Deze informatie beschrijft perifere neuropathie, inclusief de oorzaken en symptomen.
Perifere neuropathie (peh-RIH-feh-rul noor-AH-puh-thee) is de algemene term die wordt gebruikt om veranderingen te beschrijven die optreden wanneer perifere zenuwen beschadigd raken. Perifere zenuwen zijn alle zenuwen buiten de hersenen en het ruggenmerg. Er zijn 3 soorten perifere zenuwen:
- Zintuiglijke zenuwen die u helpen pijn, aanraking, temperatuur, positie en trillingen te voelen.
- Motorische zenuwen die u helpen te bewegen en de spiertonus te behouden.
- Autonome zenuwen die dingen regelen die automatisch gebeuren, zoals hoe snel uw hart klopt en hoeveel u zweet.
Symptomen van perifere neuropathie
Veel mensen met perifere neuropathie hebben veranderingen in het gevoel in hun tenen, voeten, vingers, handen, of gezicht. Deze gevoelens gaan misschien niet verder dan uw pols of enkel.
De symptomen van perifere neuropathie zijn verschillend, afhankelijk van welke perifere zenuwen beschadigd zijn. Soms is slechts 1 type zenuw beschadigd. Vaker zijn meerdere typen beschadigd, en kunt u verschillende symptomen hebben.
- Als uw sensorische zenuwen beschadigd zijn, kunt u een gevoel van “pinnen en naalden” of “elektrische schokken” hebben. U kunt ook een koud, prikkend, knijpend of brandend gevoel in uw handen en voeten hebben. Sommige mensen worden erg gevoelig voor aanraking, terwijl andere mensen een gevoel van gevoelloosheid hebben.
- Als uw motorische zenuwen beschadigd zijn, kunt u spierzwakte, kramp en stuiptrekkingen hebben. U kunt ook verlies van evenwicht en coördinatie hebben. Dit kan het moeilijk maken om te lopen, te rijden of kleine voorwerpen te hanteren (zoals het vasthouden van een pen of het dichtknopen van een overhemd).
- Als uw autonome zenuwen beschadigd zijn, kan uw hart sneller of langzamer slaan dan normaal. U kunt ook meer of minder zweten dan normaal en verschillen in uw darm- en blaasfunctie opmerken.
Bespreek uw symptomen zeker met uw arts of verpleegkundige. Hij of zij kan u manieren voorstellen om met uw klachten om te gaan.
Symptomen van perifere neuropathie kunnen plotseling optreden of zich langzaam ontwikkelen. Ze kunnen komen en gaan of op bepaalde momenten beter of slechter worden. Afhankelijk van wat uw perifere neuropathie heeft veroorzaakt, kunnen uw symptomen na verloop van tijd beter worden, of ze kunnen levenslang zijn.
Oorzaken van perifere neuropathie
De meest voorkomende oorzaak van perifere neuropathie is diabetes. Andere oorzaken van perifere neuropathie zijn:
- Sommige medicijnen, waaronder bepaalde vormen van chemotherapie. Lees voor meer informatie het gedeelte “Chemotherapie” hieronder.
- Longkanker
- Multipel myeloom
- Alcoholmisbruik
- Enkele andere vormen van kanker (bijvoorbeeld door leukemie veroorzaakte neuroleukemie)
Als u een van deze mogelijke oorzaken van perifere neuropathie hebt, praat dan met uw arts of verpleegkundige. Vertel hen welke medicijnen u momenteel gebruikt, inclusief vrij verkrijgbare medicijnen en supplementen, en welke medicijnen u in het verleden regelmatig hebt gebruikt.
Soms is er geen bekende oorzaak van perifere neuropathie.
Chemotherapie
Enkele veel voorkomende soorten chemotherapiemedicijnen kunnen ook perifere neuropathie veroorzaken. We hebben er hieronder enkele opgesomd, samen met het soort symptomen dat ze veroorzaken.
- Bortezomib, carfilzomib
- U kunt gevoelloosheid, pijn of een branderig gevoel in uw voeten of handen hebben.
- Cisplatine, carboplatine, oxaliplatine en thalidomide
- U kunt moeite hebben om te weten waar uw handen en voeten zich in de ruimte bevinden. Dit wordt het positiegevoel genoemd. Als dit gebeurt, kunt u uit uw schoenen of slippers glijden als ze niet zijn vastgebonden of als ze niet verder komen dan het midden van de bovenkant van uw voet (uw wreef).
- Wanneer u loopt, kunt u misschien de vloer onder uw voeten niet voelen. U kunt het gevoel hebben dat er sokken aan uw blote voeten zitten of dat u op gebroken glas loopt.
- Paclitaxel, docetaxel en nab-paclitaxel
- U kunt problemen hebben met het voelen van de vorm van een voorwerp in uw hand of met het oprapen van kleine voorwerpen.
- Vincristine, vinblastine en paclitaxel
- U kunt problemen hebben met het verschil tussen warme en koude temperaturen.
Met al deze medicijnen kunt u ook problemen hebben met dingen waarvoor spierkracht en coördinatie nodig zijn. U kunt bijvoorbeeld moeite hebben om tijdens het autorijden uw voet van het gaspedaal op de rem te zetten. Sommige mensen beschrijven ook een gevoel van spierkrampen, zwaarte, zwelling die er niet is, of zwakte in hun armen of benen.
Sommige van deze symptomen kunnen beter worden gedurende de eerste 6 tot 18 maanden na de behandeling.