Onlangs vroeg mijn vriendin me of ik een essay kon schrijven over waarom ik
Facebook heb verlaten, omdat ze mijn nabeschouwing interessant vond. De onomkeerbare stap, om mijn account te verwijderen in plaats van het gewoon te deactiveren, had enkele gevolgen voor mijn recente leven en valt samen met een heleboel veranderingen die ik wilde delen.
Ik registreerde me in september 2007 en vanaf dat moment had ik meer dan 800 vriendverbindingen. Ik behandelde dit communicatieplatform vrij ernstig. Naast mijn mensen die ik vele jaren geleden op de lagere school, middelbare school, Universiteit van Warschau filosofie studies ontmoette, was ik ook het houden van verbinding met collega’s uit mijn vorige werk, mijn familie uit Australië, tennisvrienden, WarsawJS community leden en zelfs mijn studenten die ik zeven jaar geleden onderwees. De sociale gevolgen van mijn vertrek leken vreselijk, maar voordat ik de laatste stap zette, had ik drie grote angsten:
1) Dat ik het contact met mijn vrienden en gemeenschappen zal verliezen. Niet noodzakelijk mijn beste vrienden, maar een grote groep verre vrienden die vele malen een positieve invloed op mijn leven bleken te hebben. Ze leverden meestal inspiratie, maakten wat werk van het selecteren van de posts die ze deelden en verbeterden zo de kwaliteit van de feed waar ik elke dag doorheen scrolde. Ze deelden ook graag dingen die ze belangrijk vonden, zodat ik op de hoogte kon blijven van zaken die hen aangingen. Het missen van dit alles beschouwde ik als een opoffering.
2) Dat ik steun zal verliezen die ik zou kunnen hebben. Vrienden op Facebook waren een bijna onbeperkte bron van directe hulp bij vele triviale maar ook ingewikkelde problemen. Het netwerk dat groeide voor meerdere jaren opgenomen experts op de belangrijkste gebieden, kunstenaars, artsen, advocaten, tech-experts, wetenschappers, journalisten, leraren, accountants, managers, studenten, ouders, en nog veel meer.
3) Dat ik zou kunnen voelen minder belangrijk, gemotiveerd en krachtig (bewegen naar lagere energie niveaus), als ik de waardering en dankbaarheid die ik kreeg van mijn Facebook-vrienden te verliezen. Ik was bang dat mijn sociale behoeften niet meer bevredigd zouden worden op het niveau dat ik had.
Facebook-gebruikers vinden berichten niet alleen leuk omdat ze ze leuk vinden. Ze geven ook prikkels aan anderen om het beter te doen. Het mechanisme gaat zo: bijvoorbeeld Alice plaatst iets en dan vinden Bob en de anderen het leuk of niet. Als een post populair wordt, dan is dat een positieve feedback en leert Alice om meer van dat soort posts te plaatsen. De bron van angstige gedachten ligt hier: wat zal er gebeuren als ik deze stimuli niet krijg? Zal het me tegenhouden om beter te worden?
Merk op dat ik geen FOMO (Fear of Missing Out) noem. Het is echter een begrip in de mode, het is een argument dat letterlijk elke keuze ondersteunt en weerlegt – we missen altijd iets.
Al deze voors voor het behouden van het profiel leken zwakker dan de tegens die ik elke dag bedacht en ervoer:
1) “Tijd”, maar het is beter om te zeggen: “focus en aandacht”. De meeste FB gebruikers die ik sprak na het ontslag waren van mening dat het hebben van meer tijd cruciaal was voor mij. Om het preciezer te zeggen: het gaat niet zozeer om tijd, maar meer om aandacht en focus. Voordat ik ontslag nam, heb ik wat onderzoek gedaan naar de tijd die ik besteedde aan sociale media, en het was ongeveer 20 minuten per dag, dus ik beoordeelde het niet als een significant tijdsverlies. Waarschijnlijk werd het redelijke resultaat veroorzaakt door mijn eerdere pogingen om Facebook-activiteit als verkwistend te beperken. Het belangrijkste is dat ik dagelijks gemiddeld 20 aanmeldingen had. En deze waanzin was ook beperkt, want elk uur had ik wel een gedachte om me meerdere keren aan te melden! De voldoening die uit instant dopamine kwam was te makkelijk te bereiken en verslavend.
2) Actief zijn op Facebook dwingt narcistisch gedrag af (zeker!) wat waarschijnlijk resulteert in een soort van persoonlijkheidsverandering. Misschien was de overgang van introvert naar extravert niet zo slecht voor mij, maar toch veroorzaakte het veel innerlijke conflicten die me onrustiger maakten. Door te stoppen met Facebook wilde ik meer rust in mijzelf vinden.
