Wat is stalinisme?
Stalinisme is een informele term voor het politieke en economische systeem dat door Jozef Stalin in de Sovjet-Unie werd ingevoerd. Dit systeem is een extreem geval van totalitarisme.
De term werd ook gebruikt om een merk van communisme en socialisme theorie aan te duiden, meestal gebruikt in de samengestelde term Marxisme-Leninisme-Stalinisme, of leer van Marx/Engels/Lenin/Stalin. Vergelijk maoïsme.
De term “stalinisme” werd gebruikt door anti-Sovjet marxisten, in het bijzonder Trotskisten, om het beleid van de Sovjet-Unie te onderscheiden van het beleid dat zij beschouwen als meer getrouw aan het marxisme. Trotskisten stellen dat het stalinisme geen socialisme is, maar eerder een vorm van “staatskapitalisme”, dat wil zeggen een systeem waarin de uitbuiting louter door de staat wordt gecontroleerd. De term wordt ook gebruikt door meer democratische marxisten (en veel niet-marxisten) om de totalitaire variant van het communisme te veroordelen die nog steeds bestaat in staten als Noord-Korea.
Voortbouwend op het werk van Lenin, breidde Stalin het gecentraliseerde bureaucratische systeem van de Sovjet-Unie in de jaren 1930 uit. Een reeks van twee vijfjarenplannen leidde tot een enorme expansie van de Sovjeteconomie. In veel sectoren, met name de kolen- en ijzerproductie, was sprake van een sterke groei. De maatschappij werd binnen dertig jaar van een positie die tientallen jaren achter lag op die van het Westen, gebracht tot een positie van bijna economische en wetenschappelijke gelijkheid. Sommige economisch historici geloven nu dat dit de snelste economische groei is die ooit is bereikt.
Na de dood van Stalin in 1953 verwierp Stalins opvolger Nikita Chroesjtsjov zijn beleid en veroordeelde hij het stalinisme. Pas daarna zijn zowel de bevolking van de USSR als de rest van de wereld zich langzaam bewust geworden van wat er werkelijk gebeurde tijdens het bewind van Stalin. Zie Goelag en Geschiedenis van de Sovjet-Unie: Deel I artikelen.
Vele parallellen kunnen worden gezien tussen het stalinisme en het economisch beleid van tsaar Peter de Grote. Beide mannen wilden wanhopig dat Rusland zijn achterstand op de Westeuropese staten zou inlopen. Beiden slaagden daar tot op zekere hoogte in, door Rusland tijdelijk tot de leidende macht van Europa te maken. In beide gevallen duurde het slechts enkele decennia voordat de gedwongen economische groei verdampte en Rusland weer een van de armste landen van Europa werd.
http://www.fact-index.com/s/st/stalinism.html