Waar zitten de nieren?

De meeste mensen hebben twee nieren, die achter in de buikholte zitten (achter de lever en de darmen) in het midden van de rug, aan weerszijden van de ruggengraat. Elke nier is 11-14 cm lang en heeft de vorm van een boon. Het is heel moeilijk om een normale nier te onderzoeken, omdat hij van voren gezien ver naar achteren ligt en van achteren gezien achter een heleboel spieren. Vanuit de nieren leiden de opvangsystemen de urine in buizen (urineleiders) die naar de blaas gaan. De verbinding met de buitenwereld loopt langs de urinebuis.

Aders, aders, urineleiders en blaas. Deze afbeelding komt uit de uitstekende animatie die hieronder wordt beschreven

Een doorsnede van het lichaam genomen langs de rode stippellijn die in het diagram hierboven is aangegeven. (Stel u voor dat het lichaam overdwars is doorgesneden en dat u van onderaf omhoog kijkt). De nieren liggen achteraan, vrij ver naar binnen en zijn moeilijk te voelen vanaf het oppervlak

Elke nier is via een korte nierslagader verbonden met de grootste slagader van het lichaam, de aorta. De nieren hebben een enorme bloedtoevoer – een vijfde (20%) van de normale bloedstroom die het hart verlaat.

Een enkele glomerulus en nefron – er zijn er een miljoen van in elke nier

Binnen elke nier wordt het bloed naar een miljoen kleine filters geleid, die elk een glomerulus worden genoemd (het meervoud is glomeruli). De glomeruli zijn verbonden met kleine buisjes (tubuli), die samen nefronen vormen. Elke dag stroomt 150 liter filtraat in de nefronen – 100 keer de gemiddelde dagelijkse hoeveelheid urine. Terwijl de vloeistof langs deze buisjes passeert, wordt het grootste deel ervan weer opgenomen in de bloedstroom (reabsorptie), zodat alleen datgene overblijft wat in de urine moet worden afgevoerd. Met behulp van controlemechanismen kan de hoeveelheid water, zout en andere stoffen die in de urine achterblijven wanneer deze uiteindelijk in de urineleider terechtkomt en naar de blaas afdaalt, worden gevarieerd.

ANIMATIE

Klik hier om een animatie te zien van waar de nieren zich bevinden, en een beetje over hoe ze werken, uit de
Kidney Patient Guide (Wrexham Maelor Hospital, Wales). U heeft Flash Player op uw PC (of Mac) nodig om het te zien werken (links om dit gratis te krijgen zijn gegeven).

Wat doen de nieren?

• giftige afvalstoffen verwijderen
• overtollig water en zouten verwijderen
• een rol spelen bij het regelen van uw bloeddruk
• erytropoëtine (kortweg epo) produceren dat de aanmaak van rode bloedcellen uit het beenmerg stimuleert – zonder dit krijgt u bloedarmoede
• helpen calcium en fosfaat in balans te houden voor gezonde botten
• het bloed in een neutrale (niet-zure) toestand houdenzure) toestand te houden

Tekenen dat de nieren niet goed werken

Urineonderzoek kan bloed of eiwit aantonen dat er normaal niet hoort te zijn. Meer informatie over hematurie (bloed in de urine) en proteïnurie (eiwit in de urine) vindt u op andere pagina’s.

De bloeddruk kan hoog zijn. De meeste mensen met een hoge bloeddruk hebben geen ernstige nierziekte, maar een hoge bloeddruk kan een teken zijn van een nierziekte. Het is waarschijnlijker dat een hoge bloeddruk verband houdt met een nieraandoening bij mensen die jong zijn, of een ernstige hoge bloeddruk hebben.

Problemen met urineren worden zelden veroorzaakt door nierproblemen – tenzij de nieren zeer ernstig beschadigd zijn. Het wordt vaker veroorzaakt door problemen in de blaas, of in de zenuwen die de blaas van bloed voorzien, of door een infectie in de urine.

Pijn rond de nieren is een ongewoon symptoom bij nieraandoeningen, behalve bij nierstenen, en heeft meestal een andere verklaring. Het komt vaak voor bij nierstenen, en soms bij urine-infecties. Patiënten met grote cysten in de nieren kunnen daar pijn van krijgen. Soms veroorzaakt een verstopping van de slagader naar de nier pijn. Voor de rest is pijn ongebruikelijk bij nierziekten.

Andere symptomen komen door verlies van nierfunctie. In het beginstadium van veel nierziekten zijn er helemaal geen symptomen. De nierfunctie moet vrij ernstig aangetast zijn voordat er symptomen merkbaar worden. In het begin zijn deze meestal zeer vaag en aspecifiek, en gemakkelijk te verwarren met vele andere aandoeningen. Een algemene traagheid en vermoeidheid zijn gebruikelijk. Latere symptomen zijn gebrek aan eetlust, jeuk, slecht slapen, en vele andere. Sommige hiervan worden beschreven op onze pagina’s over chronisch nierfalen en het verloop ervan.

Tests voor nierziekte

Imagingtests (röntgenfoto’s enz.)

Er kan een aantal verschillende soorten tests worden gebruikt om de nieren in beeld te brengen. Dit zijn enkele veel voorkomende voorbeelden.

Nierbiopsie

Bij een nierbiopsie wordt via een naald een klein stukje van de nier weggenomen om dit onder de microscoop te bekijken. Meer informatie over dit onderzoek vindt u op onze pagina over nierbiopsie.