In 1913 was het een “woord-kruis”; in het oude Rome een woordvierkant
door Christine Frantz
Kruiswoordraadsels zijn geëvolueerd uit oude woordvierkanten, die bestaan uit woorden van gelijke lengte die horizontaal en verticaal gelezen worden:
- BAG
- ARE
- GET
Op 21 dec. 21 december 1913, drukte de Sunday New York World een puzzel af genaamd “word-cross”, bedacht door de Liverpoolse Arthur Wynne. De puzzel was meteen een groot succes en werd een wekelijks terugkerend artikel. De naam evolueerde in het meer welluidende “cross-word,” en uiteindelijk werd het koppelteken geschrapt. Ondanks het succes was de World de enige krant die de puzzels afdrukte tot 1924, toen een beginnende uitgeverij een verzameling van de puzzels van de World in boekvorm uitbracht. Een rage was gelanceerd, samen met de uitgeverij van Simon & Schuster.
Word Squares in Pompeii
Word Squares gaan terug tot de oudheid?een woord vierkant werd gevonden in de Romeinse ruïnes van Pompeii. Woordvierkanten zijn moeilijk samen te stellen: het echt bevredigende 10-letter woordvierkant is nog steeds niet bedacht door mens of computer. In het Engeland van de 19e eeuw waren woordvierkanten de basis geworden voor primitieve kruiswoordpuzzels voor kinderen, soms met plaatjes als aanwijzingen of met een educatieve inslag. Volwassenen deden ze niet tot de World’s word-cross in 1913.
The New York Times Holds Out
Heden ten dage is het moeilijk een krant te vinden die geen kruiswoordpuzzel afdrukt. Een van de laatste holdouts van de kruiswoordraadsel rage was de New York Times, die voor het eerst een zondag puzzel publiceerde in 1942 en een dagelijkse puzzel in 1950. Naast de standaard kruiswoordpuzzel, hebben kranten tegenwoordig woordpuzzels, woordzoekers, cryptische kruiswoordpuzzels, diagramloze puzzels, acrostics, en andere woordspellen.
Britain’s Cryptic Puzzles
In Groot-Brittannië nam de kruiswoordpuzzel een cryptische wending. Om een cryptische puzzel op te lossen, moet je zowel de aanwijzing zelf als de definitie achterhalen. Voor de niet-ingewijde hebben cryptische aanwijzingen vaak weinig zin? “Beat in return game here (4)” geeft het woord “golf” (spel)?flog (beat) achterstevoren gespeld (in return). De Amerikaanse en cryptische kruiswoordraadsels zijn de Atlantische Oceaan overgestoken. De London Times drukt de twee types nu dagelijks af, terwijl cryptische kruiswoordraadsels regelmatig opduiken in de Sunday New York Times en The Atlantic Monthly.
De New York World is verdwenen, evenals de jaren 1920 rages van vlaggenstok zitten en goudvis slikken, maar Simon & Schuster geeft nog steeds boeken uit met kruiswoordraadsels en de populariteit van het kruiswoordraadsel gaat door in de 21e eeuw.