‘Gezegend worden’ betekent begunstigd worden door God, de bron van alle zegen. Zegeningen worden daarom rechtstreeks in verband gebracht met, en worden verondersteld afkomstig te zijn van, God. Het uitspreken van een zegen is dus als het uitspreken van een wens aan iemand dat hij de gunst van God ervaart, en het erkennen van God als de bron van alle zegen.
Een bijbelse verdoemenis, in zijn meest formele betekenis, is een negatieve zegen.
In de Bijbel zijn positieve en negatieve zegeningen aan elkaar gerelateerd; het boek Deuteronomium schrijft voor dat gehoorzaamheid aan de Wet van Mozes Gods zegen met zich meebrengt. Een van de eerste gevallen van zegen in de Bijbel is in Genesis, 12:1-2, waar Abram van God de opdracht krijgt zijn land te verlaten en te horen krijgt:
“Ik zal u zegenen, Ik zal uw naam groot maken.”
>
De priesterlijke zegen staat in Numeri 6:24-26:
Moge Adonai u zegenen en over u waken; moge Adonai zijn aangezicht over u doen lichten en u genadig zijn; moge Adonai zijn aangezicht tot u wenden en u vrede schenken.
JodendomEdit
In het Rabbijnse Jodendom wordt op een bepaald moment tijdens een gebed, ceremonie of andere activiteit een zegen (of berakhah) gereciteerd, vooral voor en na het nuttigen van voedsel. De functie van zegeningen is God te erkennen als de bron van alle zegen. Een berakhah van rabbijnse oorsprong begint gewoonlijk met de woorden: “Gezegend bent U, Heer onze God, Koning van het universum…” Het rabbijnse jodendom leert dat voedsel uiteindelijk een geschenk is van de ene grote Voorziener, God, en dat men, om rechtmatig van voedsel te kunnen genieten, dankbaarheid aan God moet betuigen door vooraf de gepaste zegen van rabbijnse oorsprong te reciteren, terwijl de Tora een informele zegen na afloop voorschrijft. De joodse wet reserveert het reciteren van zegeningen niet alleen voor een specifieke klasse van joden; maar zij schrijft wel specifieke zegeningen voor bij specifieke gelegenheden, zodat bijvoorbeeld sinds de middeleeuwen joodse vrouwen hoofdzakelijk een rabbinale zegen reciteren na het aansteken van twee sjabbatkaarsen.
ChristendomEdit
Zegentingen en vervloekingen van Christus komen voor in het Nieuwe Testament, zoals verhaald in de Zaligsprekingen van Lucas 6:20-22. Binnen het rooms-katholicisme, de oosterse orthodoxie, het anglicanisme, het lutheranisme en soortgelijke tradities worden formele zegeningen van de kerk uitgevoerd door bisschoppen, priesters en diakens. Bijzondere formules kunnen verbonden zijn met bisschoppelijke zegeningen en pauselijke zegeningen. In rooms-katholieke, oosters-orthodoxe, anglicaanse en lutherse kerken worden zegeningen verleend door bisschoppen en priesters in een liturgische context, waarbij zij hun rechterhand opheffen en daarmee het kruisteken maken over personen of voorwerpen die gezegend moeten worden. Zij geven ook zegeningen bij het begin van de kerkdienst en bij het afscheid aan het einde ervan.
