Ellsworth Kelly, uważany za jednego z wielkich amerykańskich artystów XX wieku za pionierską pracę w minimalistycznym malarstwie i rzeźbie, zmarł w niedzielę w swoim domu w Spencertown, Nowy Jork, w wieku 92 lat. Uznany za jego żywego wykorzystania geometrycznych bloków i intensywnych kolorów, Kelly zbudował ponad siedem dekad reputację kolorowej abstrakcji i dzieł, które zbadały istotę ich subjects.

Jego najwcześniejsze dzieła sztuki zostały stworzone w służbie dla Stanów Zjednoczonych, jako część specjalnej jednostki kamuflażu we Francji podczas II wojny światowej. Kelly i jego koledzy-żołnierze-artyści mieli za zadanie oszukać Niemców – używając gumy i drewna do konstruowania fałszywych czołgów i ciężarówek – aby myśleli, że rzesze alianckich żołnierzy na polu bitwy są znacznie większe niż w rzeczywistości. Choć wydaje się to niekonwencjonalne wczesne szkolenie dla artysty, okazało się ono odpowiednie dla Kelly’ego.

„Był w stanie zrozumieć, że istnieją takie rzeczywistości, które dla większości z nas są zakamuflowane”, mówi Virginia Mecklenburg, główny kurator w Smithsonian American Art Museum. „Przywoływał te realia – wyraźne odczucie grawitacji, fizyki ciężaru i pędu, o których rzadko myślimy w namacalnych kategoriach. Był w stanie to przekazać.”

Po służbie, Kelly zapisał się do szkoły Museum of Fine Arts, Boston i wrócił do Paryża w 1948 roku, wchłaniając szereg wpływów, w tym Picasso i Matisse, sztuki azjatyckiej i kościołów romańskich. Wrócił do Stanów Zjednoczonych i w 1956 roku zaprezentował swoją pierwszą wystawę indywidualną. Trzy lata później prace Kelly’ego znalazły się na wystawie Museum of Modern Art (MoMA) 16 Americans. Jego geometryczne prace abstrakcyjne, wraz z pracami innych amerykańskich malarzy, w tym Ad Reinhardta i Brice’a Mardena, zostały nazwane „hard-edge painting” przez historyka sztuki Julesa Langsnera w 1959 roku.

Przez całe lata sześćdziesiąte Kelly wyrzeźbił swoją własną niszę, oddzieloną od nowojorskiego i paryskiego świata sztuki. Mecklenburg mówi, że to, co uważa za godne uwagi w jego pracach, to sposób, w jaki redukował architekturę, obrazy i inne wizualizacje, które widział w świecie i w sztuce, przekształcając je w bezpośrednie, trzewne abstrakcje. Używając podstawowych kolorów – niebieskiego, zielonego, białego, czarnego – i pojedynczych płócien (później przeszedł do płócien wielokrotnych i rzeźby) stworzył wypowiedzi, które były „mniej opisowe niż sugestywne”, jak to ujęła.

„Potrzeba czasu, aby na nie spojrzeć, ale kiedy się cofniesz, zdajesz sobie sprawę, że patrzysz na coś, co widziałeś już wielokrotnie”, mówi Mecklenburg, podając przykład obrazu „Blue on White” z 1961 roku, wystawionego w American Art Museum, który według niej przywołuje na myśl rozwijający się liść. „Nagle zaczynasz rozumieć, że jeśli rozdzielić idee narracyjne, jak silny jest impuls wizualny w każdej istocie ludzkiej”.

Pokazał się na Biennale w Wenecji w 1966 roku (i pokazałby się na trzech kolejnych w kolejnych latach), miał swoją pierwszą amerykańską retrospektywę w MoMA w 1973 roku, a pierwszą dużą europejską retrospektywę w Stedelijk Museum w Amsterdamie sześć lat po tym.

„Ellsworth Kelly dokonał przejścia od powojennej abstrakcji geometrycznej do ruchu minimalistycznego, który rozpoczął się we wczesnych latach 70.”, mówi Valerie Fletcher, starszy kurator w Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, które posiada 22 prace Kelly’ego, w tym „White Relief over Dark Blue” z 2002 roku, wystawioną na trzecim piętrze muzeum, oraz rzeźbę bez tytułu z 1986 roku wystawioną w ogrodzie. „Jeśli spojrzeć na jego obrazy w porównaniu z innymi z jego pokolenia, są one o wiele prostsze.”

Niektóre z tych prac nabierają „totemicznej” jakości, jak opisuje to Mecklenburg, wskazując na „Memorial”, jego rzeźbę ścienną składającą się z czterech białych paneli w United States Holocaust Memorial Museum. „Jak opowiedzieć o czymś tak wielkim?” – pyta. „Jego proste, geometryczne podejście wywarło wpływ na następne pokolenie minimalistów – Franka Stellę, Donalda Judda i innych – z pracami, które zgłębiały istotę idei lub emocji w namacalny i dotykalny sposób.”

„Miał ogromny wpływ na świat sztuki, ale prace przemawiają w sposób trzewny do każdego, kto na nie patrzy”, dodaje Mecklenburg. „Muszę powiedzieć, że w wielu jego pracach jest poczucie radości i energii. Kiedy na nie patrzysz, wracasz do centrum.”

.