Providence had geen moeilijkere omgeving kunnen bieden voor India’s grootste romance. Langs de periferie van de Thar woestijn, voorbij de golvende duinen en doornige struiken, liggen de Rajput naties. Van Gujarat in het westen tot Delhi en de uitlopers van Kashmir, bestonden er sinds onheuglijke tijden glinsterende koninkrijken geregeerd door strijders. Maar het was in het dorre noorden van het Indiase subcontinent, het rijk van de kiekendief en de woestijnvos, waar Rajputana tot stand kwam. Het was een land waar ruige edellieden op wild jaagden, magnifieke bolwerken bouwden en veroveringstochten afsloegen.

Zij zijn de ‘zonen van koningen’, verdeeld over clans waarvan de afstamming zo ver teruggaat in de tijd dat afstammelingen aanspraak maken op een goddelijke oorsprong. Onder de Rajput clans, traceren sommigen hun afstamming van de Zon, anderen van de Maan, en weer anderen geloofden dat hun afstamming van vuur afkomstig was.

Tot in de moderne tijd was de heersende consensus over het punt van oorsprong van de Rajputs een Arische afstamming uit het mythische tijdperk van India. Dit ongefundeerde geloof in een gedeelde erfenis met blanke Europeanen vormde later een ruime rechtvaardiging voor de plannen van het Britse Rijk op het subcontinent. Bovendien geeft geen enkele bron een volledige index van de Rajput families. De Annals and Antiquities of Rajasthan van de Engelse soldaat en avonturier Lt Col James Tod is een baanbrekend boek over deze soldaat-aristocraten en blijft de beste introductie tot het onderwerp.

Verdeeld over drie dozijn clans en nog meer subclans, onderscheiden vele opmerkelijke familienamen zich in het historisch verslag. Neem nu de Chauhan clan, die eens over Delhi heerste voordat de Afghaanse veroveraar Muhammad Guri hen in de 12e eeuw versloeg. Het is echter de Guhilot clan, die India’s grootste fort zou ontwerpen: Chittorgarh. De Guhilots waren in het bezit van Chittorgarh gedurende verschillende eeuwen en werden rijk door het land, het koninkrijk van Mewar.

Maar waarom vergeleek Will Durant, in zijn The Story of Civilization: Our Oriental Heritage, de Rajputs met de Samurai vergeleken? Misschien was het hun voorliefde voor eer, een eigenschap die tot uiting kwam in een andere bekende clan, de Sisodya’s, die in het begin van de 14e eeuw de Guhilots vervingen als opperheren van Mewar. Net als de Samurai hadden de Rajputs hun eigen gedragscode. Hun gedragscode werd in detail beschreven in niet minder dan de Mahabharata, het epische gedicht van de Hindoe-beschaving. Daarin werden de Hindoe Kshatriya, of krijgerskaste, gesommeerd om altijd eerlijk te vechten en correct te handelen. Geen verovering mocht worden gevolgd door plundering, geen overwinning mocht gepaard gaan met het onteren van de vijanden. Belangrijk was dat de strijd een rite was waar het hoofd koel bleef. “Een man moet rechtvaardig vechten zonder toe te geven aan toorn of van plan te zijn te doden,” staat te lezen in de Mahabharata.

Aan de andere kant was het Tod de kroniekschrijver van Rajasthan die parallellen vond tussen de Rajputs en Europese ridders, een vergelijking die ongetwijfeld weerklank vond bij zijn mede Engelsen die waren opgegroeid met Walter Scott en Cervantes, voor wie de echo’s van middeleeuwse optochten met zoete nostalgie weerklonken. Ondertussen was een andere historicus, Mountstuart Elphinstone, het eens met Tod’s portrettering, maar hij maakte een andere beoordeling van de Rajputs. “Zij hadden niet de hoogdravende gevoelens en kunstmatige verfijningen van onze ridders,” concludeerde Elphinstone, terwijl hij hun vechtlust prees.

De krijgerskaste, gedefinieerd

Een van de eerste serieuze schrijvers over India, James Mill, de vader van de filosoof John Stuart Mill, produceerde The History of British India, een baanbrekend werk dat de nuances van de Hindoe-wereld trachtte te verklaren.

