Indyjski sadhu z miską żebraczą i świętymi księgami.

W hinduizmie terminy sadhu, swami i sannyasi odnoszą się do wyrzeczeń i mistrzów duchowych, którzy zazwyczaj porzucili wszystkie materialne przywiązania, aby żyć w lasach, świątyniach i jaskiniach w całych Indiach. Słowo „Sadhu” jest ogólnym określeniem hinduskiego ascety, który porzucił pogoń za trzema pierwszymi hinduskimi celami życia: kama (przyjemność), artha (bogactwo i władza), a nawet dharma (obowiązek), aby poświęcić się wyłącznie osiągnięciu mokshy (wyzwolenia) poprzez medytację i kontemplację Boga. Tytuł Swami dosłownie tłumaczy się jako „właściciel samego siebie”, co oznacza całkowite panowanie nad instynktownymi i niższymi popędami. Wielu joginów i guru (nauczycieli) tradycji hinduistycznej posiada tytuł Swami jako znak szacunku oznaczający duchowe osiągnięcie.

Święci mężczyźni i kobiety od dawna odgrywali ważną rolę w kulturze indyjskiej i tradycjach religijnych. W rezultacie, istnieje wiele różnych hinduskich terminów używanych do określenia religijnych mendykantów. Najbardziej znane określenia to „Jogini” (ci, którzy praktykują Jogę), „Guru” (ci, którzy rozwiewają duchowe ciemności), „Sadhus” (medytujący), „Swamis” (mistrzowie duchowi), „Rishis” (jasnowidze) i „Sannyasis” (wyrzekający się). Liczba tych terminów świadczy o znaczeniu świętych mężczyzn i kobiet w życiu hinduskim nawet dzisiaj.

Sadhu i Swamis w społeczeństwie hinduskim

Sadhu i Swamis zajmują wyjątkowe i ważne miejsce w społeczeństwie hinduskim. Wedyjskie dane tekstowe sugerują, że asceza w Indiach – w formach podobnych do tych praktykowanych dziś przez sadhu – sięga 1700 r. p.n.e. Tak więc obecni sadhu z Indii prawdopodobnie reprezentują najstarszą nieprzerwaną tradycję monastycznej praktyki mistycznej na świecie.

Tradycyjnie, stawanie się Sannyasi lub Sadhu było czwartym i najwyższym etapem (asrama) w życiu w klasycznym hinduizmie, kiedy mężczyźni, zwykle powyżej sześćdziesiątki, wyrzekali się świata, przechodząc rytualną śmierć (i symboliczne odrodzenie), w dążeniu do mokshy. Przynajmniej trzy warunki wstępne musiały być spełnione zanim ktoś mógł złożyć ten ślub wyrzeczenia – jeden musiał mieć zakończone swoje obowiązki wobec rodziny i przodków, jego włosy powinny być siwe, i jeden powinien mieć zapewnione wnuka do kontynuowania obowiązkowych rytuałów rodzinnych.

Oszacowano, że istnieje kilka milionów sadhu w Indiach dzisiaj. Wraz z udzielaniem religijnych instrukcji i błogosławieństw ludziom świeckim, sadhu są często wzywani do rozstrzygania sporów między jednostkami lub do interweniowania w konfliktach w rodzinach. Sadhu są również uważani za żywe wcielenia boskości i obrazy tego, czym naprawdę jest ludzkie życie, w hinduskim ujęciu – religijną iluminacją i wyzwoleniem z cyklu narodzin i śmierci (Samsara). Uważa się również, że surowe praktyki sadhu pomagają spalić karmę ich samych i całej społeczności. W ten sposób, postrzegani jako przynoszący korzyści społeczeństwu, wielu ludzi wspiera sadhu poprzez datki. Tak więc, ogólnie rzecz biorąc, sadhu są nadal powszechnie szanowani, czczeni, a nawet obawiają się ich, szczególnie z powodu ich klątw. Jednakże, szacunek dla sadhu w Indiach nie jest w żadnym wypadku powszechny. W rzeczywistości, sadhu często był postrzegany z pewną dozą podejrzliwości, szczególnie wśród miejskiej ludności Indii. W popularnych miastach pielgrzymkowych, pozowanie na „sadhu” może być sposobem na zdobycie dochodu dla żebraków, których trudno uznać za „pobożnych”. Niektórzy sadhu udają święty status, aby zyskać szacunek, ale zazwyczaj są oni odkrywani przez prawdziwych sadhu.

