Definicja

Przywodzenie stawu biodrowego odnosi się do ruchu stawu biodrowego, gdy noga jest odsuwana od linii środkowej ciała. Ponieważ biodro składa się ze stawu kulowo-panewkowego, podczas tego ruchu występuje również rotacja. Grupa mięśni bierze udział w przywodzeniu biodra; najważniejszym z nich jest mięsień pośladkowy średni (gluteus medius).

Co to jest przywodzenie biodra?

Przywodzenie stawu biodrowo-udowego jest testowane w warunkach klinicznych przez osobę leżącą na jednym boku i podnoszącą jedną nogę pionowo od podłogi. Przykładem nadmiernej obustronnej abdukcji stawu biodrowego jest ruch boczny.

Aby zobaczyć w jaki sposób staw biodrowy porusza się podczas tego działania, musimy najpierw przyjrzeć się w jaki sposób te dwie kości oddziałują na siebie.

Staw octabulofemoralny

Staw biodrowy jest sparowanym stawem kulowo-panewkowym, który łączy miednicę z nogami. Jest to miejsce spotkania dwóch kości – miednicy i głowy kości udowej. Jako staw wieloosiowy, staw panewkowo-udowy posiada szeroki zakres ruchów, a jednym z nich jest abdukcja. Z biodra możemy wykonywać następujące rodzaje ruchów:

• Zginanie: wysuwanie nogi do przodu, np. podczas chodzenia i wchodzenia po schodach.
• Wyciąganie: cofanie nogi, np. podczas chodzenia (noga powłócząca).
• Abdukcja: wysuwanie nogi w bok, np. podczas robienia przysiadów.
• Addukcja: przywracanie nogi do linii środkowej z pozycji przywodzącej.
• Rotacja zewnętrzna: obrót nogi na zewnątrz, np. podczas siadania na koniu.
• Rotacja wewnętrzna: obrót nogi do wewnątrz, np. podczas wykonywania kolan koślawych.
• Kirkumdukcja: wymach nogi ruchem okrężnym

Wszystkie te ruchy są możliwe dzięki kulistej budowie stawu biodrowego oraz dużej liczbie współpracujących z nim mięśni. Mięśnie te nie tylko umożliwiają ruch, ale również stabilizują biodro. Ponieważ biodra utrzymują ciężar górnej części ciała i przenoszą wstrząsy pochodzące z dolnej części ciała, jest to niezwykle stabilny staw.

Miejsce, w którym zaokrąglona głowa kości udowej pasuje do miednicy nazywane jest panewką. Jest to wklęsłe wgłębienie w miednicy zbudowane z kości kulszowej, biodrowej i łonowej. Panewka jest otoczona grzbietem, który powstrzymuje kulę głowy kości udowej przed wyślizgnięciem się z miejsca.

Górna część kości udowej posiada trzy ważne struktury. Na zewnątrz biodra znajduje się trochanter większy, który można wyczuć przez skórę z boku uda. Trochanter większy jest punktem zaczepienia dla różnych mięśni biodra. Szyjka kości udowej wychodzi z wewnętrznej powierzchni trochantera większego i podtrzymuje zaokrągloną głowę kości udowej. Szyjka ta jest najsłabszą częścią kości udowej i stanowi najczęstszy obszar uszkodzeń.

Staw octabulofemoral jest chroniony przez warstwę gładkiej chrząstki stawowej. Pokrywa ona głowę kości udowej oraz powierzchnię księżycowatą panewki. Powierzchnia księżycowata odnosi się do wgłębienia w kształcie półksiężyca. Cały staw jest wspierany przez silne więzadła, które pomagają utrzymać stabilność stawu biodrowego podczas ruchu.

Mięśnie przywodzące

Bez mięśni nie ma kontroli nad ruchem bioder. Mięśnie przywodzenia biodra zarówno kurczą się, jak i rozluźniają, aby umożliwić ten ruch; są to odpowiednio mięśnie agonisty i antagonisty. Agonista zazwyczaj się kurczy, podczas gdy przeciwny antagonista się rozluźnia.

Najważniejszym agonistą przywodzenia biodra jest mięsień pośladkowy średni (gluteus medius) przedstawiony na zdjęciu poniżej. Mięsień ten leży częściowo pod mięśniem pośladkowym większym gluteus maximus. Kiedy noga jest unoszona z dala od linii środkowej, włókna gluteus medius kurczą się. Inne mięśnie wspomagają ten ruch jako synergiści. Zwiększają one poziom siły, ale także pracują nad stabilizacją stawu podczas abdukcji biodra. Synergistami są mięśnie psoas, piriformis, tensor fascia latae (TFL), quadratus lumborum i rectus femoris.

Pod wpływem skurczu wyżej wymienionych mięśni rozluźniają się antagoniści abdukcji biodra. Są to mięśnie przywodziciele stawu biodrowego. Wyróżniamy pięć przywodzicieli biodra:

• Adductor magnus
• Adductor brevis
• Adductor longus
• Pectineus
• Gracilis

To pokazuje nam, że zakres ruchu przywodzenia biodra wymaga udziału jedenastu mięśni biodrowych.