Mill beweerde dat zodra landbezit de pastorale samenleving verdrong, het noodzakelijk was voor een religieuze klasse, of de priesterlijke Brahmin, om samen te bestaan met vechtende mannen die hen zouden beschermen: de fabelachtige Kshatriya. “Het dragen van wapens is de bijzondere plicht van de Kshatriya kaste,” schreef hij. “En hun onderhoud is afgeleid van de voorzieningen die de vorst treft voor zijn soldaten.”

Onder deze verheven sociale lagen bevonden zich, volgens Mill, twee lagere kasten van gewone arbeiders en nog minder achtenswaardig, en niet genoemd, de onaanraakbaren.
De voorzieningen waar Mill het over had, waren in het geval van de Rajput meer dan toereikend. De typische Rajput strijder, van middelbare leeftijd en doorgewinterd door ten minste verschillende veldtochten, was een zwartharige heer die dol was op de jacht en de aangename bezigheden die bij een edelman hoorden.

Het gezicht getooid met een golvende snor, het hoofd gehuld in een tulband in de kleuren van zijn clan, de Rajput was een chique kerel. In oorlogstijd werd hij gekroond met een stalen helm en te paard trok de krijger ten strijde met een lans en een rond schild – het laatste perfect voor een enkele strijd.

Wanneer het aankwam op de voorkeurswijze van vechten, waren invallen van de cavalerie een eeuwige favoriet en zeer effectief tegen hun Turkse tegenstanders. Eenmaal gezeten op een Kathiawari of Marwari paard, richtten Rajput formaties een ravage aan in vijandelijke formaties.

Altijd voorbereid om aan zijn einde te komen, vocht de Rajput in een maliënkolder en om zijn middel gebonden was een felgekleurde sjerp met daarin twee talwars (gekromde zwaarden verwant aan het Arabische kromzwaard), en de angstaanjagende katar dolk voor het uitdelen van dodelijke klappen van dichtbij. Andere krijgers gaven de voorkeur aan de zwaardere khanda, een lang lemmet met één snede, vergelijkbaar met een hakmes, dat ideaal was om door wapenrustingen te snijden.

In latere eeuwen zouden de Rajputs het vuurwapen omarmen. Toen het luciferslot via de Mughals in India arriveerde, werd het algemeen ingevoerd en gebruikt tot het einde van de 19e eeuw. Ondanks deze schijnbare dapperheid was Mill, om onverklaarbare reden, er snel bij om de vechtkunst van de Hindoes af te wijzen. “Toch heeft India aan elke veroveraar toegegeven,” merkte hij op.

Deze conclusie verraadt een gebrek in Mill’s geleerdheid. Blijkbaar zag hij niet in hoe talrijke Rajput clans invasies afsloegen van de tijd van Alexander de Grote tot de Perzische Nadir Shah in de 18e eeuw. Maar het bespotten van de Hindoe was een onsmakelijk gevolg van het Britse imperialisme. De ironie wil dat het tijdens de Britse Raj in de 19e eeuw in de mode was om de zogenaamde “krijgers” of “krijgshaftige” rassen binnen de Indiase samenleving te prijzen.

Een gedateerd maar prachtig voorbeeld is The Martial Races of India van luitenant-generaal George MacMunn, geschreven en gepubliceerd na de Grote Oorlog. Een andere soortgelijke tekst is The Sepoy van Edmund Candler, gepubliceerd rond dezelfde periode.

Zowel Candler als MacMunn waren het eens over de dapperheid en taaiheid van de Rajputs en de Jats, de Gurkhas en de Sikhs, zelfs de “Mussulman” Pathans en de Mughals.

Constant invasion

Deze clans vormden een welvarende beschaving, tot in de 18e eeuw, toen ondernemende krijgsheren in Centraal-Azië India zagen als een bron van plunderingen voor hun legers. De geografie van de Rajput koninkrijken, met inbegrip van Mewar, betekende dat de Kshatriyas geen andere keuze hadden dan deze aanvallen af te slaan of onteigend te worden.

