By B.D. Grant, DVM, MS, ACVS, J.H. Cannon, DVM, ABVP

„Twój koń może być Woblerem” to stwierdzenie wypowiedziane przez lekarza weterynarii, które niewielu właścicieli koni chce usłyszeć. Diagnoza „Wobblera” wywołuje taki sam strach przed nieznanym, jaki potrafią wywołać straszne choroby: kolka, założyciel i ochwat. Ten artykuł ma na celu pomóc czytelnikowi w lepszym zrozumieniu objawów klinicznych, testów diagnostycznych oraz możliwego skutecznego leczenia i zapobiegania syndromowi „Wobblera”.

„Wobbler” to koń z uszkodzonym rdzeniem kręgowym. Najbardziej oczywistym objawem klinicznym jest nieprawidłowy chód charakteryzujący się chwianiem się lub koń, który wygląda jakby zażył sporą ilość środków uspokajających. Poważne uszkodzenie może spowodować, że koń może upaść i mieć trudności ze wstaniem. Łagodne przypadki mogą objawiać się jedynie niezdolnością do zmiany wodzy, płynnego zatrzymania się lub negatywną zmianą w zachowaniu, która skutkuje słabymi wynikami. Łagodne przypadki są często mylone z subtelnymi problemami tylnych kończyn, szczególnie z podudziem i stawem skokowym. Kończyny tylne są dotknięte, ponieważ nerwy, które dostarczają obszar znajdują się na zewnątrz rdzenia kręgowego w obszarze szyjnym (szyi), a zatem, są łatwiejsze do uszkodzenia niż nerwy prowadzące do kończyn przednich chronionych głęboko w rdzeniu kręgowym.

Główne przyczyny uszkodzenia rdzenia kręgowego obejmują wady rozwojowe kręgów szyjnych, uraz do kręgu od upadku i wirusowe (opryszczka lub zapalenie płuc) i pierwotniaki (Sarcocystis neurona) zakażenia. Objawy kliniczne każdego z tych problemów mogą być bardzo podobne, ponieważ każdy z nich może uszkodzić rdzeń kręgowy w okolicy szyi.

W celu dostarczenia dokładnych informacji na temat leczenia i długoterminowego rokowania, konieczne jest uzyskanie pełnej diagnozy tak szybko, jak to możliwe. Postawienie diagnozy klinicznej wymaga zazwyczaj połączenia informacji z pełnego badania neurologicznego, zdjęć radiologicznych czaszki i odcinka szyjnego, mielogramu i badania płynu rdzeniowego.

Badanie neurologiczne może być przeprowadzone przez lekarza weterynarii lub przez doświadczoną osobę zajmującą się końmi. Badania nie są skomplikowane, ale interpretacja wyników wymaga pewnego doświadczenia i dobrej obserwacji. Zalecamy, by badania były nagrywane na wideo, aby inni egzaminatorzy mogli wydać opinię bez konieczności podróżowania. Taśmy mogą również służyć jako punkt odniesienia do określenia, czy nastąpiła poprawa kliniczna w trakcie leczenia. Poniżej przedstawiono niektóre z bardziej podstawowych badań oraz to, co jest normalne i nieprawidłowe w przypadku każdego z nich.

1. Wycofanie pleców: Nacisk jest wywierany na grzbiet i miednicę, aby określić, czy pacjent nie reaguje na nacisk. Normalny koń nie zareaguje, ale „chwiejący się” wycofa się, uciskając kręgosłup w pozycji kucznej. Nie jest to oznaka bólu, ale oznaka osłabienia w wyniku uszkodzenia nerwów. Konie z bolesnymi kręgosłupami zazwyczaj nie kucają, ponieważ kucanie spowodowałoby większy ból.

2. Tonacja ogona i odbytu: Normalny koń powinien mieć ton w ogonie, kiedy jest on uniesiony. Koń z problemami z rdzeniem kręgowym będzie miał bardzo wiotki ogon, szczególnie jeśli uszkodzenie jest w odcinku lędźwiowym lub krzyżowym. Odbyt powinien się ściskać przy stymulacji, a nie pozostawać szeroko otwarty.

3. Panniculus lub czucie skórne: Czucie wzdłuż całego kręgosłupa jest badane końcem długopisu zarówno po lewej, jak i po prawej stronie. Normalny koń powinien poruszać skórą i mięśniami tak, jakby był podrażniony przez muchę. Konie z problemami z kręgosłupem często nie reagują tak, jakby miały mieć zastrzyk.

