De Organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (UNESCO) definieert onderzoek als systematische en creatieve acties die worden ondernomen om de kennis over de mens, de cultuur en de samenleving te vergroten en toe te passen op nieuwe aandachtsgebieden. Wetenschappelijk onderzoek is het onderzoek dat wordt uitgevoerd door systematische en geconstrueerde wetenschappelijke methoden toe te passen om gegevens te verkrijgen, te analyseren en te interpreteren.

Wetenschappelijk onderzoek is het neutrale, systematische, geplande en uit meerdere stappen bestaande proces dat gebruik maakt van eerder ontdekte feiten om kennis te bevorderen die niet in de literatuur bestaat. Het kan worden geclassificeerd als observationeel of experimenteel met betrekking tot technieken voor gegevensverzameling, beschrijvend of analytisch met betrekking tot causaliteit, en prospectief, retrospectief of cross-sectioneel met betrekking tot tijd (1).

Alle wetenschappelijke onderzoeken beginnen met een specifieke onderzoeksvraag en de formulering van een hypothese om deze vraag te beantwoorden. De hypothese moet duidelijk en specifiek zijn en rechtstreeks gericht zijn op de beantwoording van de onderzoeksvraag. Een sterke en toetsbare hypothese is het fundamentele onderdeel van het wetenschappelijk onderzoek. De volgende stap is het testen van de hypothese met behulp van wetenschappelijke methode om deze goed of af te keuren.

De wetenschappelijke methode moet neutraal, objectief en rationeel zijn, en als gevolg daarvan in staat zijn de hypothese goed of af te keuren. Het onderzoeksplan moet de procedure bevatten om gegevens te verkrijgen en de variabelen te evalueren. Het moet ervoor zorgen dat analyseerbare gegevens worden verkregen. Het moet ook plannen bevatten voor de uit te voeren statistische analyse. Het aantal proefpersonen en controles dat nodig is om geldige statistische resultaten te verkrijgen, moet worden berekend, en de gegevens moeten worden verkregen in geschikte aantallen en methoden. De onderzoeker moet alle verkregen gegevens voortdurend observeren en registreren.

De gegevens moeten worden geanalyseerd met de meest geschikte statistische methoden en indien nodig worden herschikt om ze zinvoller te maken. Helaas zijn de via analyses verkregen resultaten niet altijd voldoende duidelijk. Veelvuldige herevaluaties van de gegevens, literatuuronderzoek en interpretatie van de resultaten in het licht van eerder onderzoek zijn noodzakelijk. Pas na de voltooiing van deze stadia kan een onderzoek worden geschreven en aan de wetenschappelijke samenleving worden gepresenteerd. Een goed uitgevoerd en nauwkeurig geschreven onderzoek moet altijd openstaan voor wetenschappelijke kritiek. Ook moet men in gedachten houden dat het onderzoek in alle stadia in overeenstemming moet zijn met de ethische regels.

In feite heeft het psychiatrisch onderzoek zich snel ontwikkeld, mogelijk zelfs meer dan enig ander medisch gebied, hetgeen het gebruik van nieuwe onderzoeksmethoden en geavanceerde behandelingstechnologieën weerspiegelt. Desalniettemin blijven fundamentele onderzoeksprincipes en ethische overwegingen hun belang behouden.

Ethiek zijn normen die gebruikt worden om aanvaardbaar en onaanvaardbaar gedrag te onderscheiden. Het naleven van ethische normen in het wetenschappelijk onderzoek is om velerlei redenen opmerkelijk. Ten eerste bevorderen deze normen de doelstellingen van het onderzoek, zoals kennis, waarheid en het vermijden van fouten. Zo bevorderen verbodsbepalingen tegen het fabriceren, vervalsen of verkeerd voorstellen van onderzoeksgegevens de waarheid en minimaliseren zij het maken van fouten. Bovendien bevorderen ethische normen waarden die essentieel zijn voor samenwerking, zoals vertrouwen, verantwoordingsplicht, wederzijds respect en eerlijkheid. Veel ethische normen in onderzoek, zoals richtlijnen voor auteurschap, beleid inzake auteursrecht en octrooiering, beleid inzake het delen van gegevens, en vertrouwelijkheidsregels bij peer review, zijn bedoeld om intellectuele eigendomsbelangen te beschermen en tegelijkertijd samenwerking aan te moedigen. Veel ethische normen, zoals beleid inzake wangedrag bij onderzoek en belangenconflicten, zijn nodig om ervoor te zorgen dat onderzoekers verantwoording kunnen afleggen aan het publiek. Last but not the least bevorderen ethische normen voor onderzoek een verscheidenheid van andere belangrijke morele en sociale waarden, zoals sociale verantwoordelijkheid, mensenrechten, dierenwelzijn, naleving van de wet, en volksgezondheid en veiligheid (2). Tot slot heeft onderzoek, voor het welzijn van de wetenschap en de mensheid, de onvermijdelijke verantwoordelijkheid om de kennis nauwkeurig over te dragen aan nieuwe generaties (3).

In medisch onderzoek zijn alle klinische onderzoeken verplicht te voldoen aan een aantal ethische beginselen. Deze beginselen kunnen worden samengevat als respect voor de mens, respect voor de samenleving, voordeel, onschadelijkheid, autonomie, en rechtvaardigheid. Respect voor de mens houdt in dat alle mensen het recht hebben te weigeren aan een onderzoek deel te nemen of hun toestemming te allen tijde in te trekken zonder dat dit repercussies heeft. Respect voor de samenleving geeft aan dat klinisch onderzoek moet streven naar antwoorden op wetenschappelijke vragen met behulp van wetenschappelijke methoden en ten goede moet komen aan de samenleving. Baat geeft aan dat de onderzoeksresultaten geacht worden oplossingen te bieden voor een gezondheidsprobleem. Onschadelijkheid beschrijft alle noodzakelijke voorzorgsmaatregelen die worden genomen om vrijwilligers te beschermen tegen mogelijke schade. Autonomie geeft aan dat deelname aan onderzoek vrijwillig en met vrije wil is. Rechtvaardigheid geeft aan dat de selectie van proefpersonen op rechtvaardigheid is gebaseerd en dat speciale zorg wordt besteed aan speciale groepen die gemakkelijk getraumatiseerd zouden kunnen worden (4).

In psychiatrische studies hebben, als de patiënt niet in staat is toestemming te geven, de familieleden het recht om namens de patiënt toestemming te geven. Dit is gebaseerd op het idee dat de patiënt baat heeft bij de ontdekking van nieuwe behandelingsmethoden via onderzoek. Het toestemmingsrecht van de familieleden staat echter vanuit ethisch oogpunt ter discussie. Anderzijds heeft het onderzoek op deze patiënten tot doel rechtstreeks nieuwe kennis over hen te vergaren, en lijkt het een onvermijdelijke noodzaak. De enige voorzorgsmaatregel die kon worden genomen om deze ambivalentie te overwinnen, was de nauwgezette controle van de ethische comités voor onderzoek. Toch zijn er talrijke voorbeelden die aantonen dat deze methode niet altijd in staat is misbruik van patiënten te voorkomen (5). Daarom is het moeilijk om autonomie te claimen wanneer psychiatrische patiënten worden bestudeerd, en psychiatrische patiënten worden beschouwd als patiënten die speciale zorg behoeven.

We zijn er trots op dat we in ons tijdschrift studies kunnen publiceren die veel lasten overwinnen.