Terwijl de Rajput cavalerie de doorgewinterde Turken, Afghanen en Mongolen kon verslaan, werden er ook vele catastrofale nederlagen geleden door de zogenaamde veroveraars. Een rampzalige voorbode was de komst van Zahiruddin Babur (14 februari 1483 – 26 december 1530), die zijn ijle controle over Kaboel wilde uitbreiden door Delhi en omgeving in te lijven. Babur stierf weliswaar op jonge leeftijd, maar hij liet een zoon na, Humayun (6 maart 1508 – januari 1556), om af te maken wat hij was begonnen. De opkomst van de Mughals betekende de grootste beproeving die de koninkrijken van Rajputana te verduren kregen.

Het was tijdens de regering van Akbar (5 oktober 1542 – 12 oktober 1605), die beschouwd werd als de meest volleerde Moslim heerser in zijn tijd, dat de heersende Sisodya clan van Mewar vernederd werd en hun land bijna geruïneerd werd.

Hij had gefaald in het afdwingen van een vereniging met zijn groeiende rijk, en de kosmopolitische Akbar probeerde het koninkrijk van Mewar in te lijven. Het was puur geluk dat de huidige Sisodya Maharana Udai Singh II een zwakkeling was en zodra het beleg begon in oktober 1567, liet hij het fort snel in de steek.

Akbar gebruikte de enorme rijkdom waarover hij beschikte om een leger op de been te brengen dat was uitgerust met kanonnen en musket. De vijf maanden durende strijd om Chittorgarh, waar strijders van verschillende clans standhielden, was wreed. Ondanks het feit dat een deel van de onneembare muren was ontmijnd en de verdedigers afschuwelijke verliezen hadden geleden, waren de Rajputs niet verslagen. Het was alleen hun ideaal van eer dat hen op het laatste moment tot zelfmoord dreef. De mannen stierven vechtend terwijl hun families Jauhar pleegden, een gruwelijke rituele zelfmoord door zelfverbranding.

Akbar’s overwinning was de derde en laatste keer dat Chittorgarh viel. Verdere schande volgde in de Slag bij Haldighati, waar de Mughal wapens opnieuw zegevierden.
Hun troepen waren verspreid, het was de afvallige Sisodya Maharana Pratap Singh (9 mei 1540 – 29 januari 1597) die de rode banier van Mewar voerde. Maharana Pratap, zoals hij tegenwoordig bekend staat, was zo’n vurige rebel en tacticus dat hij een volksheld werd.

De strijd van Maharana Pratap ging na zijn dood door totdat Akbars zoon Jahangir (30 augustus 1569 – 7 november 1627) genoeg kreeg van de strijd tegen de Rajputs. Hij liet het zwaard rusten, sloot een verdrag met de zoon van Maharana Pratap en gaf vanaf dat moment giften aan de Sisodya’s. De verbijsterende bedragen van deze steekpenningen worden gedetailleerd beschreven in Jahangirs memoires.

In een zeldzaam gebaar van grootmoedigheid gaf Jahangir zelfs het vorstelijke fort Chittorgarh terug aan de vroegere eigenaars. Maar konden de Rajputs de onderdrukking van het Europese kolonialisme overleven?

Dat deden ze, en het leidde tot een nieuw tijdperk van welvaart voor deze Kshatriya’s op het land. Nogmaals, het zijn Tod’s Annalen die verklaren waarom de Rajputs, die ook hadden geleden onder het verval van de Mughals, hulp zochten bij het Britse Rijk.

In feite werd al in 1775 een bataljon Rajput geweermakers ingezet door de East India Company, wiens greep op het subcontinent nu onbetwist was na het verslaan van de Fransen tijdens de Zevenjarige Oorlog. In 1817 werd deze kerneenheid de Rajputana Rifles, het meest vooraanstaande regiment van de Indiase strijdkrachten.

