Sinds mijn pubertijd heb ik een zeer vaststaand, negatief beeld gehad van hoe groepstherapie is. In mijn hoofd zag ik mezelf chagrijnig in een kring zitten met andere, even ongelukkige groepsdeelnemers, in stilte, terwijl een stuntelende therapeut tevergeefs probeerde ons in gesprek te krijgen. Ik had het gevoel dat groepstherapie iets was waar mensen onder dwang aan deelnamen, en daarom verwachtte ik dat er een zeer vijandige sfeer zou heersen. Ik was bang dat de andere deelnemers op de een of andere manier ‘slechter’ zouden zijn dan ik, dat ik belachelijk zou worden gemaakt om alles wat ik wilde delen, of dat ik in een groep mensen terecht zou komen waar ik een hekel aan had en waar ik me niet mee kon identificeren.
Nu ik een zes weken durende introductiecursus Mentalisation Based Therapy (MBT) achter de rug heb, moet ik toegeven dat het volgen van groepstherapie een van de beste beslissingen is geweest die ik ooit heb genomen.
Dat wil niet zeggen dat het niet moeilijk voor me was, natuurlijk! Mijn eerste sessie was een zeer ongemakkelijke, intense ervaring, en ik was er niet zeker van of ik daarna wel terug zou willen gaan. En, begrijpelijk, praten over mijn meest intense emotionele ervaringen in het bijzijn van een groep mensen (vreemden!) was behoorlijk beangstigend.
Op de koop toe werd mij in mijn eerste sessie verteld dat MBT oorspronkelijk was ontworpen voor mensen met Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPD), wat ik niet heb. Ik was klaar om te vertrekken toen onze therapeut me erop wees dat BPD gerelateerd is aan problemen met gehechtheid in onze vormingsjaren, en dat aangezien iedereen op de een of andere manier gehechtheid heeft ervaren, het ook voor iedereen mogelijk was om dan de moeilijkheden te ervaren die geassocieerd worden met BPD op een spectrum.
Zij was briljant in het me op mijn gemak laten voelen, en in het geruststellen van iedereen in de kamer dat we erbij hoorden. Ik was nog wat onzeker, maar besloot me aan de therapie te committeren.
Mentalisatie is het best samen te vatten als “denken over denken”. Het is in staat zijn om onze eigen mentale toestand en die van andere mensen te begrijpen, en hoe dit ons gedrag beïnvloedt. Ik identificeerde me er onmiddellijk mee, omdat ik echt moeite heb om te bepalen wat mijn emoties zijn en waar ze vandaan komen. Ik heb vaak het gevoel dat dit vreselijke, onheilspellende gevoel me zomaar uit het niets besluipt, zonder enige reden. Ik heb ook de neiging om me slecht te voelen in de buurt van andere mensen, en zie alles als een teken dat ze een hekel aan me hebben of dat ik iets verkeerd heb gedaan.
Dit past helemaal bij wat MBT beoogt te herstellen! Het was niet alleen een openbaring om te leren over een therapie die “paste” bij mijn problemen, het was ook verbazingwekkend om andere mensen gevoelens en gedachten te horen verwoorden waarvan ik aannam dat alleen ik die ervoer. In de eerste sessie moest ik meer dan eens bijna huilen toen iemand hardop zei wat ik dacht, en plotseling realiseerde ik me dat ik niet alleen was. Ik kan echt niet genoeg benadrukken hoe goed dat voelde. Ik kan het niet eens in woorden uitdrukken. Het was bevrijdend, en bevrijdend, en gaf me een echt gevoel van ontzag. Het was een enorme opluchting. Ik identificeerde me met drie vreemden op een manier zoals ik nog nooit met iemand anders had kunnen doen. Ik had me niet eens gerealiseerd hoe geïsoleerd ik me voelde totdat ik naar deze groep ging en bevestiging voor mijn gevoelens vond in de andere groepsleden.
Ik was ook gerustgesteld om te horen dat ik niet de enige was met bedenkingen over groepstherapie. In feite gingen we van een groep van zes naar een groep van vier tijdens de derde sessie, omdat twee deelnemers besloten dat MBT niets voor hen was. Vreemd genoeg werden we aangemoedigd om na afloop te bespreken hoe we ons daardoor voelden, wat onverwacht was, maar wel heel nuttig. We konden erkennen dat MBT niet voor iedereen was weggelegd, maar feliciteerden elkaar met het feit dat we het volhielden, ondanks dat het soms best moeilijk was.
En dat is wat ik graag zou willen zeggen tegen iedereen die groepstherapie overweegt als behandeloptie. Ja, het is nogal afschrikwekkend om in een zaal met vreemden te moeten zitten en open te moeten zijn over je gevoelens. Maar je zult niet de enige in die groep zijn die angstig is om daar te zijn, en als je de moed kunt vinden om dat te zeggen, dan denk ik dat je aangenaam verrast zult zijn door hoeveel mensen zich daarin herkennen.
Groepen bieden solidariteit, steun en geruststelling voor mensen in crisis en in herstel. Ik zou het iedereen aanraden die worstelt met zijn emoties of relaties binnen zijn geestelijke gezondheidsproblemen.
Hi, ik ben Jess. Ik ben 23 jaar en ik heb de afgelopen 10 jaar bijna altijd last gehad van depressies en angsten. Als ik niet schrijf over geestelijke gezondheid, werk ik als assistent geestelijke gezondheidszorg in een gevangenis, en doe ik graag aan parkour en Krav Maga! Lees gerust meer over mijn ervaringen met geestelijke gezondheid op mijn blog. Je kunt me ook volgen op Twitter @jessikacakaca. Dank u wel!