Waarom orale cultuur?

, Author

Weliswaar werkt de Alliantie voor Wilde Ethiek vloeiend met het gedrukte woord en met digitale media, maar toch geven wij voorrang aan de orale cultuur – de cultuur van het van aangezicht tot aangezicht (en van plaats tot plaats) vertellen. Sterker nog, wij zijn van mening dat de revitalisering van de orale cultuur een ecologische noodzaak is!

Waarom? Nou, laten we eens kijken:

Literate cultuur (de laag van de samenleving die impliciet wordt geïnformeerd door boeken, kranten en tijdschriften) maakt een uitwisseling van verhalen en inzichten uit verschillende tijden en plaatsen mogelijk. Lezen is een prachtige vorm van ervaring, maar het is noodzakelijkerwijs abstract ten opzichte van onze directe, zintuiglijke ontmoetingen in de nabijheid van onze omgeving. Door begrippen uit verschillende tijdperken en culturen te vermengen, zorgt het literaire discours vaak voor een nuttige afstand en onthechting van onze directe omgeving (een grote zegen wanneer de situatie waarin we ons bevinden bijzonder beklemmend en pijnlijk is). In die zin is de geletterde cultuur inherent kosmopolitisch.

De digitale cultuur (de geautomatiseerde cultuur van e-mail en sociale media en webpagina’s als deze) brengt ons bijna onmiddellijk informatie van over de hele wereld, waardoor virtuele interacties met mensen op zeer verschillende locaties mogelijk worden. Het internet is een verbazingwekkende prestatie, rijk aan mogelijkheden. Toch is digitale communicatie, ondanks de ogenschijnlijke onmiddellijkheid ervan, vaak onstoffelijker en plaatslozer dan onze betrokkenheid bij gedrukte boeken en handgeschreven brieven. Cyberspace lijkt zelfs helemaal geen locatie te hebben, tenzij de “plaats” die we via het internet tegenkomen de planeet zelf is, getransmuteerd in een gewichtloos veld van informatie. Als geletterde cultuur inherent kosmopolitisch is, betrekt onze toenemende deelname aan sociale netwerken, e-commerce en allerlei digitale posts ons in een nog abstractere cultuurlaag die inherent mondiaal en globaliserend is.

Orale cultuur is echter inherent lokaal en plaatsgebonden. Het gaat om de face-to-face uitwisseling van verhalen die niet zijn opgeschreven – verhalen die vaak, in hun vertellen, precieze informatie dragen over de subtiliteiten van het lokale terrein. Gedurende tienduizenden jaren vóór de recente komst van formele schrijfsystemen waren wij mensen volledig afhankelijk van de mondelinge overlevering van dergelijke verhalen, waarin instructies waren vervat over zaken als welke plaatselijke planten goed waren om te eten en welke giftig waren, en hoe bepaalde planten te bereiden als geneesmiddelen voor bepaalde kwalen. De verhalen bevatten cruciale informatie over waar water te vinden in geval van langdurige droogte, en hoe het beste te jagen op bepaalde dieren, en hoe hun huiden te bereiden voor onderdak of kleding …

Traditionele mondelinge verhalen, met andere woorden, droegen in hun avonturen alle van oudsher verzamelde kennis met zich mee over hoe te overleven en te gedijen in een bepaalde regio. Bovendien, bij gebrek aan het geschreven woord, was het zintuiglijke landschap zelf de noodzakelijke geheugensteun (of geheugen-trigger) voor het herinneren van de mondelinge verhalen. Zo speelden dieren uit de omgeving vaak een hoofdrol in de verhalen; een onverwachte ontmoeting met een coyote of een kolibrie, tijdens het doen van de dagelijkse bezigheden, zou dus onmiddellijk de herinnering oproepen aan een verhaal waarin dat dier een prominente rol speelde. Op dezelfde manier zou de ontmoeting met een bepaalde klif, een beekbedding of een groep rotsblokken de herinnering losmaken aan de legendarische gebeurtenissen die zich op die plaats zouden hebben afgespeeld. Voor de leden van een inheemse, orale cultuur heeft elk deel van het regionale landschap zijn eigen legendarische associaties – verhalen die zichzelf gestaag lijken te vertellen als men over de plaatselijke aarde zwerft. Want het land zelf spreekt. Taal is voor een diep orale sensibiliteit geen exclusief menselijk bezit, maar een eigendom van de levende aarde – een kracht waarin wij (samen met de beren, de espenbomen, en de ineengedoken bergen) allen participeren.

Zulke zintuiglijke intimiteit met het levende land – zulke onsentimentele, respectvolle wederkerigheid met het meer-dan-menselijke terrein – is het kenmerk van elke diep orale cultuur. Het is een belichaamde, aardse vorm van intelligentie die vandaag de dag ernstig ontbreekt.

De Alliantie voor Wilde Ethiek werkt aan een verjonging van de orale cultuur – niet met uitsluiting van de geletterde cultuur, noch met uitsluiting van de digitale cultuur, maar eerder onder deze meer abstracte lagen van de samenleving, door hun noodzakelijke bodem en voeding te bieden. Want wanneer het aan zichzelf wordt overgelaten, vergeet het geletterde intellect, op drift geraakt in het spel van tekens, gemakkelijk zijn afhankelijkheid van het lichaam en de ademende aarde – zoals de digitale geest, verblind door zijn eigen creaties, vaak vergeet hoe zinnelijk en levendig de omgeving is. Ongegrond, gaan deze abstracte en zelf-reflexieve lagen van het menselijk bewustzijn geloven in hun eigen autonomie – en als ze dat doen, beginnen ze een ravage aan te richten op de meer-dan-menselijke aarde.

De Alliantie voor Wilde Ethiek is van mening dat noch de kosmopolitische cultuur van geletterdheid, noch de globaliserende cultuur van het internet ooit echt duurzaam kan zijn (echt voedend voor de levende aarde) totdat ze beide, opnieuw, geworteld zijn in een bloeiende orale cultuur. Of beter gezegd, in een bloeiende diversiteit van orale culturen, elk afgestemd op de specifieke polsslag van hun plaats, elk een dynamische uitdrukking van het lokale ecosysteem, of de bioregio, die ze bewoont.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.