1. Brontosaurus

Dat klopt, de go-to dinosaurus van de popcultuur heeft nooit bestaan.

Hoe kan zoiets gebeuren? Nou, eigenlijk zijn paleontologen eikels. Oké, prima. Misschien ook niet. Maar rond de eeuwwisseling van de 20e eeuw waren twee zeer beroemde paleontologen (O.C. Marsh en Edward Drinker Cope) in een spelletje verwikkeld van publiceren of vergaan1 en wedijverden om nieuwe dinosaurusnamen te publiceren. In zijn haast om te publiceren, schreef Marsh een beschrijving van een dinosaurus die een samengeperste versie was van twee dinosaurussen: een Apatosaurus lichaam, met de schedel van een heel andere dino.

Twee jaar later werd een enorm dinosaurus skelet gevonden. Deze Marsh heette de Brontosaurus, a.ka. Donderhagedis! Helaas was het gewoon een volwassen Apatosaurus. Met de juiste schedel. De eerste naam is de definitieve naam. Volgens de wetenschap.

Brontosaurus bijt in het stof, maar de naam leeft voort in de populaire cultuur.3

2. Triceratops

Er is misschien nog hoop voor onze geliefde Triceratops. De wetenschap is verdeeld over wat er aan de hand is met de fanfavoriet en er is de laatste jaren veel nieuwe wetenschap naar buiten gekomen.

Het meest recent lijkt het Tri-deel van Triceratops, in de loop der tijd geëvolueerd te zijn, waardoor de vroegste van de Triceratops er anders uitziet dan we ooit dachten.

John Scanella en zijn onderzoeksteam publiceerden onlangs een artikel in PNAS waarin zij betogen dat de “Triceratops van het hebben van een kleine neushoorn en lange snavel naar het hebben van een lange neushoorn en kortere snavel ging. “4

‘Natuurlijk, het zijn toch herbivoren, dus hoewel gigantisch, waren de Triceratops minder roofdier, meer…prooi. En die hoorns? Blijkbaar – bijna volledig decoratief. Triceratops zijn vaak afgeschilderd als angstaanjagende beesten die de T.rex naar de dood vochten, waarschijnlijk vanwege de T.rex tandafdrukken gevonden op hun skeletten. Maar nu we weten dat de T.rex even vaak aasde als vocht, geloven wetenschappers dat de Triceratops een post-mortem maaltijd kan zijn geweest.

Niets van dit alles trekt het werkelijke bestaan van de ontzagwekkende dinosaurus in twijfel. Maar een eerder rapport heeft de wetenschapsgeeks echt in beroering gebracht. In 2010, werkte John Scanelle samen met Jack Horner. Het paar ontdekte dat het mogelijk is dat de Triceratops eigenlijk een jong was van de grotere Torosaurus. Dit zou betekenen dat de hoorns op een zeer ongebruikelijke manier gegroeid zijn, maar het is niet onmogelijk. De reden waarom we niet in paniek moeten raken? Triceratops kreeg eerder al een naam. Net als de Brontosaurus die als Apatosaurus werd geïdentificeerd, is het eindresultaat van deze wetenschappelijke hernoeming extravaganza dat de Torosaurus niet langer zou bestaan.

Dus al jullie Torosaurus fans, maak jullie t-shirt ontwerpen maar klaar!

3. Archaeoraptor

De Archaeoraptor is gewoon een regelrechte oplichter. National Geographic werd volledig in de maling genomen en kondigde in 1999 de vondst aan van een van de vroegste vliegende, gevederde dinosaurussen. Wat bleek, in plaats van een theropode, wat ze eigenlijk hadden was een mengelmoes van een oude vogel en een dromaeosaurus dinosaurus. Zelfs op het moment dat de National Geographic werd gedrukt, weigerden zowel Nature als Science (toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften met collegiale toetsing) de “ontdekking” te publiceren. Dit bewijst dat, hoewel het gebrekkig kan zijn, het peer review proces nog altijd beter is dan een freakin’ free for all.

4. Pterosaurussen

Pterosaurussen bestonden. Zwevend over Mesozoïsche landschappen, duikend naar prooi – variërend van de grootte van een mus tot een volwaardig vliegtuig. Het probleem is, het zijn geen dinosaurussen. Nee, echt niet. Dinosaurussen waren een echt ding, gedefinieerd als evoluerend van twee bepaalde clades en allen met de zelfde rechtopstaande houding. Terwijl Pterosaurus vliegende reptielen waren, waren zij enkel geen dinosaurus. Het is net als Pluto. Pluto bestaat, het is alleen geen planeet. Het is een dwergplaneet.

5. Hadrosaurus

Hadrosaurussen zijn niet één enkele dinosaurus. Zij zijn eigenlijk een familie van eendenbek dinosaurussen. Terwijl de ene onderfamilie kuifloos is, heeft de andere een snorkelachtige kuif die de dino niet in staat stelde om ofwel onder water te ademen ofwel vuur te snuiven, beide stevige suggesties op een of ander moment.5

Zo ver zo goed, nietwaar? Nou, het probleem ontstaat als je bedenkt dat de oer-Hadrosaurus (pakweg de eerste dinosaurus die in de Verenigde Staten werd ontdekt), de Hadrosaurus foulkii, de enige in zijn soort was die ooit werd ontdekt en, nou ja, we hebben zijn schedel niet. En hij zag er waarschijnlijk niet uit zoals in het model. Wetenschappers hebben zelfs gesuggereerd dat de hele familie een nieuwe naam moet krijgen. Maar, een nieuw gedetailleerd onderzoek van het originele skelet hield de taxonomie in leven. In ieder geval nog een paar jaar.

Boodschap voor het thuisfront: houd je ogen open voor meer nieuws over het voortbestaan van Hadrosauriërs.

Featured image: /Jaroslav Moravcik

1. later de Bottenoorlogen genoemd

2. De vergissing werd vrij snel onderkend. Al in 1903 geïdentificeerd en na 1938 werd Brontosaurus nog maar zelden gebruikt in de wetenschappelijke literatuur, maar de nieuwe naam wilde maar niet beklijven in de populaire cultuur.

3. Brinkman, P. (2006) “Bully for Apatosaurus” Endeavour, Vol. 30, Iss. 4, pp. 126-130

4. CNN

5. http://www.ucmp.berkeley.edu/diapsids/ornithischia/hadrosauria.html