‘Born Of’ or ‘Borne Of’

Hier is een interessant woordkeuzedilemma dat ik onlangs tegenkwam in mijn copy editing: “Een volledig vernieuwde Buick geboren uit Duits design, de Regal biedt een soepele rit en luxe voorzieningen.”

De eerste keer dat ik het artikel doorlas, merkte ik niets vreemds op aan die zin. Pas bij de tweede keer viel me de spelling van het woord “borne” op. (Tussen haakjes, dit is precies waarom redacteuren altijd minstens twee keer moeten lezen. Het verbaast me altijd hoeveel ik de eerste keer over het hoofd zie, maar de tweede keer wel.)

“Borne,” komt bij mij meestal op in termen als “virus in de lucht.” Ik denk dat het betekent “gedragen” of “vervoerd.” Het lijkt dus totaal verschillend van “geboren”, wat “ter wereld gebracht” betekent. Baby’s worden geboren, virussen worden vervoerd, en in mijn gedachten was het zo eenvoudig als dat

Natuurlijk is taal nooit zo eenvoudig als dat. Dus toen ik dit voor het artikel goed moest krijgen, heb ik het opgezocht.

“Borne” is een verleden tijd van “to bear”, wat “dragen” betekent. Maar dat zette me aan het denken: Dit woord verschilt niet zo veel van “geboren” als ik het altijd beschouwd had. De baby’s die geboren worden, worden immers gedragen door hun moeders. Als ik er zo over nadenk, lijkt het onderscheid zwakker.

Wat meer is, ik had nooit echt veel nagedacht over de term “geboren uit”. Ik was er altijd van uitgegaan dat “geboren uit” met opzet werd gebruikt — de auto is de nakomeling van zo-en-zoveel technische traditie. Maar ik begon te twijfelen. Zou deze auto niet gedragen kunnen worden door deze technische traditie? Zou het, metaforisch gesproken, niet gedragen kunnen worden door de wind van verandering naar een dealer bij u in de buurt?

Technisch gezien, zeker. Dus je kunt gebruiken wat je bedoelt. Maar vermoedelijk wil je dat het de lezer of luisteraar duidelijk is wat je wilt zeggen. Meestal is de beste manier om dat te bereiken de term te gebruiken die de lezer het meest vertrouwd is, in plaats van je eigen draai eraan te geven. Dus om uit te vinden welke term het meest voorkomt in de term “born/e of”, wenden we ons tot enkele naslagwerken.

“Webster’s New World Dictionary” noemt zowel “born” als “borne” als voltooid deelwoorden van het werkwoord “to bear”. En dragen heeft een aantal definities, waaronder “dragen” en zelfs “baren” (denk aan “kinderen baren”). Dus Webster’s bevestigt dat “born” en “borne” beide voortkomen uit hetzelfde woord.

Wanneer bear betekent om te baren, merkt Webster’s op, “het passieve voltooid deelwoord in deze betekenis is geboren wanneer door niet volgt.”

Een baby wordt geboren. Een passagier wordt gedragen. Maar wanneer gevolgd door het woord “door,” beide nemen borne. “Hij werd door haar gedragen.”

“Fowler’s Modern English Usage” benadert deze woorden op een academische manier. Het zegt dat het voltooid deelwoord van bear “in alle betekenissen behalve die van geboorte ‘borne’ is (I have borne with this too long; he was borne along by the wind); borne wordt ook gebruikt, wanneer de verwijzing naar geboorte is, (a) in de actieve zin (heeft geen kinderen gebaard), en “b) in de passieve zin wanneer ‘by’ volgt (van alle kinderen die zij gebaard heeft, overleefde er maar één). De in de betekenis van geboorte, wanneer passief gebruikt zonder “door,” of bijvoeglijk, is geboren (hij werd blind geboren: een geboren dwaas; van alle kinderen die hen geboren werden; melancholoy geboren uit eenzaamheid; zij werd geboren in 1950)

Natuurlijk vertelt niets van dit alles ons met zekerheid of onze Buick geboren werd uit de Duitse bouwkunde of er uit geboren werd. Om uit te vinden wat de standaard uitdrukking is, wendde ik mij tot de dubieus handige arbiter van alle moderne gebruikskwesties: Google. Op zoek naar een beroemde zin uit een oud liedje van Helen Reddy, probeerde ik “it’s wisdom born of pain” — 202.000 hits. Toen zocht ik op “it’s wisdom borne of pain” — 52 hits.

De wijsheid die ik verzamelde: “geboren” is beter. En, ja, het was pijnlijk.