De Grieken in de oudheid hebben zich misschien rijkelijk tegoed gedaan aan wijn, maar dat was niet de enige alcoholische drank die zij nuttigden, zo blijkt uit een nieuwe studie waarin de ontdekking wordt beschreven van twee potentiële brouwerijen uit de Bronstijd.

De “stout” ontdekkingen markeren wat mogelijk de oudste bierbereidingsfaciliteiten in Griekenland zijn en ontkrachten het idee dat de oude go-to-drank van de regio alleen wijn was, aldus de onderzoekers.

“Het is een onverwachte vondst voor Griekenland, omdat tot nu toe alle bewijs wees op wijn,” vertelde studieonderzoeker Tania Valamoti, een universitair hoofddocent archeologie aan de Aristoteles Universiteit van Thessaloniki, in Griekenland, aan Live Science.

De bevinding wijst erop dat prehistorische Grieken “het hele jaar door alcoholische dranken gebruikten voor feesten, in plaats van alleen op seizoensbasis,” wanneer de druiven rijp waren, vertelde Brian Hayden, een professor in de archeologie aan de Simon Fraser University, in British Columbia, Canada, die niet betrokken was bij de studie, Live Science.

Biertijd

Archeologen vonden de overblijfselen van verschillende gebouwen die mogelijk werden gebruikt voor het maken van bier: sommige in Archondiko in Noord-Griekenland, en een andere in Agrissa, een site ten zuiden van Archondiko aan de oostkant van Griekenland. Beide plaatsen zijn door brand verwoest, waardoor ze in een soort tijdcapsules zijn veranderd, aldus Valamoti. Na de brand schijnen de prehistorische mensen te zijn vertrokken, talloze verbrande artefacten achterlatend, waaronder de overblijfselen van gekiemde graankorrels.

Op Archondiko vonden archeologen ongeveer 100 afzonderlijke gekiemde graankorrels die dateren uit de vroege Bronstijd, van ongeveer 2100 tot 2000 v. Chr.In Agrissa vonden zij ongeveer 3500 gekiemde graankorrels uit de midden-bronstijd, van ongeveer 2100 tot 1700 v. Chr.

De ontdekking van gekiemde graankorrels is belangrijk: Om bier te maken, laat een brouwer graankorrels kiemen (een proces dat bekend staat als mouten), waardoor het zetmeel van het graan in suikers verandert. Dit kiemproces wordt vervolgens onderbroken door het graan te roosteren. Vervolgens worden de granen grof gemalen en met lauw water vermengd om wort te maken, wat helpt om het resterende zetmeel om te zetten in suikers. Tenslotte, tijdens de alcoholische gisting, “worden de suikers in de mout gebruikt door gist, die aanwezig is in de lucht of geïntroduceerd met druiven of van andere bronnen,” schreef Valamoti in de studie.

“Ik ben 95 procent zeker dat ze een vorm van bier aan het maken waren,” zei Valamoti. “Niet het bier dat we vandaag de dag kennen, maar een vorm van bier.”

Bovendien vonden archeologen in Archondiko een structuur met twee kamers die “zorgvuldig lijkt te zijn gebouwd om de temperatuur in de achterkamer laag te houden, mogelijk zelfs onder de 100 graden Celsius ,” schreef Valamoti in de studie. Aangezien een temperatuur van 158 graden F (70 graden C) ideaal is voor het bereiden van het beslag en de wort, is het mogelijk dat oude mensen deze structuur gebruikten tijdens het bierbereidingsproces, zei ze.

Er waren zelfs speciale bekers – 30 in Archondiko en 45 in het Agrisso huis – in de buurt van de gekiemde korrels, wat suggereert dat ze gebruikt kunnen zijn om bier te serveren. De bekers in Archondiko waren echter moeilijk om uit te drinken, zodat het mogelijk is dat dorstige mensen daar bier dronken met behulp van rietjes, zei Valamoti.

Zij merkte op dat, hoewel de ontdekking het oudst bekende bewijs van bier in Griekenland mag zijn, het niet het oudste ter wereld is, en bier is zelfs niet het oudste alcoholische product dat bekend is. Prehistorische mensen lijken wijn als eerste te hebben ontdekt, aangezien er bewijs is van wijnresten op aardewerk van ongeveer 6000 v. Chr. in Georgië, meldde Live Science eerder, evenals van het zesde millennium v. Chr. in Iran en het vijfde millennium v. Chr. in Armenië en Griekenland, zei Valamoti.

Wat bier betreft, blijkt uit Egyptische verslagen dat mensen het al in het midden van het vierde millennium v. Chr. dronken, en mensen in het Nabije Oosten slurpten de amberkleurige vloeistof zo vroeg als 3200 voor Christus..,

“Tekstueel bewijsmateriaal uit historische perioden in Griekenland toont duidelijk aan dat bier beschouwd werd als een alcoholische drank van vreemde volkeren, en gerstewijn als een drank geconsumeerd door de Egyptenaren, Thraciërs, Phrygiërs en Armeniërs, in de meeste gevallen gedronken met behulp van een rietje,” schreef Valamoti in de studie.

De bevinding, die gedeeltelijk werd gefinancierd door het project “PlantCult” van de Europese Onderzoeksraad, werd online gepubliceerd 30 dec. 2017, in het tijdschrift Vegetation History and Archaeobotany.

Oorspronkelijk artikel op Live Science.