Jeśli jesteś typem osoby, która uwielbia czytać o tym, jak dane miejsce będzie się czuło podczas podróży, napisaliśmy to dla Ciebie. Weź filiżankę herbaty i ciesz się. Wolisz czatować? Uwielbiamy to robić również!
Przyjdź spodziewając się znaleźć Wietnam piękny, ale nierozwinięty, a wkrótce przekonasz się, że twoje stereotypy eksplodują. Oczywiście, nie powinno być niespodzianką, że w Ho Chi Minh City są drapacze chmur, a na plażach Phu Quoc znajdują się luksusowe kurorty. Ale wycieczki z degustacją piwa rzemieślniczego? Instalacje sztuki rozszerzonej rzeczywistości? Start-upy technologiczne wciśnięte między stragany z makaronem i minimalistyczne palarnie kawy obok warsztatów naprawy rowerów? To już nie jest świat rozwijający się: współczesny Wietnam jest patrzącym w przyszłość, świadomym trendów, dynamicznym graczem na arenie międzynarodowej, z duchem przedsiębiorczości i nieposkromionym dążeniem do przetrwania i rozwoju.
Transformacja Wietnamu była niewiarygodna. Przed reformami gospodarczymi i politycznymi w 1986 r. był to jeden z najbiedniejszych krajów świata, ze wskaźnikiem ubóstwa przekraczającym 70%. Przez dziesięciolecia jego nazwa była synonimem wojny. Wszystko to się zmieniło. Obecnie Wietnam ma wskaźnik ubóstwa poniżej 6% i jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek w Azji. Podczas gdy skutki wojny są bezsprzecznie nadal odczuwalne, zarówno w polityce światowej, jak i we wspomnieniach tych, którzy ją przeżyli, dla większości młodych Wietnamczyków wojna ta wydaje się być starożytną historią. Miejsca wojny są zachowane i szanowane, ale wydarzenia, które upamiętniają, przedstawiane są z wyczuciem i bezstronnością, a nie z goryczą i zaciekłością. Wrogość wobec Zachodu jest rzadkością.
Kiedy myślisz o tym, to nie jest zaskakujące, że ludzie, którzy walczyli i wygrali dwie długie, gorzkie wojny wbrew wszelkim przeciwnościom, zdołali obrócić tę twardą determinację do podnoszenia ich kraju z ubóstwa. Jeśli Wietnamczycy mają coś w swoim charakterze narodowym, to jest to hart ducha.
Czego zatem należy się spodziewać po dzisiejszym Wietnamie? Co takiego jest w tym kraju, że rozkochał w sobie Grahama Greene’a i zmienił życie Anthony’ego Bourdaina?
Zaczyna się od atmosfery. Jeśli podróżowałeś wcześniej po Azji Południowo-Wschodniej, znasz ją. Ten wilgotny, tropikalny upał, który uderza w ciebie zaraz po wyjściu z samolotu, a wkrótce nakłada się na niego zapach sosu rybnego, krzyki sprzedawców, skwierczenie naleśników i kakofonia silników skuterów i klaksonów samochodowych w tle. To atmosfera, w której nie sposób oddzielić dźwięków od zapachów, zapachów od smaków, smaków od doznań. Od razu wiadomo, że jest się w innym świecie – gdzieś nowym i egzotycznym.
Większość ludzi rozpoczyna swoją podróż w Hanoi lub Ho Chi Minh City (AKA Saigon), dwóch największych miastach Wietnamu. Jedno północne, drugie południowe; jedno sztywne i tradycyjne, drugie dynamiczne i międzynarodowe; jedno otoczone wysokimi górami, drugie na obrzeżach tropikalnej delty Mekongu. Ci dawni wrogowie są teraz bliskimi rywalami, dorównującymi sobie punkt za punkt, jeśli chodzi o zabytki, doświadczenia kulturowe i (co najważniejsze) pyszne jedzenie.
Czy zaczniesz na północy czy na południu, są szanse, że jedną z pierwszych rzeczy, która cię uderzy, jest sama ilość ludzi. Wietnam jest jednym z najgęściej zaludnionych krajów na świecie i czasami można odnieść wrażenie, że wszystkie 95 milionów jego mieszkańców jeździ na skuterach po tej samej ulicy w Sajgonie. To jest przytłaczające. Podczas gdy ty spędzasz dziesięć minut, zbierając się na odwagę, by przejść przez ulicę, starsze panie z koszami zawieszonymi na bambusowych tyczkach przedzierają się nieustraszenie przez roje tuk-tuków i pieszych w smartfonach, wydając się niezwyciężone dzięki czystej sile woli. Wieczorem wszyscy ci ludzie tłoczą się przy niskich stolikach, ramię w ramię na małych plastikowych stołkach, popijając zimne piwa przy parujących daniach wypełnionych świeżymi owocami morza i grillowanym, marynowanym mięsem, podczas gdy muzyka na żywo dryfuje z barów, a pysznie pachnąca para unosi się w nocy.
Jeśli jeszcze nie zauważyłeś, szybko przekonasz się, że każda rozmowa o Wietnamie szybko przechodzi w jedzenie.
