Op 29 oktober 1929 crashte de Amerikaanse aandelenmarkt en voordat iemand effectief actie kon ondernemen, had het land het smeltpunt bereikt. De VS stevende af op wat uiteindelijk bekend zou worden als de Grote Depressie. Een aantal opeenvolgende gebeurtenissen over de hele wereld zette een kettingreactie in gang, met gevolgen voor tal van landen over de hele wereld, evenals voor Amerika.
De autoriteiten wisten niet wat ze moesten doen bij zo’n catastrofe van deze omvang. Vele daaropvolgende jaren werden besteed aan het omgaan met de gevolgen van dit chaotische fiasco, met miljoenen die leden onder de verstrekkende gevolgen ervan. Dit gezegd zijnde, was het ook de langste & meest wijdverbreide economische neergang van de gehele 20e eeuw en toonde werkelijk de omvang en snelheid aan waarmee een economie kon dalen.
The Roaring 20’s
Voordat de wereld in een economische neergang terechtkwam, waren de prestaties van de aandelenmarkt ver boven de maat, en de industriële productie winstgevender dan ooit tevoren. Deze situatie was heel duidelijk tijdens de jaren 1920 – ook bekend als “The Roaring 20’s” – in de VS. In deze tijd waren de VS te afhankelijk van hun productie-industrieën, waaronder auto’s en scheepsbouwdokken.
De inkomensongelijkheid nam toe, en in dit decennium leefde meer dan 60% van de bevolking onder de armoedegrens. Slechts 5% van de rijkste klassen ontving 33% van het inkomen van het land. Dit valse gevoel van welvaart leidde tot een overvloed aan producten op de markten die niet betaalbaar waren voor de massa’s, waardoor een kettingreactie op gang kwam die begon met het sluiten van fabrieken en het plotseling terugtrekken van investeringen. De middenklasse probeerde haar geld te sparen door minder uit te geven. Toen de bestedingen werden teruggeschroefd, bleven nog meer goederen op de markt onverkocht. Toen de winsten daalden, moest het aantal arbeidskrachten worden teruggebracht, waardoor de armoede toenam en een negatieve economische cyclus in gang werd gezet.
Aanhoudende wereldwijde crisis
Europa was nog niet helemaal in het reine gekomen met de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog. De gevolgen van de Eerste Wereldoorlog waren verschrikkelijk; de overlevende bevolking had geen werk meer en de regering kon geen onbeperkte katalysatoren voor de wederopbouw leveren.
De VS was op dat moment de grootste exporteur en voorzag Europa van bijna alle grondstoffen, basis- en geavanceerde goederen. De Europese regeringen die leningen van Amerikaanse banken hadden opgenomen, konden deze niet terugbetalen en de een na de ander begon in gebreke te blijven. De Amerikaanse banken hadden geen andere keuze dan te stoppen met het verstrekken van leningen. Dit deed de koopkracht van Europa nog verder dalen, en zette de toon voor de Grote Depressie.
The Stock Market Crash
De Roaring Twenties gaven bijna alle Amerikaanse bankiers en investeerders een vals gevoel van trots, vooral degenen die in aandelen handelden. De prijs van de aandelen was sinds september beginnen te dalen en op 18 oktober waren ze in vrije val. Paniek brak uit en bijna alle beleggers wilden echt geld in handen krijgen. Op 24 oktober werden meer dan 12 miljoen aandelen verhandeld! De paniek sloeg toe en beleggingsmaatschappijen haastten zich om de situatie te stabiliseren. Het was echter te laat. De maandag daarop bevond de markt zich in een complete vrije val.
De aandelenkoersen waren in elkaar gestort. Een succesvol herstel na 29 oktober deed de aandelenkoersen stijgen, maar het was te laat. Beleggers hadden het vertrouwen in de beurs verloren en wereldwijd daalden de koersen. De VS zakte nu in elkaar en tegen 1932 waren de aandelen nog maar 20 procent waard van hun waarde in 1929! Tegen 1933 dwong het domino-effect het banksysteem om te vallen. Daar kwam nog bij dat mensen van de boerderijen naar de steden trokken op zoek naar werk. Dit alles was te zwaar voor de bestaande economische structuur en nu waren meer dan 15 miljoen mensen werkloos.
De Dust Bowl
Scherpe droogte trof de Amerikaanse en Canadese prairies tijdens de jaren 1930, wat ook de Grote Depressie aanwakkerde. De landbouwproductie van de VS had zwaar te lijden onder deze droogte en doordat de landbouwmethoden op droog land niet werden toegepast, moest de Amerikaanse markt op zoek naar andere bronnen. Tegelijkertijd wisten de boeren in de getroffen regio niet wat ze met hun situatie aan moesten. De situatie verslechterde zodanig dat het merendeel van de bevolking van de Great Plains hun belastingen niet meer konden betalen.
Deze belastingen, ook al vormden ze slechts een nominaal deel van de inkomsten van de regering, waren te hoog toen de droogte in drie opeenvolgende golven toesloeg. De bijnaam “Dust Bowl” werd gegeven aan de beschadigde ecologie en het landschap.
The Smoot-Hawley Tariff Act
De situatie werd alleen maar erger, en de Smoot-Hawley Tariff Act hielp daar niet bij. De wet, die op 13 maart 1930 werd ingevoerd met de bedoeling Amerikaanse bedrijven te beschermen, werkte al snel averechts op de VS zelf. Toen duidelijk werd dat er een sterke economische teruggang aan zat te komen, begon de Amerikaanse regering haastig maatregelen in te voeren die de komst ervan konden vertragen.
Een van die maatregelen was het Smoot-Hawley Tariff dat een speciale belasting instelde op 20.000 soorten ingevoerde goederen. Dit werd gedaan om te voorkomen dat Amerikaanse bedrijven de concurrentie met buitenlandse bedrijven zouden verliezen, maar de belasting was van dien aard dat verschillende bedrijven zich gedwongen zagen te stoppen met de export van goederen naar de VS. Deze maatregel was een tweesnijdend zwaard, omdat de inkomsten van al deze bedrijven daalden. Het personeel moest worden ontslagen, waardoor de economische crisis in het moederland werd aangewakkerd.
Lever tot nadenken: De invoer van de VS daalde met 66% van 4,4 miljard (1929) tot 1,5 miljard (1933)
Er zijn hele boeken, theorieën en papers over het onderwerp waarom de wereld in een Grote Depressie stortte. We kunnen alleen maar hopen op betere economische structuren en mechanismen om dergelijke situaties op te vangen voordat het water over de brug is!