbouwverenigingen en projectontwikkelaars, zorgde Clare ervoor dat ze met een goede selectie van de bewoners van elk huisvestingsplan sprak om erachter te komen wat er daadwerkelijk werkte.

Hoewel ze vaak hoorde over kinderziektes, loste deze zichzelf op en sommige van de kleine ontwikkelaars hadden zelfs de vooruitziende blik om hierop te anticiperen en voorzieningen te treffen. De feedback van de bewoners was samengevat in vier categorieën:

1) Comfort – is het warm genoeg en is het licht genoeg?

Clare vond de niveaus van isolatie en daglicht beter dan de bouwvoorschriften voorschrijven. Ze merkt op dat het echt belangrijk is om grotere ramen te hebben, omdat seizoensgebonden aandoeningen kunnen worden veroorzaakt door zo veel van de tijd binnen te zijn.

2) Geschiktheid – hoe geschikt is het plan voor het gebied?

Goed ontwerp houdt rekening met cultuur en context (d.w.z. de omringende gebouwen en het landschap, plaatselijke materialen en ambachtslieden). Daarom heb je verschillende soorten woningen nodig voor verschillende soorten gebieden. Clare geeft het voorbeeld van een project in Norfolk waarbij de esthetiek van individuele percelen in de voorsteden werd verworpen; de ligging betekende dat de voortuinen op het zuiden waren gericht en de architecten kozen ervoor ze slechts minimaal van elkaar te scheiden met een groene draadomheining. Het resultaat was als een schuur in een landschap.

3) Duurzaamheid – houdt het ontwerp rekening met de opgenomen energie en de kosten van het gebruik van het huis?

In het VK ligt de nadruk op het besparen op energierekeningen, maar materialen moeten er ook toe doen. Clare vond voorbeelden zoals Sieben Linden in Duitsland waar ze alles bouwden van strobalen en houtskeletbouw.

4) Verbetering – is de huisvesting een verbetering ten opzichte van wat er momenteel lokaal wordt gebouwd?

Clare zocht bewust naar ontwikkelingen waarvan ze vond dat ze het beter deden dan de status quo, en ontdekte dat over het algemeen de bewoners echt blij waren met de kwaliteit van leven die de huisvesting en het gemeenschapsgevoel boden. “Ze waren gewoon heel blij om te wonen waar ze woonden en ze wilden niet verhuizen. Dat zegt eigenlijk alles.”

De huidige dominante bouwcultuur in het Verenigd Koninkrijk beperkt de vooruitgang

Clare was erg opgetogen om een aantal progressieve en interessante ontwikkelaars te ontmoeten die proberen om dingen anders te doen met hun bewoners en de planeet in gedachten, maar merkt op dat de bestaande cultuur een wijdverbreide uitbreiding van dergelijke praktijken verhindert.

Zij merkt op dat in het VK zes grote huizenbouwers het landschap domineren en bepalen hoe de randen van onze steden eruit zien, en voegt eraan toe dat iedereen met wie zij praat even gefrustreerd lijkt te zijn over wat zij noemt “de standaard rode bakstenen doos die overal neergeplempt wordt”. Clare vergelijkt dit met Europa, waar individuele ontwikkelingen inspelen op de lokale vraag.

Europese regeringen reguleren de ontwikkeling op verschillende manieren

In Zweden kunnen niet meer dan 100 huizen worden gebouwd door één ontwikkelaar in een bepaald gebied, wat zorgt voor een diversiteit aan woningen. En in Vorarlberg in Oostenrijk mag iedereen die een stuk grond bezit daarop bouwen, zolang het ontwerp (dat modern kan zijn) maar passend wordt geacht voor de regio.

Er zijn ook culturele verschillen op het continent. In Duitsland bouwen mensen vaak samen in ‘baugruppen’, en ze denken op lange termijn, zodat ze huizen van zeer goede kwaliteit bouwen, die meestal aan de volgende generatie worden doorgegeven.

Britse beleidsmakers beginnen ‘gemeenschap’ te waarderen.

Historisch gezien zijn gemeenteraden bij de verkoop van grond voor woningbouw uitgegaan van de hoogste bieder, en de grote bedrijven kunnen de kleinere overbieden. Gemeenteraden beginnen nu echter in te zien dat een iets lagere bieder veel hogere langetermijnvoordelen kan opleveren. Zo verbeteren gemengde projecten het gemeenschapsgevoel, waardoor mensen willen blijven en er minder onderhoud nodig is en het project langer meegaat.

Gavin Barwell, minister van Volkshuisvesting & Planning, heeft gezegd dat de regering het voor kleinere ontwikkelaars makkelijker gaat maken om grond te krijgen en te gaan ontwikkelen. Clare vindt dit bemoedigend en hoopt dat het ook voor zelfbouwers makkelijker wordt.

Zelfbouwers moeten hun interesse laten registreren

Op dit moment moeten planningsautoriteiten uitzoeken of er behoefte is aan zelfbouwgrond en als dat zo is, moeten ze die beschikbaar stellen. In sommige gevallen blijkt het moeilijk te zijn om gemeenteraden zover te krijgen, maar Clare denkt dat het Witboek Huisvesting zal helpen om dingen vooruit te helpen en zegt: “Ik denk dat het nu heel spannende tijden zijn. Ik ben echt hoopvol voor de toekomst van huisvesting en woningbouw in Groot-Brittannië.”

Vind meer

Bezoek de website van Clare Nash Architecture

Volg Clare Nash op Twitter

Transcript

Download een transcript van het interview met Clare Nash

Ga met mij in contact

• Subscribe, beoordeel en beoordeel de podcast in iTunes
• Beoordeel en beoordeel de podcast op Stitcher
• Like onze Facebook pagina
• Volg ons op Twitter