Review
Slaap en woede – een corpus van onderzoeksbewijzen
Slaap is een essentieel onderdeel van ons leven. De gemiddelde persoon heeft elke nacht zeven tot acht uur slaap nodig om een optimale mentale en fysieke gezondheid te behouden. Minder dan zeven tot acht uur slaap kan schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid. Minder dan voldoende slaap krijgen staat bekend als slaapdeprivatie. Wanneer iemand meerdere opeenvolgende dagen geen slaap krijgt, ontstaat een “slaapschuld”, een cumulatief effect van onvoldoende slaap gedurende een bepaalde periode. Omdat onderzoek heeft uitgewezen dat er een verband bestaat tussen slaaptekort/slaapschuld en geestelijke gezondheid, kan worden verondersteld dat slaapschuld verband houdt met woede-irritatie, agressie en een kort humeur. Het effect van slaaptekort op de stemming is goed gedocumenteerd. De veranderingen in de stemming die in verband worden gebracht met slaaptekort omvatten angst, depressie, stemmingswisselingen, enz. Dit overzicht richt zich alleen op het verband tussen slaaptekort en boosheid, hoewel er minder gepubliceerd onderzoek op dit gebied is.
Bauducco et al. voerden een cross-sectionele studie uit om de correlatie te testen tussen slaaptekort bij adolescenten en emotionele en gedragsmatige problemen. Hun steekproef omvatte 2.767 studenten tussen de leeftijd van 12 en 16 jaar. Tweeënvijftig procent van de onderzochte leerlingen waren mannen. Het onderzoek toonde aan dat leerlingen die minder dan de aanbevolen totale slaaptijd (TST) rapporteerden, last hadden van wat Baudoccu e.a. “normoverschrijdend gedrag” noemden, alsook van emotionele veranderingen, waaronder woede, depressie en angst. Zij sloten hun onderzoek af met de aanbeveling van goede slaappraktijken door slaapbarrières zoals technologie, stress en zorgen te verminderen.
Itlani et al. voerden een landelijk onderzoek uit onder Japanse middelbare scholieren en senioren om de prevalentie van woede en impulsiviteit en de bijbehorende factoren te bestuderen. De enquête ondervroeg studenten over hun persoonlijke gegevens, levensstijl, mentale status, en gevoelens van woede en impulsiviteit. De onderzoekers gebruikten logistische regressie (alle P-waarden < .05) om een totaal van 94.777 antwoorden te analyseren. De onderzoekers vonden een positieve correlatie tussen woede en impulsiviteit en gedragingen zoals “het consumeren van alcohol, roken, overslaan van het ontbijt, kortere slaapduur, verminderde positieve gevoelens, verhoogde depressieve gevoelens, en het gebruik van een mobiele telefoon gedurende lange uren.” De onderzoekers concludeerden door te zeggen dat gezonde levensstijlkeuzes, elke nacht genoeg slaap krijgen en een goede geestelijke gezondheid allemaal een sleutelrol spelen bij het voorkomen van problemen met woede en impulsiviteit. Een gelijkaardige studie met eerstejaarsstudenten geneeskunde als onderzoekspersonen toonde aan dat de beste voorspellers van slaapproblemen stress, woede, hypervigilantie, vijandigheid, angst en interpersoonlijke gevoeligheid waren. Studies zoals deze suggereren een correlatie tussen slaaptekort en woede. Alle drie bovengenoemde studies laten min of meer vergelijkbare resultaten zien met betrekking tot slaap en woede/agressie. Er zijn momenteel echter geen studies die een pathofysiologisch verband tussen slaap en woede bij adolescenten hebben vastgesteld.
Slaaptekort lijkt volwassenen, adolescenten en kinderen op vergelijkbare manieren te beïnvloeden. Slaaptekort kan reeds bestaande stemmingsstoornissen verergeren, zoals woede, depressie en angst, en kan leiden tot verwarring, vermoeidheid en gebrek aan kracht. Zelfs één slapeloze nacht correleert al met deze veranderingen in het functioneren. Randler e.a. hebben de Buss-Perry Aggression Questionnaire, die fysieke en verbale agressie, woede en vijandigheid meet, afgenomen bij een groep jonge volwassen mannen en hebben de antwoorden geanalyseerd in relatie tot de slaapduur. Zij ontdekten dat jonge mannen die een kortere slaapduur rapporteerden, vaker agressie en woede vertoonden. Onderzoekers hebben soortgelijke patronen van slaaptekort en veranderingen in stemming en gedrag vastgesteld bij zowel mannen als vrouwen. Gemiddeld scoren mannen hoger op fysieke en verbale agressie bij slaaptekort en zijn vrouwen gevoeliger voor een verminderde stemming, angst, weinig energie en hersenmist. Mannelijke en vrouwelijke kinderen scoren ongeveer hetzelfde wanneer ze worden getest op de correlatie tussen slaaptekort en stemmings-/gedragsveranderingen. Echter, deze gedrag/stemmingsveranderingen presenteren zich eerder als externaliserend gedrag, zoals hyperactiviteit, woede, agressie, impulsiviteit, driftbuien en ongepast sociaal interactiegedrag.
