Volledige lijst van fossiele vindplaatsen

Discussie

Alle echte katten, uitgestorven en uitgestorven, worden ingedeeld in de zoogdierenfamilie Felidae. Panthera onca, algemeen bekend als de jaguar, is een nog bestaand lid van de katachtige onderfamilie Pantherinae, die is samengesteld uit de geslachten Neofelis (wolluipaard) en Panthera, die worden vertegenwoordigd door een aantal bestaande en uitgestorven vormen. Andere nog bestaande leden van Panthera zijn Panthera leo (leeuw), Panthera pardus (luipaard), Panthera tigris (tijger), en Panthera uncia (sneeuwluipaard). De subfamilie Pantherinae zou ongeveer 16 miljoen jaar geleden zijn gedivergeerd van alle andere levende katten (Zheng et al., 2014), waardoor deze lijn de oudste is onder de overgebleven leden van de familie Felidae.

De evolutionaire verwantschap van Panthera onca ten opzichte van andere pantherines stond enigszins ter discussie, aangezien verschillende fylogenetische analyses gemengde resultaten hebben opgeleverd (figuur 2). Eén fylogenetische analyse op basis van moleculair (DNA) bewijs suggereerde dat de jaguar en de leeuw het nauwst met elkaar verwant zijn en een monofyletische groep vormen die het nauwst verwant is met het luipaard (Johnson et al., 2006). Een morfologische (anatomische) en ethologische (gedragsmatige) fylogenetische analyse suggereerde dat de leeuw en de luipaard in feite het nauwst aan elkaar verwant zijn en een monofyletische groep vormen die het nauwst verwant is aan de jaguar (Christiansen, 2008). Recentelijk concludeerde een gecombineerde morfologische/ethologische/moleculaire analyse dat de jaguar waarschijnlijk het nauwst verwant is aan de groep die bestaat uit de leeuw en de luipaard, met uitsluiting van andere pantherines (Zheng et al., 2014). Men denkt dat de groep die bestaat uit Panthera onca, Panthera pardus, en Panthera leo ongeveer 8 miljoen jaar geleden divergeerde van andere pantherines (Zheng et al., 2014)

Want Panthera onca leeft vandaag de dag nog, deze soort heeft een rijk fossiel record. Men denkt dat de jaguar in Eurazië is geëvolueerd en in het vroege Pleistoceen de Beringlandbrug is overgestoken, en aanvankelijk deel uitmaakte van een soort die wijd verspreid was over de Oude en de Nieuwe Wereld (Kurtén en Anderson, 1980). De oudste fossiele jaguars in Noord-Amerika zijn gevonden in het midden tot late Irvingtonien (midden-Pleistoceen tijdperk) van Californië, en ze verschijnen voor het eerst in het fossielenbestand van Zuid-Amerika in het late midden- of vroege late Pleistoceen (Hemmer, 2010). De moderne jaguars in Zuid-Amerika zijn dus het enige overgebleven overblijfsel van een grotere verspreiding in het verleden (Kurtén, 1973; Kurtén en Anderson, 1980, Hemmer, 2010).

De moderne leden van deze soort zijn ongeveer 1,12 tot 1,85 m lang van kop tot staart en wegen ongeveer 36 tot 158 kg. Zij zijn de derde grootste kat van vandaag, na de leeuw en de tijger (Seymour, 1989). In het Pleistoceen Tijdperk was Panthera onca echter tussen 15 en 20% groter in omvang dan de moderne vorm (Kurtén en Anderson, 1980). Met name de poten waren ongeveer 6% langer en de voor- en achterpoten waren bij de fossiele vorm ongeveer 9,5% langer dan bij de huidige vorm. De tanden van de moderne jaguar zijn ook korter dan bij de fossiele vorm (Kurtén, 1973). Dit kan te wijten zijn aan een evolutionaire trend naar kleinere tanden bij de moderne vormen of aan het effect van de breedtegraad. Men heeft opgemerkt dat bij de moderne jaguars de populaties met de kleinste lichaamsgrootte in de equatoriale streken leven, terwijl de individuen van populaties ten noorden en ten zuiden van de evenaar groter zijn (Simpson 1941; Kurtén, 1965). De fossiele jaguars in Noord-Amerika zouden noordelijker aanwezig zijn geweest dan de huidige verspreiding, hetgeen hun grotere afmetingen zou kunnen verklaren.

