De ontwikkeling van eenvoudige, snelle en goedkope diagnostische hulpmiddelen voor tuberculose (TB) is een belangrijk doel, vooral met het oog op de wereldwijde toename van gevallen van actieve TB die vooral de ontwikkelingslanden treffen (2, 4). Onlangs is een immunochromatografische test (AMRAD/ICT Diagnostics, Sydney, Australië) beschreven die de diagnose van TB vergemakkelijkt door het opsporen van serumantilichamen gericht tegen een specifiek 38-kDa-antigeen van Mycobacterium tuberculosis (1, 5). In het kort bestaat de test uit een kartonnen vouwapparaat met een nitrocellulosestrook en absorberende kussentjes. Antigeen dat tijdens een actieve infectie door M. tuberculosis wordt afgescheiden, wordt geïmmobiliseerd op een lijn over de strook. Wanneer serum of plasma wordt aangebracht, vloeit het langs de antigeenlijn. Indien specifiek antilichaam tegen het antigeen aanwezig is, bindt het zich aan de lijn. Gebonden antilichaam wordt gedetecteerd met een geit anti-humaan immunoglobuline G antilichaam geconjugeerd met colloïdale gouddeeltjes die een roze lijn geven wanneer ze gebonden zijn aan menselijk antilichaam. De hele procedure is binnen 15 minuten voltooid en vereist geen extra apparatuur. De test blijkt zeer specifiek te zijn voor de diagnose van actieve TB. Voorafgaande BCG-vaccinatie, latente infectie met M. tuberculosis, of atypische mycobacteriën lijken geen vals-positieve testresultaten op te leveren. Voor zover wij weten, zijn gepubliceerde gegevens over ervaring met deze test tot nu toe beperkt gebleven tot China (1, 5). Wij hebben de AMRAD/ICT test beoordeeld in een academisch ziekenhuis in Duitsland. Om de sensitiviteit en specificiteit te bepalen, vergeleken wij deze snelle membraan-gebaseerde antilichaamstest met diagnostische standaardprocedures.

Resultaten verkregen van klinische patiënten met een diagnose van vermoedelijke pulmonale of extrapulmonale TB en van met het humaan immunodeficiëntievirus (HIV)-geïnfecteerde patiënten met gevorderde immunodeficiëntie (CD4+-celtelling < 100/μl) die screeningsonderzoeken ondergingen, werden vergeleken met die van routinematige TB-onderzoeken. Deze omvatten het aantonen van zuurvaste bacillen in Ziehl-Neelsen-gekleurde uitstrijkjes van bronchoalveolaire lavage (BAL)-vloeistof, aspiraten of vaste weefsels en kweken volgens standaardtechnieken (3). Voor alle monsters behalve bloed werden vaste media van Löwenstein-Jensen en Stonebrink gebruikt voor de kweek volgens de standaardprocedures (3). Bovendien werd een radiometrisch kweeksysteem (BACTEC; Becton Dickinson, Sparks, Md.) gebruikt met Middlebrook 7H13 vloeibaar medium voor bloed en Middlebrook 7H12 voor alle andere vloeibare specimens. Met de AMRAD/ICT-test onderzochten wij in totaal 113 serummonsters. Van de 12 patiënten met bevestigde TB hadden er 8 pulmonale en 4 extrapulmonale ziekte. Bij 4 van de 8 patiënten met longziekte en 2 van de 4 met extrapulmonale ziekte werden antilichamen aangetoond met de test. Alle 101 kweeknegatieve patiënten testten correct negatief, inclusief alle 7 patiënten (2 immunocompetente en 5 immuungecompromitteerde) uit wier bloed of BAL-vloeistof atypische mycobacteriën werden geïsoleerd.

Voor pulmonale TB zijn algemene sensitiviteiten van de test tussen 70 en 92% en specificiteiten tussen 92 en 93% gerapporteerd (1, 5). Voor extrapulmonale TB was de algemene sensitiviteit 76% en de specificiteit 92% (5). De resultaten van onze studie in een Europese omgeving bevestigen de hoge specificiteit van de test (100%), maar vertonen een lage sensitiviteit (50%). Hoewel er aanwijzingen zijn dat de testresultaten niet worden beïnvloed door gelijktijdige HIV-infectie, lijkt de gevoeligheid van de test aanzienlijk te variëren, een bevinding die het klinisch belang ervan kan beperken. Wij begrijpen dat deze snelle test niet bruikbaar lijkt als enig diagnostisch middel voor actieve TB in vergelijking met de huidige diagnostische normen. De test kan echter een waardevolle aanvulling zijn op de standaardtechnieken voor de diagnose van TB. Rekening houdend met de hoge specificiteit zou de test een geschikt instrument kunnen blijken voor eerstelijnstests voor verdachte gevallen in landen die over weinig middelen beschikken, waar de toegang tot diagnostische instrumenten beperkt is en kostenefficiëntie een hoge prioriteit heeft.