Sept. 6, 2007 — De Italiaanse operaster Luciano Pavarotti is in zijn huis in Modena, Italië, overleden, aldus de manager van de zanger.

Bij de legendarische tenor, die tot ’s werelds meest gevierde en geliefde zangers behoorde, werd in 2006 alvleesklierkanker geconstateerd. Hij werd 71 jaar oud.

Aan zijn zijde waren zijn vrouw, Nicoletta; zijn dochters, Lorenza, Cristina, Giuliana en Alice; zijn zus, Gabriela; en zijn neven en naaste familieleden en vrienden, volgens een verklaring uitgegeven door manager Terri Robson.

Hun laatste publieke optreden – het zingen van de aria “Nessun Dorma” uit Puccini’s opera “Turandot” – was tijdens de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Turijn, Italië, in februari 2006 en zijn laatste full-scale concert was in Taipei, Taiwan, in december 2005.

In de maanden daarvoor had hij wereldwijd afscheidsconcerten gegeven in Midden- en Zuid-Amerika, de Verenigde Staten, Spanje, Frankrijk, Griekenland, Cyprus, Kroatië, Japan, China, Rusland, Tsjechië, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland, aldus Robson’s verklaring.

Hij had zo’n groot talent, dat zijn aantrekkingskracht veel verder reikte dan alleen operaliefhebbers.

“Luciano Pavarotti is de Babe Ruth van de operawereld,” vertelde Joseph Volpe, Pavarotti’s oude vriend en voormalig algemeen directeur van de Metropolitan Opera van New York, vóór de dood van de zanger aan ABC News. “Er is geen plek waar Luciano niet zou worden herkend – ongelooflijk charisma, glimlach en zijn gevoel voor humor!”

Volpe wist ook dat Pavarotti’s magie met het publiek geweldige zaken deed. “Mensen zouden de hoge prijs betalen voor een hele seizoensreeks van 10 opera’s alleen maar om Pavarotti in een van hen te horen,” zei hij.

Als het in de opera gaat om de emoties die de boventoon voeren, dan was Pavarotti een meester en zijn stem was daarvoor het ultieme instrument, legde Volpe uit, terwijl hij terugdacht aan de verrukkingen die hij en duizenden andere operaliefhebbers voelden.

“De warmte van zijn stem, het was een beetje alsof je op een mooie zomerdag buiten was. Je voelt die warmte, je voelt je ontspannen, je voelt dat dit is waar het leven om draait,” zei hij.

Als opera gaat over het drama en de tragikomedie van het leven, dan ging het beeld van Pavarotti daar ook over – en heel Italiaans.

Hij hield van eten, hield ervan om een reusachtige tafel van familie en vrienden bijeen te brengen en hield er echt van om te zingen.

Zoon van een zingende bakker… diep in het hart van operaland

Pavarotti werd geboren in Modena, Italië, diep in het hart van operaland – niet zo ver van Milaan met zijn wereldberoemde operagebouw, La Scala.

Zijn vader was bakker en amateur tenor, met wie de jonge Pavarotti in koren zong.

Pavarotti had ervan gedroomd voetballer te worden, maar toen kwam “die stem” tevoorschijn en nam zijn muziek het gewoon over. Ze zeggen dat mensen met een geweldige stem gewoon graag zingen, moeten zingen. Pavarotti concentreerde al snel al zijn vrije tijd – terwijl hij les gaf op school en verzekeringen verkocht om geld te verdienen – op het bestuderen van de fijne kneepjes van frasering en repertoire en uitspraak in vreemde talen voor die opera’s in andere talen dan het Italiaans.

Pavarotti’s operadebuut was in 1961. Hij trok de aandacht van diva Joan Sutherland, die hem in 1965 vroeg mee te gaan op haar tournees. Hij deed ervaring op en werd opgemerkt en kreeg uiteindelijk een grote doorbraak op het concertpodium in “La Boheme”. Pavarotti zong de rol van een gepassioneerde jonge artiest die zijn muze had gevonden, en de operawereld vond een nieuwe ster.