Stawanie się sadhu

W klasycznej, sanskryckiej literaturze tradycji hinduistycznej, stawanie się sadhu jest opisane jako czwarty etap życia po życiu jako student, właściciel domu (gdzie ktoś jest żonaty i wychowuje rodzinę) i eksperymentowaniu z wycofaniem społecznym. Rytuały stawania się sadhu różnią się w zależności od sekty, ale w prawie wszystkich sektach, sadhu jest inicjowany przez guru, który nadaje inicjowanemu nowe imię, jak również mantrę, czyli święty dźwięk lub frazę, która jest ogólnie znana tylko sadhu i guru i może być powtarzana przez inicjowanego jako część praktyki medytacyjnej. (Guru jest ważną postacią we wszystkich tradycjach ascetycznych, często utożsamianą z bóstwem. Służba dla guru, nawet w najprostszej formie, jest uważana za istotną formę praktyki duchowej). Inicjacja może również wymagać od sadhu, aby symbolicznie przeżył swoją własną śmierć i pogrzeb przed wstąpieniem w powołanie sadhu. Rzeczywiście, rytualna inicjacja w sekcie Dandi, pododdziale tradycji Shaiva Dashnami, obejmuje aspirujących sadhu kremujących podobizny samych siebie, reprezentujących nowe życie. Sadhu uważani są za martwych w stosunku do ich poprzedniego życia. Jednakże prawdą jest również, że wiele sekt składa się z mężczyzn, którzy wyrzekli się wcześnie w życiu – często w późnych latach młodzieńczych lub wczesnych latach dwudziestych. W wielu przypadkach ci, którzy wybierają życie sadhu uciekają od sytuacji rodzinnej lub finansowej, którą uznali za niemożliwą do utrzymania. Jednak ogólnie rzecz biorąc, bycie sadhu jest uznawane za trudny styl życia i jest to ścieżka, którą podąża niewielu.

Życie sadhu

Sadhu wykonujący namaste w Madurai, Indie.

Życie sadhu we współczesnych Indiach różni się ogromnie. Niektórzy sadhu żyją w aszramach i świątyniach w środku wielkich ośrodków miejskich, w chatach na obrzeżach wiosek, w jaskiniach w odległych górach. Inni prowadzą życie wiecznego pielgrzymowania, przemieszczając się bez przerwy z jednego miasta, jednego świętego miejsca do drugiego. Niektórzy sadhu żyją z jednym lub dwoma uczniami, niektórzy są samotnikami, podczas gdy inni żyją w dużych, wspólnych instytucjach. Dla niektórych więzy tożsamości sadhu, braterstwo lub siostrzeństwo innych ascetów, jest bardzo ważne; dla innych nie jest.

Rygor duchowych praktyk, w które angażują się współcześni sadhu również bardzo się różni. Poza nielicznymi, którzy angażują się w najbardziej dramatyczne, uderzające surowości – stanie na jednej nodze przez lata, milczenie przez kilkanaście lat – większość sadhu angażuje się w jakąś formę kultu, hatha jogi, postu, itp. Chociaż niektóre ascetyczne sekty posiadają nieruchomości, które generują dochód, aby utrzymać członków, większość sadhu polega na datkach ludzi świeckich; ubóstwo i głód są wszechobecną rzeczywistością dla wielu sadhu. Surowość życia sadhu odstrasza wielu od podążania ścieżką sadhu. Wielu sadhu wpisało się do Światowych Rekordów Guinnessa za wyczyny wytrzymałości maratońskiej, włączając w to stanie przez 17 lat, pozostawanie w tym samym miejscu przez ponad dwie dekady, czołganie się 1400 km i wiele podobnych wysiłków, w ich dążeniu do osiągnięcia wyzwolenia.

