Madonna’s 13e album, Rebel Heart, bevat heel wat spirituele beelden-soms formuleren verleiding in termen van een strijd die goddelijke hulp nodig, andere keren samenvoegen erotische seksuele toespelingen en religieuze iconografie in opzettelijk provocerende manieren.

In een lang nieuw interview met Rolling Stone, de Material Girl sprak over een aantal van haar spirituele ervaringen opgroeien, evenals waar ze vandaag de dag is met betrekking tot haar religieuze overtuigingen. Laten we eens kijken naar wat Madonna te zeggen had, en dan enkele redenen overwegen waarom de overtuigingen van deze cultureel invloedrijke artiest belangrijk zijn.

Madonna beschreef hoe ze opgroeide in de buitenwijken van Detroit zonder haar moeder, die stierf aan borstkanker toen ze jong was. Ze zegt dat het hebben van een “rebels hart” een gevolg was van het opgroeien in “wat ik beschouwde als een provinciale, voorstedelijke, bekrompen omgeving. Ik had het gevoel dat ik er niet bij hoorde, dat ik buitengesloten werd. Dus als mensen me op school niet accepteerden, ging ik gewoon nog verder. Ik dacht: ‘Nou, jullie vinden me al niet aardig. Dus f- you. Ik ga nog verder. Wat vind je van deze harige oksels? Het zat gewoon in mijn DNA. En ik had geen moeder. Dat had er waarschijnlijk veel mee te maken, want het was niet zo dat mijn moeder zei: ‘Zo moet je je niet gedragen. Ik had een vader, ik had oudere broers. Ik had wel een stiefmoeder, maar ik had geen relatie met haar. Dus er was geen rolmodel voor mij.”

Madonna’s vragende, zelfs uitdagende houding ten opzichte van het leven in het algemeen sloeg over op haar ervaring om op te groeien in een streng katholieke omgeving.

Mijn vader was heel streng voor me. … En de katholieke kerk, al die regels, en waarom moest ik een jurk dragen als zij een broek mochten dragen? Ik zei dan tegen mijn vader: ‘Zal Jezus minder van me houden als ik een broek draag? Ga ik naar de hel? Ik wilde weten waarom mensen blindelings regels volgden, of waarom meisjes zich op een bepaalde manier moesten gedragen en jongens niet. Waarom mochten jongens meisjes wel mee uit vragen en meisjes jongens niet? Waarom moesten meisjes hun benen scheren en jongens niet? Waarom heeft de maatschappij alles zo geregeld? Mijn hele adolescentie zat vol met onbeantwoorde waaroms. Omdat ze nooit beantwoord werden, bleef ik maar overal vuurtjes stoken-metaforisch gesproken.

Zoals Madonna zelf toegeeft, was ze een slimme, vroegrijpe, onafhankelijke jonge vrouw zonder rolmodel en zonder iemand die haar hielp om de belangrijke vragen die ze stelde te beantwoorden. Gezien die ingrediënten, vermengd met een persoonlijkheid die weerstand bood tegen verteld worden wat te geloven of te denken, is het misschien niet schokkend dat Madonna uiteindelijk begon met het formuleren van haar eigen individuele geloofssysteem, een die elementen uit verschillende religieuze tradities bevatte. Ze zegt:

Ik sluit me niet aan bij een specifieke religieuze groep. Ik voel me verbonden met verschillende rituele aspecten van verschillende geloofssystemen, en ik zie de rode draad tussen alle religieuze overtuigingen. Ik heb me niet bekeerd tot het Judaïsme. Ik heb, zoals u weet, vele jaren Kabbalah gestudeerd, dus er zijn veel dingen die ik doe die men zou associëren met het praktiseren van het Jodendom. Ik luister elke zaterdag naar de Torah. Ik neem Shabbat in acht. Ik zeg bepaalde gebeden. Mijn zoon is bar mitzvahed. Het lijkt dus alsof ik Joods ben, maar deze rituelen zijn verbonden met wat ik omschrijf als het Boom des Levens bewustzijn en hebben meer te maken met het idee een Israëliet te zijn, niet Joods. De stammen van Israël bestonden al voordat de religie van het Jodendom bestond, dus je moet je geschiedenis doen. … Dus, ben ik Joods? Ik bedoel, sommige mensen zouden zeggen, nou, je doet een heleboel dingen die Joden doen, maar ik zou zeggen dat ik een heleboel dingen doe die mensen deden voordat het Jodendom bestond. En ik geloof dat wat ik doe te maken heeft met iets diepers dan religie, dat het alle religies belichaamt, inclusief het Judaïsme. En het christendom. En de islam.

