Dit is een artikel uit Nieuwsgierige Kinderen, een serie voor kinderen. Je kunt je vraag sturen naar [email protected]. Misschien vindt u ook de podcast Imagine This leuk, een coproductie van ABC KIDS listen en The Conversation, gebaseerd op Curious Kids.

Hoe beïnvloedt de maan, die zo ver weg staat, de getijden op aarde? – Lachie, 8 jaar, Doreen, Melbourne.

Goede vraag Lachie!

Het korte antwoord is dat de zwaartekracht van de maan de oceanen (en ons) naar zich toe trekt. Ook al staat de Maan zo ver weg, hij is groot genoeg dat zijn zwaartekracht sterk genoeg is om dat te doen.

Maar voordat we ingaan op hoe de Maan de getijden beïnvloedt, laten we eens kijken wat getijden zijn.

Getijden zijn het stijgen en dalen van het waterpeil in de oceanen (en meren, en zelfs in je kopje water, maar die zijn heel klein).

Wanneer het zeeniveau tot zijn hoogste punt stijgt, noemen we dat hoogwater. Wanneer de zeespiegel zakt tot het laagste punt, noemen we dat eb.

De opkomst en ondergang van de getijden noemen we de getijdencyclus. Als er één hoogtij en één laagtij per dag is, zoals je zou zien als je op vakantie naar Perth gaat, heet dat een daggetijdencyclus. Als er twee hoogtij- en twee laagtijgetijden zijn, zoals je in Victoria ziet, heet dat een semi-dagelijkse getijdencyclus.

De Maan heeft het meeste effect op de getijden, maar het is niet de enige factor die er invloed op heeft. Ook de zon en de aarde kunnen de getijden beïnvloeden. We beginnen met de Maan.

De getijden en de Maan

De Maan beïnvloedt de getijden vanwege de zwaartekracht. Het is je vast opgevallen dat je elke keer als je springt, weer op de grond terechtkomt. Dat komt omdat de zwaartekracht van de aarde je weer naar beneden trekt.

De Maan heeft een eigen zwaartekracht, die de oceanen (en ons) naar zich toe trekt. De aantrekkingskracht van de Maan op ons is veel zwakker dan die van de Aarde, dus we merken er niet veel van, maar we kunnen wel het effect van de Maan op het vloeibare water van de oceanen zien. De oceanen worden iets naar de zwaartekracht van de Maan toe getrokken, waardoor er een uitstulping of vloed ontstaat aan de kant van de Aarde die het dichtst bij de Maan is.

Het effect van de Aarde

Als de Maan hoogwater veroorzaakt aan de ene kant van de Aarde, wat veroorzaakt dan hoogwater aan de andere kant?

De Aarde draait rond, daarom hebben we dag en nacht. Het draaien van de Aarde betekent dat er een andere vloed ontstaat aan de andere kant van de Aarde dan aan de Maan.

Deze twee hoogwaters trekken water weg van de rest van de oceanen, waardoor er twee laagwaters tussen de hoogwaters ontstaan.

De Zon

De Zon heeft, net als de Maan en de Aarde, ook een eigen zwaartekracht die de getijden kan beïnvloeden. Hoewel de Zon veel groter is dan de Maan en meer zwaartekracht heeft, staat hij ook veel verder weg, waardoor zijn aantrekkingskracht op de getijden minder dan half zo sterk is als die van de Maan.

Het heeft echter wel een effect. Wanneer de Zon en de Maan op één lijn staan met de Aarde (bij volle maan of nieuwe maan), veroorzaakt hun gecombineerde zwaartekracht zeer hoge getijden (en zeer lage getijden), die bekend staan als “springtij”.

Wanneer de Zon en de Maan loodrecht op elkaar staan (bij wassende of afnemende maan), helpt de Zon de zwaartekracht van de Maan op te heffen, waardoor de getijden lager zijn en de laagwaterstanden hoger dan gemiddeld, die bekend staan als “doodtij”.

De Maan beïnvloedt de getijden dus door de zwaartekracht, maar ook de zwaartekracht van de Zon en het draaien van de Aarde veranderen het gedrag van de getijden.

Gelukkige wensen,

Mark Hemer.

Hallo, nieuwsgierige kinderen! Heb je een vraag die je door een expert beantwoord wilt zien? Vraag een volwassene om je vraag naar ons te sturen. Dat kan:

* E-mail je vraag naar [email protected]
* Vertel het ons op Twitter door @ConversationEDU te taggen met de hashtag #curiouskids, of
* Vertel het ons op Facebook

Gelieve ons je naam, leeftijd en welke stad je woont te vertellen. Als je wilt, kun je ook een geluidsopname van je vraag meesturen. Stuur zoveel vragen als je wilt! We zullen niet elke vraag kunnen beantwoorden, maar we zullen ons best doen.