In de laatste nieuwsbrieven hebben we ons geconcentreerd op de universele, ingebouwde gevoelens waarmee alle mensen worden geboren. We hebben beschreven hoe het werk van Darwin, Tomkins, Ekman, en anderen heeft aangetoond dat menselijke baby’s worden geboren met verschillende reacties op stimuli. Deze noemen wij gevoelens: belangstelling, genot, verrassing, verdriet, woede, angst, schaamte, walging, en dissmell (reactie op kwalijke geuren).

Naarmate we ouder worden, worden deze reacties gecombineerd met ervaring om ons complexere gevoelsleven te vormen. We hebben besproken wat gevoelens zijn, hoe ze werken, en waarom ze belangrijk zijn – gevoelens veroorzaken immers gedrag!

We zijn nu in een positie om de belangrijke kwestie van lichamelijke straffen te bespreken – omdat het lichamelijk straffen van een kind precies de gevoelens oproept die men niet wil. In het algemeen wil men belangstelling en plezier opwekken. Lichamelijke straf wekt verdriet, woede, angst en schaamte op.

Overzicht van lijfstraffen

Lijfstraffen vormen een groot probleem voor de volksgezondheid in dit land. Ongeveer 65 procent van de volwassenen keurt lichamelijke straffen nog steeds goed, ondanks overtuigend bewijs dat het niet werkt, het dingen erger maakt, en er effectieve alternatieven zijn.

Fysieke straf is het gebruik van lichamelijk geweld met de bedoeling het kind lichamelijke pijn of ongemak te laten ervaren om het gedrag van het kind te corrigeren of te straffen. Dit omvat billenkoek, slaan, knijpen, paddling, zweepslagen, meppen, enzovoort.

Spanking is een eufemisme voor slaan. Het is niet toegestaan de echtgenoot of een vreemde te slaan; deze handelingen worden beschouwd als huiselijk geweld en/of mishandeling. Het is evenmin toegestaan een kleiner en nog kwetsbaarder kind te slaan. Studies tonen aan dat kinderen die geslagen worden zich identificeren met de agressor en meer kans hebben om zelf agressors te worden: d.w.z. pesters en toekomstige mishandelaars van hun kinderen en echtgenoten. Zij hebben de neiging gewelddadig gedrag te leren gebruiken als een manier om geschillen op te lossen. Als het slaan van een kind niet verkeerd is, dan is er niets verkeerd.

Onderzoek naar fysieke straffen

De gegevens op dit gebied zijn onlangs samengevat door Elizabeth Gershoff (Report on Physical Punishment in the United States, 2008) en Susan Bitensky (Corporal Punishment of Children, 2006). Het bewijs toont aan dat fysieke straf verbluffend schadelijk is op elk ontwikkelingsniveau.

Meta-analyses van honderden studies documenteren dat fysieke straf wordt geassocieerd met: verbale en fysieke agressie; delinquent, antisociaal en crimineel gedrag; slechtere kwaliteit van ouder-kind relaties; verminderde geestelijke gezondheid; en later misbruik van de eigen echtgenoot en kinderen.

De internationale gemeenschap en fysieke straffen

Internationaal bestaat er een toenemende consensus dat het fysiek straffen van kinderen in strijd is met de internationale wetgeving op het gebied van de mensenrechten. Verscheidene verdragen van de Verenigde Naties hebben betrekking op geweld tegen kinderen, waarbij het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van het kind (CRC of het Kinderverdrag, aangenomen in 1989) een van de meest omvattende zaken is met betrekking tot het verbod op lichamelijke bestraffing van kinderen.

De Verenigde Staten hebben lichamelijke straffen niet verboden, maar de goedkeuring van lichamelijke straffen in de Verenigde Staten is in de afgelopen 40 jaar geleidelijk en gestaag afgenomen. De Verenigde Staten hebben het IVRK wel ondertekend, maar niet geratificeerd.

Van belang is dat 30 landen thans lichamelijke straffen in alle omgevingen, met inbegrip van het gezin, hebben verboden. Tot deze landen behoren Zweden, Duitsland, Spanje, Griekenland en Venezuela. Meer dan 100 landen hebben lichamelijke straffen op scholen verboden. De wetten en consequenties zijn over het algemeen meer opvoedend (over ontwikkeling) dan bestraffend. In de Verenigde Staten is lichamelijke straf op scholen nog steeds legaal in 19 staten.