Tajlandia może być najbardziej znaną kuchnią Azji Południowo-Wschodniej, ale duża i głośna część firmamentu foodie powie wam, że wietnamska jest najsmaczniejsza. W rzeczywistości, standardowe wietnamskie pozdrowienie nie brzmi „jak się masz”, ale „czy już jadłeś?” („ăn cơm chưa?”) – co powinno dać wam wyobrażenie o centralnej pozycji jedzenia w wietnamskiej kulturze.
Kuchnia wietnamska jest świeża i pachnąca, gotowana szybko i naładowana ostrym sosem rybnym, pastą krewetkową, pikantnym chili i aromatycznymi smakami, takimi jak trawa cytrynowa, imbir, limonka i bazylia. Każdy region kraju ma swoje lokalne przysmaki i można by spędzić całe wakacje na zwiedzaniu wszystkich ekologicznych gospodarstw rolnych, lekcjach gotowania, wycieczkach z ulicznym jedzeniem i modnej kuchni fusion. Siorbanie miski zupy z makaronem pho na śniadanie, a następnie oglądanie świata przy ca phe sua da (mrożonej kawie z mlekiem skondensowanym) jest rytuałem przejścia, który każdy odwiedzający powinien uhonorować, a nawet po latach może się okazać, że powiew sosu rybnego jest wszystkim, czego potrzebujesz, aby przenieść się z powrotem do swojej ulubionej kawiarni w Hanoi. (Uwaga: Wietnam to naród, w którego żyłach płynie sos rybny, więc jeśli jesteś wegetarianinem, lepiej żebyś polubił sajgonki).
Nierozerwalnie związana z kulturą żywieniową Wietnamu jest jego geografia.
Wietnam obejmuje ogromny wachlarz różnych topografii i klimatów, a każdy region ma swoje własne uprawy specjalne. Banany i kokosy w delcie Mekongu, czarny pieprz i sos rybny na Phu Quoc, kawa i herbata na centralnych wyżynach oraz świeże owoce morza wzdłuż 3 444 kilometrów wybrzeża – a to tylko początek. Oznacza to, że gdziekolwiek się nie wybierzesz, czeka na ciebie całe nowe menu potraw, a każdy region będzie się upierał, że jego jest najlepszy.
Różnorodność kulinarna nie jest jedyną zaletą osobliwej geografii Wietnamu. Obejmując wszystko, od bujnych nizin i tropikalnych, otoczonych palmami plaż po górskie płaskowyże i gęsto zalesione wyżyny, sama różnorodność scenerii oznacza, że wizyta w Wietnamie może poczuć się jak kilka krajów w jednym.
Na północy, gdzie Góry Annamitowe sięgają od Tybetu i Yunnan, plemiona Hmong, Dao, Thai i inne mniejszości etniczne żyją w odległych społecznościach, gdzie ostatnie kilka wieków wydaje się jakby nigdy nie miały miejsca. Tymczasem w środkowym Wietnamie historia jest nie do pominięcia – czy to cesarska cytadela ostatniej wietnamskiej dynastii królewskiej, starożytne hinduskie ruiny królestwa Champa, czy XV-wieczny port Hoi An, niegdyś jeden z najważniejszych w Azji.
W dżungli Phong Nha, znajduje się jedno z najbardziej ekscytujących miejsc na świecie do speleologii. Na południu, w delcie Mekongu, znajdują się wioski na palach i pływające targi. Na plażach i wyspach można znaleźć białe piaski, lazurowe morze i bary przy plaży. Wszystko to, nie wspominając nawet o Hanoi i Ho Chi Minh City, bliźniaczych miastach kraju, z ich współczesną sztuką, światowej klasy życiem nocnym, kolonialnym dziedzictwem i zabytkami z czasów wojny.
Dlaczego tak bardzo kochamy Wietnam?
Nie ma wielu miejsc na świecie, gdzie można zrobić i zobaczyć to wszystko bez opuszczania kraju – a jeszcze mniej takich, gdzie można to wszystko zrobić z fantastycznymi hotelami, dobrze przygotowanymi transferami i wspaniałymi wycieczkami w każdym miejscu.
Ale w końcu, to nadal nie jest to, co czyni Wietnam tak wyjątkowym. To, co czyni go wyjątkowym, to jego ludzie. Nie tylko tłumy ludzi dojeżdżających do pracy, z którymi będziesz dzielił poranną kawę w zaułkowych kawiarniach, czy przypadkowo spotkany nieznajomy, który pomoże ci znaleźć drogę do hotelu. To wspaniałomyślni, zabawni i posiadający imponującą wiedzę przewodnicy, którzy ożywiają nasze wspaniałe wycieczki. To ludzie w wiejskich wioskach, którzy zapraszają Cię do swoich domów i nie pozwolą Ci odejść bez filiżanki herbaty i przekąski. To utalentowany szef kuchni, który zdradza sekrety wietnamskiej kuchni, nieustraszony kierowca skutera, który prowadzi cię przez ulice i emigrant, który nie może się doczekać, aby podzielić się swoją miłością do przybranego domu.
To każdy, kto poświęca czas, aby opowiedzieć swoją historię i podzielić się z tobą odrobiną swojego życia – i nie znajdziesz tego trudno znaleźć w Wietnamie.