Toen deed hij iets verbazingwekkends en totaal onverwachts.

Er is een passage in de opera “Dochter van het Regiment” waar negen hoge C’s elkaar op de voet volgen.

Geen tenor had dit ooit geprobeerd.

“Pavarotti daagde zichzelf altijd uit, altijd op zoek naar iets nieuws om te proberen,” zei Volpe, die erbij was op de avond dat Pavarotti het probeerde in de New Yorkse Met. Hij herinnert zich het pandemonium dat daarop volgde.

Pavarotti heeft erover geschreven en verteld hoe zijn nervositeit en zelfverwijt de pan uit rezen in de uren en minuten voordat hij het podium op zou gaan en het zou proberen. “Waarom doe ik mezelf dit aan?!”

Toen stapte hij het podium op. De muziek steeg, de passage kwam en voor hij het wist, was het voorbij en had hij het gedaan. Hij raakte alle negen hoge C’s op een rij. Perfect. Hij liet het zelfs gemakkelijk lijken.

Het operahuis ging uit zijn dak.

Een superster was geboren.

Niet alleen de hoge noten

Maar het was niet alleen zijn beheersing van de hoge noten die Pavarotti’s stem zo buitengewoon maakte, zoals Volpe uitlegde.

“Luciano concentreerde al zijn expressie op de stem, het zingen,” zei Volpe, erkennend dat Pavarotti niet zoveel indruk maakte met zijn acteren, zoals sommige operasterren proberen te doen.

“Wat was het dat je hoorde? Zijn stem? Of zei je: Mijn God! Deze kerel gelooft dit echt!” Volpe zei.

“Hij kon zingen en je hart breken – dat was het.”

“Die stem” trok over de hele wereld een heel nieuw operapubliek aan. Een half miljoen mensen kwamen bijeen om hem op een avond in Central Park in New York te horen.

Toen hij Placido Domingo en Jose Carreras vroeg om samen met hem “The Three Tenors” te zingen, maakte dat opera deel uit van de popcultuur.

Ze braken wereldwijd verkooprecords voor klassieke muziek.

Apavarotti keek op dit alles terug en legde het als volgt uit: “Het is niet om mezelf populair te maken,” zei hij in een 1981 BBC televisie interview. “Het is om de wereld van de opera populair te maken. Ik denk dat het de zekere manier is om terug te geven wat God mij gegeven heeft – de enige manier om zoveel mogelijk mensen te plezieren.”

Onverklaarbare Magie

Volpe herinnert zich de onverklaarbare magie – als de liefde zelf – die ontstond tussen de superster met zijn grote tandige glimlach en zijn publiek met hun plotseling zwangere hunkering wanneer Pavarotti verscheen.

“Hij loopt op het podium. Alleen al de manier waarop hij het podium opliep en glimlachte, het publiek werd er soms gek van. Hij had nog niet eens iets gedaan, “zei Volpe. “Hij liep daar gewoon. Dat charisma, die persoonlijkheid, die op de een of andere manier zoveel mensen bereikte.”

Toen zijn roem groeide, nam ook zijn omvang toe en zo ook de geruchten over amours.

Laat in zijn leven, toen zijn huwelijk van vele jaren uit elkaar viel toen hij zijn vrouw verliet voor een jonge assistente, leek het voor veel fans allemaal als een deel van de opera. Ze leken het niet erg te vinden.

“Eén ding is zeker. Het publiek reageert op wat je hen geeft,” zei Pavarotti in het BBC interview. “Ik hou van mensen, en ik denk dat mensen dat begrijpen.”

In zijn beroemdste en meest geprezen aria uitvoering “Nessun Dorma,” zong hij over het vermogen van de liefde om alles te overwinnen. Zo was het ook met Pavarotti – tussen de zanger en degenen voor wie hij zong – een liefdesrelatie tot het einde.