Van het ene rijk naar het andere

Pas in de 19e eeuw probeerden de belangrijkste clans van Rajputana zich bij Brits India aan te sluiten. Er werd een deal gesloten tussen de Maharana’s en Charles Theophilus Metcalfe, een speciale hulp van de waarnemend Britse gouverneur-generaal in Delhi.

De reden was geheel praktisch, want in 1818 was Rajputana economisch geruïneerd door de ineenstorting van de Mughal-macht, herhaalde invasies vanuit Perzië, en de herrezen Maratha’s die hun eigen stukje rijk wilden afsnijden.

Toen de Britten eenmaal geheel India onder controle hadden, bleken de Rajputs gewillige partners bij het besturen van de kleine koninkrijken in dit uitgestrekte koloniale bezit. Hun nut verviervoudigde als soldaten en bondgenoten, terwijl de gewoonten van de Rajput adel zich ook goed vermengden met hun Britse tegenhangers.

De aantrekkingskracht, in ieder geval, was wederzijds – dit sentiment is te vinden in het eerder genoemde The Martial Races of India door MacMunn. MacMunn geloofde dat de Rajputs de Ariërs van Centraal Azië waren en tot dezelfde raciale stam behoorden als de moderne Europeanen. “Zij zijn de afstammelingen van de krijgers die de Arische exodus en instroom hebben voortgezet,” concludeert MacMunn, alvorens de Rajputs te onderscheiden van de Jats, de Tartaren en de Mongolen.

MacMunn vond de Rajputs ook een eerlijk ras en bewonderde hun gelaatstrekken die de “Arische schoonheid en de fysionomie van de Grieken” hadden. In de ogen van MacMunn waren deze bevoorrechte Kshatriya’s ook blanken.

Tot de wereldoorlogen en daarna

Ondanks de ondergewaardeerde minachting van de Britten voor de Hindoes in het algemeen, was het Brits-Indiase leger een strijdmacht om rekening mee te houden. Alleen al in de Eerste Wereldoorlog vochten 1,3 miljoen Indiërs op elk terrein en de Rajputana Rifles onderscheidden zich in Frankrijk, Palestina en Mesopotamië (nu Irak).

Komend in de Tweede Wereldoorlog, was het in Oost-Afrika waar de Rajputana Rifles hun mannetje stonden, ondanks de wreedheid van de moderne oorlogsvoering. Tijdens de strijd om de door de Italianen beheerste hoogten van Keren, in Eritrea, verloor een compagnie van het 4e Bataljon, 6th Rajputana Rifles haar officier tijdens een nachtelijke aanval.
Onverschrokken leidde de tweede-in-bevelhebber Subedar Richpal Ram (20 augustus 1899 – 12 februari 1941) de compagnie met “grote dadendrang en galantheid” in een strijd tegen de berg op. Nadat ze hun doel hadden bereikt, sloegen ze “verschillende tegenaanvallen” af totdat hun munitie opraakte en ze gedwongen werden zich terug te trekken naar hun linies.
De volgende dag, dodelijk gewond bij de laatste poging om verloren terrein te heroveren, vocht Richpal Ram en leidde zijn mannen tot hij aan zijn verwondingen overleed. Zijn acties leverden hem het Victoriakruis op en zijn naam staat op het Keren Cremation Memorial.

Na de onafhankelijkheid en de bloedige deling vochten de Rajputana Rifles in elke grote oorlog met Moslim Pakistan en werden zelfs ingezet bij anti-oproeroperaties in Sri Lanka en Jammu-Kasjmir.

De krijgerkoningen van Akbar’s heerschappij en James Tod’s boek zijn al lang voorbij. Hun wapens zijn ongebruikt gebleven, hun krijgshaftige dapperheid onnodig, omdat de nobele Rajputs zich voorzichtig overgaven aan de moderne tijd. Desalniettemin vatte de Britse generaal O’Moore Creagh in het eerste jaar van de Eerste Wereldoorlog hun karakter met prachtige lof samen: “Zij zijn, en zijn altijd geweest, eerbaar, dapper en trouw.” Zijn woorden passen precies bij de Rajputs.

Voor meer over de militaire geschiedenis van Azië, abonneer u op History of War voor slechts £26.