Terwijl een verscheidenheid aan gedragsmatige, genetische en weke delen verschillen helpen Panthera onca te onderscheiden van andere nauw verwante pantherines (zie Seymour, 1989 voor een diagnose en het Animal Diversity Web voor meer informatie over de huidige soorten), kunnen zij ook worden onderscheiden aan de hand van een aantal osteologische kenmerken. Wat het gebit betreft, wordt Panthera onca gekenmerkt door een volwassen gebitsformule van 3 snijtanden, 1 hoektand, 3 bovenste en 2 onderste premolaren, en 1 molaar (3/3 : 1/1 : 3/2 : 1/1). In vergelijking met andere pantherines zijn de onderste hoektanden groter, de onderste derde premolaar is kleiner en de onderste eerste molaar is korter (figuur 3). De schedel wordt gekenmerkt door een brede snuit (rostrum) en jukbeenderen (zygomatica), en er is een prominente sagittale kuif (Seymour, 1989).

Fossiele vormen van Panthera onca kunnen ook worden onderscheiden van andere fossiele katachtigen, hoewel deze taak wordt bemoeilijkt door een schaarste aan specifieke osteologische kenmerken die een onderscheid maken tussen samenlevende grote fossiele katachtigen in Noord-Amerika (Morgan en Seymour, 1997). Panthera onca wordt hoofdzakelijk onderscheiden van Panthera atrox, de uitgestorven Amerikaanse leeuw, door de kleinere afmetingen van de fossiele jaguar. Hoewel Panthera onca in dezelfde tijdsperioden bestond als Panthera atrox, komen ze echter zelden op dezelfde plaatsen voor. Panthera onca komt voor in de Irvingtonian North American Land Mammal Age (NALMA) van Californië, maar is afwezig in de jongere Rancholabrean NALMA van Californië, waarin Panthera atrox veel voorkomt. Evenzo komt Panthera onca in het Irvingtonien en het Rancholabrean veel voor in het fossielenbestand van Florida, Texas en Tenessee, maar Panthera atrox is zeldzaam of niet aanwezig (Kurtén en Anderson, 1980). Dit ogenschijnlijke gebrek aan gelijktijdig voorkomen kan te wijten zijn aan concurrentie en/of verschillen in habitatvoorkeur tussen de twee soorten. Op basis van het gedrag van de moderne vorm en de gelijkenis in anatomie van de fossiele vorm met die van de moderne jaguar, wordt ook gedacht dat de fossiele jaguar een voorkeur had voor beboste habitats. Aan de andere kant suggereert de associatie van Panthera atrox met dieren die aan de vlakten waren aangepast in Rancho la Brea en de slankere anatomie van deze soort met langere ledematen dat Panthera atrox een meer cursorisch dier was dat was aangepast aan een leven in meer open habitats (Kurtén 1965). Het is dus mogelijk dat Panthera onca en Panthera atrox niet samen worden aangetroffen omdat zij niet in dezelfde milieus leefden.

De fossiele jaguar verschilt ook in verschillende opzichten van de sabeltandkat, Smilodon. Het duidelijkst is dat P. onca niet de grote, sabelachtige hoektanden van de Smilodon heeft (figuur 4). De hoektanden van de jaguar zijn ronder en meer conisch van vorm. Het processus coronoideus van de onderkaak (Figuur 3A) is bij de jaguar ook groter dan bij de Smilodon, en de melktanden van de Smilodon en de Panthera onca zijn in enig detail vergeleken, en bleken diagnostisch verschillend te zijn (Kurtén, 1965).

Fossielen van Panthera onca kunnen van fossiele poema’s (Puma concolor) worden onderscheiden op grond van kenmerken van hun enkelbeenderen. Het ectale facet, of één van de contactvlakken tussen de astragalus en de calcaneus op de astragalus, is bij de poema smaller en naar achteren toe afgekneld (Figuur 5). Bovendien is het sustentaculaire facet, het andere contactoppervlak tussen de astragalus en de calcaneus op de astragalus, meer posterieur getrokken dan bij de poema. De astragalaire hals is ook relatief korter bij Panthera onca in vergelijking met de poema. Hoewel moeilijk waar te nemen uit figuur 5, hebben poema’s over het algemeen ook grotere voeten dan jaguars van vergelijkbare grootte (Kurtén, 1965).

Bronnen

• Oorspronkelijke auteurs: Richard C. Hulbert, Jr. en Arianna R. Harrington
• Original Completion Date: March 20, 2015
• Redactienamen: Richard C. Hulbert, Jr., Natali Valdes, and Arianna R. Harrington
• Laatst bijgewerkt op: 9 april 2015

Dit materiaal is gebaseerd op werk dat is ondersteund door de National Science Foundation onder Grant Number CSBR 1203222, Jonathan Bloch, Principal Investigator. Alle meningen, bevindingen, en conclusies of aanbevelingen in dit materiaal zijn die van de auteur(s) en weerspiegelen niet noodzakelijk de standpunten van de National Science Foundation.