3) Conflicten en moeilijke tijden in het openbaar. Onbegrepen worden op het internet is al erg, maar het gevoel hebben een etiket opgeplakt te krijgen of publiekelijk afgewezen te worden is nog erger. Mijn grootste teleurstelling met FB had te maken met discussie en onderzoek. De meeste van de geëngageerde gebruikers hebben een fundamentele misvatting over het punt van discussie. Het is geen strijd om overheersing, en het is geen pure gegevensuitwisseling. Mensen kunnen discussiëren om elkaar te begrijpen (feiten, manieren van redeneren, concepten, waarden). Wanneer Alice vraagtekens zet bij Bob’s idee, is er geen oorlog tussen hen of hun ideologieën. Meestal wil ze gewoon de redenen weten en heeft ze het recht die te vragen. Het is mogelijk de verklaring aan te vallen zonder de auteur aan te vallen. Deze door de Oude Grieken uitgevonden normen liggen nog ver op ons voor. Door deze tegenstellingen werd mijn sociale kring kleiner en eenvormiger. Open discussies bevorderen de diversiteit niet, omdat om een of andere reden alle discussies uitmonden in gewonnen of verloren in het publieke oog.
Ik nam het besluit vlak voor Kerstmis, zodat ik meer tijd en rust met mijn gezin kon hebben. Nu na 4 maanden geen-facebook bleek dat Angst #1 rationeel was en heb ik echt ervaren dat mijn vriendenkring kleiner werd. Het is zelfs zo dat het sluiten van het FB account en daarmee het verwijderen van Messenger er ook voor zorgde dat sommige niet meer met mij in contact wilden komen. Toen ik een aantal van mijn vrienden live ontmoette, vertelden ze me dat ze geprobeerd hadden contact met me op te nemen via Messenger, maar toen ze ontdekten dat het niet mogelijk was stopten ze met proberen, hoewel ze mijn telefoonnummer hadden (misschien dachten ze dat het niet zo dringend was).
Oorzaak #2 was waarschijnlijk overdreven, want ik heb nog geen probleem gevonden dat ik niet kon oplossen zonder alle mogelijkheden die FB me gaf. Het zou kunnen dat het gebruik van sociale media nieuwe problemen genereert en later helpt om problemen die ze veroorzaakt hebben op te lossen.
Vrees #3 – verrassend genoeg was het effect tegengesteld aan verwacht en vond ik meer daadkracht in mij. De eerste weken was aanmelden nog steeds een verleiding en na 1-2 maanden nog steeds een gedachte. Na 3-4 maanden realiseerde ik me, dat ik veel meer hersenkracht heb dan voorheen. De motieven om interessante en ambitieuze dingen te doen zijn nu meer intern voor mij, en ik denk dat het een betere manier is om te gaan. Ik besluit met een “educated guess” dat sociale media veel van de niet-bewuste mentale processen leegzuigen die intellectuele vermoeidheid veroorzaken (maar veel van die bewuste zoals al die zielige: is er een nieuw bericht? Wie heeft mijn bericht geliked?).
Dus laten we ons nu concentreren op de voordelen:
#1 In feite ben ik veel minder gestoord! De tijd die ik gewonnen heb, kwam niet van het besparen van de tijd die ik betaalde voor het scrollen, die ik nu aan mijn dagtijd kon toevoegen. De tijd die ik kreeg kwam doordat ik productiever was. Ik doe het beter op het werk, omdat ik me moeilijker laat afleiden. Ik organiseer mezelf op een betere manier. Bovenal zie ik meer balans, omdat de lege plekken in mijn agenda niet strak zijn opgevuld met social media-tijd, maar ze zijn gevuld met mijn gedachten – die geen reacties zijn op de posts die ik op de muur kon zien, maar reflexies die meer verbonden zijn met wat er hier en nu gebeurt.
#2 Ik weet het niet, nemo iudex in causa sua. Ik voel me nog steeds narcistisch en arrogant, maar hopelijk worden deze zwakheden niet erger omdat niemand ze aanmoedigt met duimen omhoog.
#3 Geen discussies, alleen face-to-face praten. Ik heb minder stress, maar ook minder uitdagingen. Ik zal zeker niet weten wat daar gebeurt – of mensen respectvoller en gevoeliger worden of misschien zelfs vernederender en brutaler. Hier ben ik blij het te negeren, want onwetendheid is een zegen.
De grootste verandering die ik heb opgemerkt, maar niet had verwacht, is dat ik meer vrijheid en gemak ervaar bij alle dingen die ik doe. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het evenwicht of beter gezegd het gebrek aan turbulente emoties. Toevallig heb ik ook wat van mijn privacy gered (toen ik de beslissing nam was de Cambridge Analytica zaak nog niet bekend bij het grote publiek) wat denk ik ook meer balans brengt en het gevoel van comfort van niet geobserveerd worden. Wat nog belangrijker is, is dat mijn algemene welzijn veel beter is geworden, want voorheen wist ik niet zeker of ik een depressie had, en nu is het duidelijk voor mij dat ik dat niet heb. Onderzoekers vinden hogere depressiecijfers bij mensen die meer sociale media gebruiken https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29458520 dus misschien heeft het verlaten van Facebook me wel gered van deze mentale ziekte.