Tak więc, sadhu nie są zjednoczeni w swoich praktykach. Niektórzy żyją w górach samotnie przez lata, jedząc tylko banany. Inni chodzą z jedną ręką w powietrzu przez dziesięciolecia, aż palce cofną się do kikuta. Jeszcze inni biorą udział w religijnej konsumpcji charas, podobnej do marihuany i kontemplują kosmiczną naturę i obecność Boga we wzorach dymu.

Istnieją nadzy Naga (Digambar, lub „sky-clad”) sadhus z grubymi dredami, lub Jata, którzy noszą miecze. Aghora sadhus mogą żyć na cmentarzach jako część ich świętej ścieżki. Kultura indyjska ma tendencję do podkreślania nieskończonej liczby ścieżek do Boga, takich, że sadhus, i odmiany, że sadhus, które istnieją, wszystkie mają swoje miejsce.

Niektórzy sadhus rzekomo praktykują czarną magię lub ziołolecznictwo i wydać lekarstwa do społeczności lokalnej, usunąć złe oczy lub pobłogosławić małżeństwo. Dla wielu sadhu, konsumpcja marihuany – w formie marihuany, haszyszu lub jadalnego bhang – jest centralną częścią życia, szczególnie podczas interakcji z ich ascetycznymi kohortami. Wielu sadhu przypisuje konopiom znaczenie religijne; chociaż wielu sadhu Vaishnava pali je, konopie są blisko związane ze Sziwą i mówi się, że są jego „prasad”, formą jego łaski i pozwalają na uczestnictwo w jego bycie. Mówi się również, że palenie marihuany wzmacnia poczucie „vairagya”, czyli niepokoju, oraz separacji od głównego nurtu świata społecznego, jego wygód i pokus – stanów, które są kluczowe dla egzystencji sadhu. Palenie marihuany również naznacza sadhu jako zajmujących inną przestrzeń niż ich nieascetyczni rówieśnicy.

Sławni Swamis

Większość sadhu jest zadowolona z pozostania pokornymi ascetami, wyrzekającymi się światowych spraw i pilnie pracującymi w dążeniu do duchowego wyzwolenia. Jednakże, niektórzy sadhu wznieśli się do krajowej i międzynarodowej sławy jako rezultat ich wysiłków, aby pomóc biednym i uciśnionym. Ze względu na ich publiczne uznanie jako duchowych nauczycieli i reformatorów społecznych, postacie te są często nazywane Swamisami i mogą nie być tak rygorystyczne w swoich praktykach ascetycznych jak inni sadhu. Dlatego wśród Swamich istnieją co najmniej dwie interpretacje „światowego oderwania”: niektórzy podkreślają całkowite wyrzeczenie się materialnego świata, podczas gdy inni wyrzekają się oderwania od osobistych korzyści, ale nadal angażują się w polityczne i społeczne sprawy, aby przynieść korzyść ludzkości (i innym żywym istotom). W konsekwencji, wielu Swamich angażuje się w polityczną i społeczną służbę, aby złagodzić problemy społeczne.

W swojej książce „Autobiografia Jogina”, Paramahansa Jogananda, wielki indyjski jogin i guru, wyjaśnia podstawowe powody dla tych Swamich, którzy angażują się w służbę społeczną:

„Ideał bezinteresownej służby dla całej ludzkości i wyrzeczenie się osobistych więzów i ambicji, prowadzi większość Swamich do aktywnego zaangażowania się w pracę humanitarną i edukacyjną w Indiach, lub czasami w innych krajach. Ignorując wszelkie uprzedzenia kasty, wyznania, klasy, koloru skóry, płci czy rasy, swami postępuje zgodnie z nakazami ludzkiego braterstwa. Jego celem jest absolutna jedność z Duchem. Przepajając swoją świadomość na jawie i we śnie myślą: „Ja jestem Nim”, wędruje on spokojnie, w świecie, ale nie z niego. Tylko w ten sposób może on uzasadnić swój tytuł swami – tego, który dąży do osiągnięcia jedności z Swa lub Jaźnią. Nie trzeba dodawać, że nie wszyscy formalnie utytułowani swamici odnoszą jednakowy sukces w osiąganiu swego wysokiego celu.”