Toen interviewer Brian Hiatt opmerkte dat ze ook een kruis droeg, zei de 56-jarige zangeres: “Ik hou van kruizen. Ik ben sentimenteel over Jezus aan het kruis. Jezus was een Jood, en ik geloof ook dat hij een katalysator was, en ik denk dat hij mensen beledigde omdat zijn boodschap was om je naaste lief te hebben als jezelf; met andere woorden, niemand is beter dan iemand anders. Hij omarmde alle mensen, of het nu een bedelaar op straat was of een prostituee, en hij vermaande een groep Joden die zich niet hielden aan de profeten van de Torah. Dus hij rammelde aan de kooien van een heleboel mensen.”

Elders in het interview sprak Madonna over het snijvlak van spiritualiteit en seksualiteit. “Ik tart de conventie dat je niet beide kunt zijn, of dat je één persoonlijkheidstrek moet zijn. Er is geen wet die zegt dat je geen spiritueel persoon en een seksueel persoon kunt zijn. In feite, als je het juiste bewustzijn hebt, is seks als een gebed. Het kan een goddelijke ervaring zijn. … In het Oude Testament, in de Koran, sex is geen slechte zaak. Er zijn bepaalde religieuze groeperingen die er een zondige daad van hebben gemaakt. Ik heb altijd geprobeerd om mensen te laten inzien dat het niet iets is om je voor te schamen.”

Wat kunnen we nu opmerken over Madonna’s spirituele reis?

Ooit namen mensen de overtuigingen van hun ouders over toen ze opgroeiden. Maar vanaf de jaren ’60 en ’70 zette de tegencultuur zich af tegen de heersende joods-christelijke invloed in de Amerikaanse cultuur en opende de poorten naar andere alternatieven.

Het alternatief dat Madonna heeft gemaakt versmelt stukjes en beetjes van haar waarden (individualisme, zelfbeschikking en een afwijzing van de seksuele mores van het traditionele katholicisme) met haar ervaringen als adolescente (voor zichzelf moeten opkomen temidden van pesterijen en kritiek, geen moeder hebben) en haar spirituele ervaringen als volwassene (waaronder Kaballah, Judaïsme, Islam en Christendom).

Madonna’s benadering van spiritualiteit is zowel postmodern (zij verwerpt de bewering van één enkele traditie dat zij als enige de objectieve waarheid biedt) als syncretistisch (zij mengt een verscheidenheid aan religieuze wereldbeschouwingen). In dit opzicht kan ze beschouwd worden als een poster-kind voor de manier waarop veel mensen spirituele kwesties tegenwoordig benaderen – ze verwerpt dogma’s en strikte theologie en vervangt die door de religieuze praktijken en attributen die zij als authentiek beschouwt. Met andere woorden, Madonna is de autoriteit voor haar eigen religieuze systeem, een die zich toe-eigent wat ze belangrijk vindt in het bewerken van haar eigen spirituele pad en verwerpt al het andere.

Madonna is niet de enige die deze syncretistische benadering van geloof en spiritualiteit. Veel mensen beweren “spiritueel, maar niet religieus” te zijn. Ze houden zich bezig met bepaalde spirituele praktijken of houden vast aan een set van mix-and-match overtuigingen, maar verwerpen meestal dogmatische religieuze tradities (en hun bijzonderheden).

Maar als de best verkopende vrouwelijke artiest in de geschiedenis, met meer dan 300 miljoen verkochte albums wereldwijd in de afgelopen 32 jaar, blijft Madonna een enorme invloed hebben als het gaat om het vormen van het wereldbeeld van haar fans. Daarom zouden we er goed aan doen om te begrijpen wat en hoe zij denkt en gelooft. Madonna zegt dat ze “sentimenteel is over Jezus aan het kruis.” Maar er is weinig bewijs dat de syncretistische, gepersonaliseerde spiritualiteit die ze heeft samengesmolten ruimte heeft voor Degene die ook zei in Mattheüs 16:24: “Als iemand achter Mij aan wil komen, laat hij dan zichzelf verloochenen, zijn kruis opnemen en Mij volgen.”