Geschreven op 23 januari 2018
Van de insecten die een sterke gelijkenis met bladeren vertonen, zijn de Phylliidae waarschijnlijk de meest opmerkelijke. De eerste naturalisten die ze waarnamen noemden ze wandelende bladeren!
Een kleine familie
Er bestaan niet meer dan 100 soorten Phylliidae. Deze familie van vrij zeldzame insecten is een van de meest spectaculaire en fascinerende op de planeet. Ze komen voor in de tropische gebieden van Azië – het gebied van India tot Australië – met een paar soorten op de Fiji-eilanden.
Fascinerende insecten
Onder de Phylliidae is er een zeer uitgesproken seksueel dimorfisme. De mannetjes, slank van bouw, hebben lange, fijne antennes. Ze kunnen goed vliegen en worden aangetrokken door het licht, waardoor men ze in grotere aantallen in collecties aantreft.
De vrouwtjes daarentegen zijn niet in staat te vliegen. Hun lichaam is groter en meer afgeplat en lijkt sterk op dat van bladeren, met korte antennes en bladvormige poten.
Een biologie die nog nauwelijks bekend is
Specialisten denken dat een aantal Phylliidae soorten ver boven in het bladerdak van het tropisch regenwoud leeft, tussen 20 en 60 meter hoog. Ze leven op hun waardplant en voeden zich met ander plantaardig materiaal. Tijdens haar leven legt elk vrouwtje ongeveer 100 eitjes in de top van de boom.
Deze eitjes, klein en lijkend op zaden, hebben kleine vinnetjes waardoor ze door de wind verspreid kunnen worden. De vorm van de eitjes varieert van soort tot soort, en de eitjes zijn belangrijk voor de classificatie van de soorten. Wanneer ze uitkomen, zijn de larven vaak rood of zwart gekleurd. In de loop van de opeenvolgende vervellingen zullen ze geleidelijk van kleur veranderen, en uiteindelijk meestal groen worden. De levenscyclus is vrij lang, maar de volwassen dieren leven niet langer dan een paar maanden.
Phylliidae hebben heel weinig ter verdediging, behalve dat ze bijna perfect opgaan in de bladeren van hun habitat. Bij sommige Phylliidae gaat die mimicry tot het uiterste: de uiteinden van hun groene vleugels zijn bevlekt met bruintinten die doen denken aan dode bladeren. In de natuur gaan Phylliidae zo ver dat ze de beweging van bladeren in de wind imiteren door heen en weer te schommelen als ze lopen.
De studie van Phylliidae en de beschrijving van nieuwe soorten
De laatste tijd zijn belangrijke studies ondernomen over Phylliidae, waaronder DNA-tests op talrijke specimens, niet alleen om een beter inzicht te krijgen in hun diversiteit, maar ook om te proberen mannetjes en vrouwtjes te groeperen die onder verschillende namen waren beschreven, hoewel ze tot dezelfde soort behoorden. De familie bestaat thans uit vijf geslachten, namelijk Chitoniscus, Microphyllium, Pseudomicrophyllium, Phyllium en Cryptophyllium.
Door de samenwerking met deze onderzoekers en door het onderzoek van uitgebreide series Phylliidae was het mogelijk verscheidene nieuwe Phylliidae-soorten van het Phyllium-geslacht te ontdekken en te beschrijven. Deze nieuwe soorten, Phyllium bourquei, Phyllium brossardi en Cryptophyllium limogesi (beschreven door Cumming & Le Tirant & al.), werden genoemd ter ere van Pierre Bourque en Georges Brossard, twee stichters van onze instelling en ook René Limoges, technicus bij het Insectarium.