De amygdala wordt het meest geassocieerd met zijn primaire functie als het emotionele centrum van de hersenen. De amygdala speelt bovendien een belangrijke rol in de mechanismen van de slaap. Wanneer een individu slaaptekort heeft, ontstaat er een functioneel tekort tussen de amygdala en de ventrale anterieure cingulate cortex (vACC), wat kan resulteren in een verminderde gemoedstoestand en de amygdala kan aanzetten tot verhoogde reacties op negatieve stimuli. Slaapschuld vermindert het vermogen van de mediale prefrontale cortex (MPFC) om de activiteit in de amygdala te onderdrukken, wat leidt tot emotionele instabiliteit . Een langdurige ontbering van rapid eye movement (REM) slaap wordt geassocieerd met functionele veranderingen in meerdere hersengebieden en kan resulteren in veranderde receptoractiviteit, wat kan leiden tot stemmingsveranderingen zoals boosheid .
Motomura et al. veronderstelden dat “resolutie van Potential Sleep Debt (PSD) door slaapverlenging de stemming beïnvloedt door de functionele connectiviteit tussen de prefrontale cortex en de amygdala te veranderen.” In hun studie werden 15 mannelijke proefpersonen geselecteerd voor een negen-daagse slaapverlenging, gevolgd door een nacht van totale slaaptekort (TSD). Na deze 10-daagse interventie gebruikten zij magnetische resonantie beeldvorming (MRI) om de regionale cerebrale bloedstroom (rCBF) te evalueren in combinatie met een vragenlijst over negatieve stemmingen om de resultaten van hun studie te beoordelen. Zij ontdekten dat negatieve stemming en amygdala rCBF sterk verminderden na een slaapverlenging. Zij stellen verder in hun artikel: “De amygdala had een significante negatieve functionele connectiviteit met de mediale prefrontale cortex (FCamg-MPFC), en deze negatieve connectiviteit was groter na slaapverlenging dan bij BL.” Na TSD keerden deze indices terug naar hetzelfde niveau als op de basislijn (BL). Een bijkomende padanalyse met structurele vergelijkingsmodellen toonde aan dat de FCamg-MPFC de amygdala rCBF significant verklaarde en dat de amygdala rCBF de negatieve stemming significant verklaarde. Deze bevindingen suggereren dat het gebruik van ons slaapverlengingsprotocol de amygdala activiteit normaliseerde via negatieve amygdala-MPFC functionele connectiviteit. Het oplossen van onopgemerkte PSD kan de stemming verbeteren door frontale onderdrukking van hyperactiviteit in de amygdala veroorzaakt door PSD die zich in het dagelijks leven opstapelen” . Als we de bovengenoemde studies bekijken en analyseren, zullen we zien dat bijna alle bovengenoemde studies het unaniem eens zijn over één punt, namelijk dat gebrek aan slaap wel degelijk invloed heeft op de menselijke emotionele toestand. Bovendien wijst de associatie van slaap met de amygdala, en met de amygdala als het deel van de hersenen dat verband houdt met emoties, in de richting van de notie dat slaap en emoties zoals woede en agressie met elkaar geassocieerd zijn.
Daarenboven werd in de laatste tijd klinische hypnose onderzocht als een modaliteit om te gaan met chronische hoofdpijn, angstsymptomen, terugkerende buikpijn, depressie, rouw en verlies, fobieën, woede, familiale stressoren, slaapstoornissen, of enuresis. Dit suggereert een mogelijk verband tussen woede en slaap. Het ligt voor de hand dat wanneer hypnose, dat zelf een “slaapmodus” is, kan helpen om met woede om te gaan, er een verband is tussen slaaptekort en emoties zoals woede. Het is ook suggestief voor ons idee dat het volbrengen van een volledige slaap van zeven tot acht uur de emotionele symptomen van woede kan verminderen. Om hier echter met vertrouwen op te kunnen reageren, hebben we in de toekomst consistente interventiestudies over een langere periode nodig. Tot dan, moeten we alleen vertrouwen op de beschikbare gegevens.