Zakres ruchu przywodzenia stawu biodrowego

Normalny zakres ruchu przywodzenia stawu biodrowego – a konkretnie przywodzenia stawu biodrowego w pozycji bocznej – wynosi od trzydziestu do pięćdziesięciu stopni. Ten zakres ruchu (ROM) mierzy się za pomocą goniometru.

Abdukcję biodra można również mierzyć u osoby w pozycji leżącej na plecach – z podobnymi normalnymi wynikami ROM. Nie mierzona noga (biodro ipsilateralne) pozostaje wyprostowana na podłodze. Podczas pomiaru zakresu ruchu przywodzenia biodra w pozycji leżącej na boku, inklinometr cyfrowy można umieścić na udzie.

Biodro porusza się albo od strony kości udowej, albo od strony miednicy. Na przykład, pochylenie miednicy do przodu podczas stania powoduje ruch stawu w panewce i wytwarza łagodną addukcję w górnej części stawu i podobnie niski stopień abdukcji w dolnym punkcie.

Zakres ruchu stawu biodrowego jest ograniczony z powodu torebki stawowej, otaczających więzadeł i mięśni. W mniejszym stopniu dotyczy to zgięcia, gdzie tkanka miękka uda i brzucha nie pozwala na uniesienie stawu do pełnych 180 stopni. ROM przywodzenia jest ograniczony głównie przez więzadło łonowo-udowe (patrz poniżej).

Szelki przywodzące biodro

Słabość przywodzicieli biodra często oznacza, że osoby cierpiące na to schorzenie zmieniają sposób chodzenia lub kompensują to nieprawidłową pozycją dolnej części pleców, biodra i kolana. Chociaż takie postępowanie natychmiast rozwiązuje problem osłabienia, to jednak w dłuższej perspektywie czasowej może doprowadzić do zaostrzenia problemu, a także do pogłębienia osłabienia stawu biodrowego. Słabe więzadła i mięśnie są powszechne u niemowląt i dzieci. Dopóki z czasem nie ulegną one wzmocnieniu, staw biodrowy jest podatny na zwichnięcia. Zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci często przepisywane są aparaty na biodro.

Szelki przywodzące biodro są często stosowane po operacji wymiany stawu biodrowego lub zwichnięcia biodra. Zapobiega ona nadmiernemu ruchowi i zapewnia wsparcie. Ortezy te muszą być noszone stale, nawet podczas snu. Innym określeniem dla tego elementu wyposażenia medycznego jest orteza odwodząca staw biodrowy.

Usztywniacz odwodzący staw biodrowy dla niemowląt jest zakładany dzieciom z rozwojową dysplazją stawu biodrowego, u których słabe więzadła i mięśnie sprawiają, że staw jest niestabilny, a głowa kości udowej jest bardziej podatna na wyślizgnięcie się z miejsca – zwichnięcie. U noworodków łatwo jest wyrównać niestabilny staw biodrowy. Z czasem mięśnie i więzadła stają się silniejsze i orteza nie jest już potrzebna. Najczęstszym typem dziecięcej ortezy odwodzącej staw biodrowy jest uprząż Pavlika.

Innym elementem wyposażenia stosowanym po operacji wymiany stawu biodrowego lub operacji miednicy bądź kości udowej jest poduszka odwodząca staw biodrowy. Ta trójkątna poduszka jest przypinana do wewnętrznej strony nóg w łóżku i utrzymuje nogi z dala od linii środkowej.

Ćwiczenia przywodzenia biodra

Ćwiczenia przywodzenia biodra wzmacniają mięśnie wymagane do przywodzenia i przywodzenia biodra, ponieważ ruchy te są sparowane; kiedy ćwiczona noga jest przywodzona z powrotem do linii środkowej, przywodzisz ją. Najprostszym i najlepszym ćwiczeniem na mięśnie przywodzenia bioder jest przywodzenie na stojąco, gdzie każda noga jest podnoszona do boku po kolei, utrzymywana w maksymalnym przywodzeniu do momentu odczucia dyskomfortu, a następnie powoli przywracana do pozycji wyjściowej. Ważne jest, aby podczas wykonywania tego ćwiczenia zachować prawidłową postawę, aby zapobiec niepożądanym ruchom kompensacyjnym. Jeśli to konieczne, trzymaj się oparcia solidnego krzesła, aby poprawić równowagę.

Ćwiczenia przywodzenia biodra na siedząco są również możliwe, a większość siłowni będzie miała co najmniej jedną maszynę do tego ćwiczenia. Na siłowni znajdziesz również kabel do przywodzenia biodra – kabel przymocowany do pracującej kostki, który zapewnia ważony opór dla tego ruchu.

Z czasem, i jeśli biodro nie jest uszkodzone, zakres ruchu przywodzenia biodra zwiększy się. W celu dalszego wzmocnienia tych mięśni zaleca się ćwiczenia abdukcji biodra z opaską elastyczną wokół obu kostek lub ud.

Bibliografia