Niektórzy słynni swamisowie okresu współczesnego to Swami Vivekananda, Swami Dyananda Sarasvati, Swami Sivananda.

Sekty sadhu

W obrębie społeczności sadhu istnieją dwa podstawowe podziały sekciarskie: Shaiva sadhu, asceci oddani bogu Shiva, oraz Vaishnava sadhu, wyrzeczeni oddani bogu Vishnu i/lub jego inkarnacjom, do których należą Rama i Krishna. Mniej liczni od tych dwóch sekt są Shakta sadhus, którzy są oddani Bogini – lub Shakti, boskiej energii – w takiej czy innej formie. W ramach tych ogólnych podziałów istnieją liczne sekty i podsekty, odzwierciedlające różne linie i szkoły filozoficzne oraz tradycje (często określane jako „sampradayas”).

Największa sampradaya Shaiva nazywa się Dashnami-lub Dziesięcioma Imionami; sadhu w sekcie przyjmują jedno z dziesięciu imion jako przydomek po inicjacji. Mówi się, że sekta została założona przez filozofa i wyrzekającego się Śankarę, który żył w VIII wieku C.E., choć pełna historia powstania sekty nie jest jasna. Sekta Vaishnava z największą liczbą członków – a w rzeczywistości największa sekta sadhu we współczesnych Indiach – to sekta Ramanandi, o której mówi się, że została założona przez średniowiecznego nauczyciela bhakti, czyli oddania, o imieniu Ramananda.

Shaiva sadhus są znani jako „samnyasis”, ci, którzy się wyrzekli, lub położyli, podczas gdy Vaishnavowie nazywają siebie „vairagis”, czyli beznamiętni. Terminy te odzwierciedlają różne światopoglądy tych dwóch grup: filozofia ascezy i wyrzeczenia Śiwy jest pod wieloma względami bardziej surowa i radykalna niż filozofia Wajsznawów. Ascetyczny światopogląd Shaiva podkreśla radykalną separację od głównego nurtu świata społecznego i całkowite zaangażowanie w wyzwolenie od „samsary”, świata narodzin i śmierci, przychodzenia i odchodzenia, podczas gdy Vaishnavas podkreślają pozostawanie zaangażowanym w nie-sadhu świat społeczny poprzez współczującą służbę.

Pomimo, że sadhu pozornie porzucają kastę podczas inicjacji, pochodzenie kastowe inicjowanych wpływa na sekty, do których są przyjmowani; niektóre ascetyczne grupy, takie jak Dandis w ramach sampradayi Dashnami, składają się tylko z mężczyzn urodzonych jako bramini, podczas gdy inne grupy przyjmują ludzi z różnych kast. W wielu przypadkach kobiety, które podejmują życie w wyrzeczeniu są wdowami, a te typy sadhvis często prowadzą odosobnione życie w ascetycznych związkach. Sadhvis są często postrzegane jako manifestacje lub formy Bogini lub Devi i są honorowane jako takie. Było kilka charyzmatycznych sadhvis, które wzrosły do sławy jako nauczycieli religijnych we współczesnych Indiach.

Największe zgromadzenie sadhus w Indiach, znany jako Kumbh Mela, odbywa się co cztery lata w jednym z czterech punktów wzdłuż świętych rzek w Indiach, w tym świętej rzeki Ganges. Sadhu wszystkich sekt przyłączają się do tego zjednoczenia. Miliony pielgrzymów nie będących sadhu również uczestniczą w festiwalach, a Kumbh Mela jest podobno największym zgromadzeniem istot ludzkich w jednym celu na całej planecie.

Ogółem, dla przeciętnego Hindusa sadhu są chodzącym przypomnieniem boskości i generalnie mają prawo do bezpłatnego przejazdu indyjskimi pociągami.

• Allsop, Marcus. Zachodni sadhu i sannyasini w Indiach. Hohm Press, 2000. ISBN 9780934252508
• Hartsuiker, Dolf. Sadhus. Thames & Hudson Ltd, 1993. ISBN 9780500277355
• Uban, Sujan Singh. The gurus of India. Fine Books, 1977. ISBN 9780856920042