4. Ruchomość szyi: Koń jest cicho i delikatnie zachęcany do zgięcia szyi tak, aby nozdrza sięgały za łopatkę. Powinno to być powtarzane po obu stronach. Użycie marchewki lub garści ziarna często zachęca pacjenta do cofnięcia szyi za łopatkę. Koń z bolesną szyją, złamaniem kręgów szyjnych lub kręgami artretycznymi odmówi zgięcia szyi lub będzie próbował obrócić się w kierunku marchewki, poruszając nogami. Niektóre konie z poważnymi problemami staną się bardziej ataksyjne (pijane) po tym teście. Inne mogą mieć trudności z jedzeniem z ziemi lub z podniesionej siatki na siano.

5. Testy ułożeniowe: Przednie nogi są brane po jednej na raz i krzyżowane z przodu drugiej nogi lub ustawiane w szerokiej postawie. Normalne konie powinny natychmiast przestawić swoje nogi do właściwej pozycji, podczas gdy konie z problemami z rdzeniem kręgowym mogą potrzebować dużo czasu, aby rozpoznać swoją niewygodną postawę. Test powinien być powtórzony po przeciwnej stronie i może być również przeprowadzony na tylnych nogach w delikatnych przypadkach. Nie zalecamy wykonywania tej próby na bardzo oczywistych „chwiejniakach”, ponieważ istnieje pewne ryzyko dla pacjenta, przewodnika i egzaminatora, kiedy próbuje się ją wykonać na koniach z bardzo słabą równowagą.

6.Kołysanie ogonem: Ogon jest ciągnięty na każdą stronę przez egzaminatora, podczas gdy doświadczony przewodnik prowadzi pacjenta. Normalne konie nie znoszą ciągnięcia za ogon, ale „chwiejące się” są łatwo ciągnięte na boki podczas chodzenia, a kiedy nacisk jest zwolniony, nadmiernie się korygują lub kołyszą na boki.

7. Ciasne koła: Pacjent jest chodzony w bardzo ciasnym schemacie koła. U normalnego konia zewnętrzna przednia łapa znajduje się przed wewnętrzną przednią łapą, a wewnętrzna tylna łapa znajduje się przed zewnętrzną tylną łapą. Konie z problemami z rdzeniem kręgowym są zdezorientowane i często odwracają tę kolejność lub opierają się na wewnętrznej stopie zamiast podnosić nogę. Będą również bardzo szeroko rozchylać tylną nogę (circumduction). Ciężkie przypadki mogą nadepnąć na siebie lub prawie potknąć się i upaść.

8. Wzgórza: Pacjent jest prowadzony w górę i w dół wzniesienia z głową w normalnej pozycji, a następnie ponownie z głową uniesioną. Normalne konie stawiają tylne nogi płasko na ziemi i nie podnoszą przednich nóg (hipermetria), kiedy schodzą ze wzniesienia. Podczas podchodzenia pod górę normalny koń powinien również chodzić z płaskimi tylnymi nogami. Nieprawidłowe konie chodzą z górki, jakby były uspokojone (ataksja pniowa), a w tylnych pęcinach będą się knykciły. Pacjent będzie chodził na palcach, wchodząc na wzgórze i obracając palce i kopyta na boki, próbując uzyskać wystarczającą siłę, aby wejść na wzgórze. Chodzić pacjenta z podniesioną głową i jeśli koń jest dotknięty, objawy powinny być jeszcze łatwiejsze do zauważenia.

9. Ćwiczenia wolne: Jeśli pacjent nie jest poważnie dotknięty chorobą, można pozwolić mu biegać swobodnie na padoku. Konie z nieprawidłowościami rdzenia kręgowego podskakują na tylnych nogach w kanterze, często są na niewłaściwej wodzy z tyłu i przewracają się z tyłu, kiedy próbują się zatrzymać. Łagodnie dotknięte konie mają bardzo imponujący, animowany chód w kłusie, który zazwyczaj sprawia, że właściciele koni ujeżdżeniowych ślinią się.

10. Podskakiwanie: doświadczony egzaminator na miękkim podłożu powinien wykonywać tylko ten test. Dotknięte konie prawie upadną, jeśli zachęci się je do podskakiwania z jedną nogą trzymaną poza ziemią. Niektóre konie będą miały silną i słabą stronę. Jeśli koń podskakuje, kiedy lewa przednia noga jest od ziemi, a nie chce podskakiwać, kiedy prawa noga jest od ziemi, zakładamy, że dotknięta jest lewa strona.