In de Oosters-orthodoxe kerk worden liturgische zegeningen uitgevoerd over personen of voorwerpen, of worden ze gegeven op specifieke punten tijdens de kerkdienst. Een priester of bisschop zegent gewoonlijk met zijn hand, maar kan een zegenend kruis, kaarsen, een icoon, de kelk of het evangelieboek gebruiken om zegeningen te geven, waarbij hij altijd het kruisteken maakt. Wanneer een priester met de hand zegent, gebruikt hij zijn rechterhand en houdt hij zijn vingers zo dat zij de Griekse letters IC XC vormen, het monogram van Jezus Christus. Een bisschop doet hetzelfde, maar hij gebruikt beide handen, of hij houdt de staf in zijn linkerhand en gebruikt beide om het kruisteken te maken. Een bisschop kan ook zegenen met speciale kandelaars, bekend als de dikirion en trikirion. Bij het zegenen van een voorwerp dragen de voorschriften de orthodoxe bisschoppen en priesters vaak op gebruik te maken van stoffen als wierook en wijwater. Ook de formele kerkelijke toestemming om een handeling te verrichten wordt een “zegen” genoemd. De zegen kan worden gegeven door een bisschop of priester, of door de eigen geestelijke vader. Wanneer een orthodoxe leek een zegen geeft, houdt hij of zij de duim en de eerste twee vingers van de rechterhand samen (dezelfde configuratie die gebruikt wordt bij het maken van het kruisteken voor zichzelf), en maakt het kruisteken over de persoon of het voorwerp dat hij of zij zegent.
In de Methodistische traditie zegent de predikant de gemeente tijdens het afsluitende deel van de eredienst, dat bekend staat als de zegening. Met betrekking tot huiszegeningen bevat het Methodist The Book of Worship for Church and Home (1965) “An Office for the Blessing of a Dwelling”.
In de Rooms-Katholieke Kerk zegent een priester of bisschop de gelovigen met het Heilig Sacrament in de monstrans tijdens de Benedictie van het Heilig Sacrament. Volgens de richtlijnen van de Congregatie voor de Discipline van de Sacramenten van het Vaticaan, die de procedures voor liturgische plechtigheden regelen, moet, als een rooms-katholieke leek (bijvoorbeeld een lekenacoliet of parochiebeheerder) of een niet-geordineerde religieus (die niet de overste van de congregatie is) een zondagse dienst leidt (anders dan een mis, zoals de eucharistische aanbidding, de rozenkrans of de viering van de getijden, voert hij of zij geen riten of sacramenten uit die voorbehouden zijn aan de clerus en zegent hij of zij niet plechtig het volk zoals een bisschop, priester of diaken dat zou doen aan het einde van de dienst; in plaats daarvan wordt een alternatieve vorm gebruikt.
In de Lutherse Kerken worden priesters vaak gevraagd om voorwerpen te zegenen die vaak gebruikt worden door of heilig zijn voor personen, zoals een halsketting met een kruis; daarnaast zegenen Lutherse geestelijken ook de huizen van gemeenteleden.
In De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen worden zegeningen gegeven door waardige, mannelijke leden die het Melchizedek priesterschap bezitten.
IslamEdit
Blessings in de Islam hebben twee aspecten, volgens de belangrijkste geleerden van de Islam. Zegeningen worden door Allah gegeven als een beproeving voor de mensheid. Geleerden van de Islam zijn van mening dat het hebben van vrees om geleidelijk misleid te worden door zegeningen een eigenschap is van de vromen, en het niet hebben van vrees daarvoor, ook al misdraagt men zich voortdurend, een eigenschap is van de onvromen. Zegeningen kunnen een bron van succes in het hiernamaals zijn als men Allah er dankbaar voor is en dezelfde zegeningen kunnen een bron van verdoemenis in het hiernamaals zijn als men God er niet voortdurend dankbaar voor is.
De islam kent geen geestelijke kaste, en dus ook geen zegeningen die aan specifieke personen zijn voorbehouden. Moslims zullen vaak “vrede en zegeningen zij met hem” uitspreken bij het noemen van de naam van Mohammed of zelfs een van de profeten. Moslims groeten elkaar ook met een zegening bij elke ontmoeting en bij elk vertrek: السلام عليكم ورحمة الله وبركاته as-salāmu alaikum wa rahmatul-lāhi wa barakātuh (wat betekent “moge vrede, barmhartigheid en zegeningen van God over u zijn”).