Effectieve alternatieven voor lichamelijke straf

Er bestaat een verscheidenheid aan programma’s en alternatieven die ouders een beter begrip geven van de ontwikkeling van hun kinderen, strategieën presenteren die kunnen leiden tot minder gewelddadig gedrag bij kinderen en volwassenen, en de frustratie en hulpeloosheid bij ouders verminderen die vaak leidt tot lichamelijke straf.

Een van de nuttigste manieren om tot een gezonde ontwikkeling van kinderen te komen is het bevorderen van woorden in plaats van daden. Zoals Anny Katan welsprekend samenvatte: “Als een kind zijn gevoelens zou verbaliseren, zou hij leren om actie uit te stellen.” Het vergroten van het vermogen van het kind om woorden te geven aan gevoelens en daden resulteert in een verhoogde spanningsregulatie, zelfbewustzijn en doordachte besluitvorming. Dit proces kan worden bereikt door:

• Praat en gebruik woorden in plaats van daden – spreek in plaats van sla. Praat met het kind over welk gedrag acceptabel is of niet, wat veilig is of gevaarlijk, en waarom.
• Luister naar het kind – zoek uit waarom hij/zij iets wel of niet heeft gedaan.
• Leg je redenen uit; dit zal de besluitvaardigheid van het kind vergroten.
• Het woord “discipline” komt van het Latijnse woord voor “onderwijzen” of “leren”. Het gedrag van kinderen heeft betekenis, en gedragingen zijn direct verbonden met innerlijke gevoelens. Discipline is dus een proces dat zich richt op gedragingen en de gevoelens die ze veroorzaken.
• Help het kind zo vroeg mogelijk zijn of haar gevoelens te labelen met woorden. De negen aangeboren gevoelens (belangstelling, plezier, verrassing, verdriet, woede, angst, schaamte, walging, en stank) moeten worden gelabeld met woorden. Dit vergemakkelijkt de spanningsregulatie en helpt bij de overgang naar meer volwassen manieren om met emoties om te gaan.
• Positieve bekrachtiging – beloningen en lof – zal het gevoel van eigenwaarde van het kind vergroten wanneer aan de juiste normen wordt voldaan. Positieve bekrachtiging is effectiever in het verkrijgen van gedragsconformiteit op de lange termijn dan angstaanjagende en beschamende straffen.
• Geef een goed voorbeeld voor het kind. Het kind wil zijn zoals de ouders. Kinderen identificeren zich met hun ouders, en zij zullen gevoelens en daden onder woorden brengen als zij zien dat hun ouders dit doen. Wie de ouders zijn, en hoe zij zich gedragen, zal een diepgaande invloed hebben op de ontwikkeling van hun kinderen. Uw kind zal uw voorbeeld volgen.

Samenvatting

De American Academy of Pediatrics en de American Psychoanalytic Association behoren tot vele nationale en internationale organisaties die uitgebreide standpuntverklaringen hebben waarin wordt opgeroepen tot een verbod op lichamelijke straffen en waarin effectieve alternatieven worden beschreven.

De American Academy of Pediatrics concludeert: “Lijfstraffen zijn beperkt effectief en hebben mogelijk schadelijke neveneffecten. De American Academy of Pediatrics beveelt aan dat ouders worden aangemoedigd en geholpen bij het ontwikkelen van andere methoden dan spanking voor het beheersen van ongewenst gedrag.”

Vanuit het oogpunt van de volksgezondheid zijn drie zaken van cruciaal belang voor het terugdringen van lichamelijke straffen: onderwijs (over de ontwikkeling van zuigelingen en kinderen); wetgeving (om ouders te helpen die risico lopen en om de kinderen te beschermen); en voortdurend onderzoek (vooral naar de alternatieven).

Een gezamenlijke inspanning om het roken in de Verenigde Staten terug te dringen, werd begonnen in de jaren zestig, met als resultaat dat de prevalentie van roken is gehalveerd. Wij hebben een soortgelijk volksgezondheidsinitiatief nodig om hetzelfde te doen met lichamelijke straffen.

De volksgezondheidsdoelen van het voorkomen van problemen en het verbeteren van het potentieel zijn bij uitstek geschikt om het dilemma van het fysiek straffen van kinderen aan te pakken. Als we echt een minder gewelddadige samenleving willen, is het niet slaan van onze kinderen een goede plaats om te beginnen.