11. Ślepa opaska: doświadczony egzaminator na miękkiej stopie powinien przeprowadzać tylko ten test. Zazwyczaj nie wykonujemy tego testu, ponieważ nie działa on na konie, które mają tylko problemy z rdzeniem kręgowym. Jeśli koń ma problem z mózgiem lub uchem środkowym, przewróci się lub zacznie się pochylać.

Po tym, jak badanie neurologiczne jest kompletne i istnieje wysoki wskaźnik podejrzenia, że obszar szyjny może być źródłem wszystkich problemów, wykonuje się serię radiogramów (zdjęć rentgenowskich) z lekkim uspokojeniem pacjenta. Radiogramy są następnie badane pod kątem złamań, zapadnięcia się krążka międzykręgowego, nieprawidłowego ustawienia, zwężenia kanału kręgowego i artretyzmu powierzchni stawowych. W zależności od ustaleń i względnej pilności, mielogram jest następną procedurą wskazaną.

Mielogram

Mielogram uzyskuje się w znieczuleniu ogólnym przez zastąpienie przezroczystego, promienistego płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF) płynem bazowym z jodem, który obrysuje rdzeń kręgowy przy oglądaniu radiogramów. Wykonuje się to poprzez ostrożne wprowadzenie 3″ igły rdzeniowej do przestrzeni pomiędzy pierwszym i drugim kręgiem szyjnym (przestrzeń A-O). Uczucie „pop” wskazuje na penetrację błony ochronnej (dura mater). Płyn mózgowo-rdzeniowy jest pobierany przez długą rurkę przedłużającą, przy czym barwnik jest wstrzykiwany przez okres trzech minut. Następnie wykonuje się serię zdjęć radiologicznych z kręgami szyjnymi w pozycji neutralnej, zgiętej i rozciągniętej. Kompresja rdzenia jest diagnozowana, gdy zarówno grzbietowe jak i brzuszne kolumny barwnika są o 50% mniejsze w szerokości w porównaniu do pozycji neutralnej.

Wiele razy, więcej niż jeden obszar jest skompresowany, co jest bardzo ważne, aby wiedzieć, kiedy różne opcje leczenia są rozważane. Innymi ważnymi rzeczami, które należy wiedzieć przed rozważeniem mielogramu, jest to, że jest to inwazyjna procedura wykonywana w znieczuleniu ogólnym na koniach, które nie mają normalnej równowagi i że te czynniki mogą prowadzić do małego odsetka koni mających komplikacje (<5%) podczas powrotu do zdrowia. Jakość powrotu do zdrowia po znieczuleniu jest ważna, zwłaszcza jeśli rozważa się operację. Jeśli pacjent ma spokojną rekonwalescencję po znieczuleniu mielogramu, rekonwalescencja po zabiegu chirurgicznym na ogół będzie przebiegać prawidłowo.

Badania laboratoryjne

Analiza płynu mózgowo-rdzeniowego jest zwykle wykonywana w czasie mielogramu. Płyn jest badany pod kątem zwiększonej liczby białych krwinek, które mogą wskazywać na infekcję, pod kątem nietypowych komórek, które mogą być widoczne w przypadku stanu nowotworowego oraz pod kątem obecności przeciwciał dla wirusa opryszczki lub pierwotniaka (sarcocystis). Istnieją również pewne rodziny koni i obszary środowiskowe, które powodują niedobory witaminy E i próbki krwi na poziom witaminy E mogą być również wysyłane do laboratoriów, które specjalizują się w tych warunkach.

Skanowanie kości

Użycie radioizotopu (technetu 99) w celu wykrycia obszarów zapalenia kości w kręgosłupie jest rutynowo wykonywane w szpitalu. Izotop jest wstrzykiwany do żyły, a po trzech godzinach koń jest umieszczany przed detektorem. Dzięki magii komputerów tworzony jest obraz skanowanego obszaru. Jeśli kość w tym obszarze jest w stanie zapalnym, będzie zwiększona ilość izotopu w tym miejscu, co objawia się bardziej intensywnym obrazem.

Po zakończeniu egzaminu neurologicznego i zaobserwowaniu nieprawidłowości neurologicznych, istnieje szereg testów, które można wykonać, aby określić przyczynę uszkodzenia rdzenia kręgowego. Bez dokładnej diagnozy, trudno jest omówić możliwe sposoby leczenia i długoterminowe wyniki.

.