Na swoje usprawiedliwienie, dyrektor generalny studia Alan Ladd Jr. mądrze postąpił, nie próbując po prostu sklonować heroicznej, brawurowej fabuły kosmicznej fantazji George’a Lucasa, którą widzowie ustawiali się w kolejce, by oglądać w kółko i w kółko – a producenci potykali się o siebie, by ją powtórzyć.

„Laddie jest szczerze mówiąc niesamowicie dobrym tropicielem dobrego materiału,” komentuje Scott. „Spójrzcie na jego osiągnięcia: Przed Obcym i Gwiezdnymi Wojnami, patrzysz na Omen, potem patrzysz na Gwiezdne Wojny, potem patrzysz na mnie, potem patrzysz na Braveheart. Ten facet wyraźnie ma dobry osąd na temat dobrego materiału.”

Po otrzymaniu scenariusza Obcego, Scott poleciał do Hollywood, aby „poznać zespół.” Niewiele myślał o braku głębi scenariusza, ale dostrzegł potencjał rozrywkowy po przeczytaniu go w 45 minut. „Pomyślałem, że scenariusz ma niesamowicie dobry silnik. Nie było w nim praktycznie żadnej charakterystyki. To było, 'A potem, a potem, a potem’. A potem doszedłem do strony, gdzie jest napisane, 'I wtedy to coś wychodzi z klatki piersiowej tego faceta.’ I myślę sobie: 'To odstraszyło czterech reżyserów’ – bo byłem numerem pięć na liście. Oczywiście, najwyraźniej poprzednie cztery osoby pomyślały: 'Co?! To jest niedorzeczne’ i po prostu odłożyli to na bok. Ponieważ jestem trochę projektantem, mogłem zobaczyć film i wiedziałem dokładnie, co robić.”

Scott czuł, że Alien powinien być „antytezą Gwiezdnych Wojen i być rodzajem brudnych statków kosmicznych w kosmosie, używanych jednostek, które nie były już nowe i nie były już futurystyczne, ale czuły się jak, jak to w końcu nazwaliśmy, 'frachtowiec w kosmosie’. Chciałem pójść w tym kierunku. W zabawny sposób już wtedy reagowałem bardziej podprogowo, niż projektowo na sposób, w jaki zrobiono Gwiezdne Wojny.”

Gwiezdne Wojny „były romantyczną wersją kosmosu, a 2001: Odyseja Kosmiczna Stanleya Kubricka rzeczywistością kosmosu”, Scott zauważa, że po obejrzeniu obu przełomowych filmów, „po raz pierwszy w życiu przekonałem się, że komputery są mądrzejsze od ludzi.” Daleki od samozwańczego maniaka czy fanatyka sci-fi, reżyser czerpał pewne inspiracje z epickiej, metafizycznej medytacji Kubricka w kosmosie, a także skupił się na fantastycznej estetyce francuskiego ilustratora Moebiusa.

„Byłem absolutnie powalony przez ,” mówi. „Moebius jest prawdopodobnie definitywnym spośród wszystkich artystów komiksowych, i powiedziałbym, że nie ma sobie równych, szczerze mówiąc. … I pomyślałem, 'Zastosuję Moebiusa do tego filmu i to jest droga do celu’, ponieważ scenariusz nie opierał się na postaciach, ale w rzeczywistości opierał się na potworze.”

W tym momencie, kluczowa dla fabuły postać Ripley nie była omawiana jako coś innego niż człowiek, a Scott skupił się na bestii w centrum filmu.

„Moje odczucie było takie, że musisz dobrze nakręcić potwora”, mówi. „Wielkim pomysłem w Egzorcyście było opętanie ciała przez diabła. To było pierwsze. Od tamtej pory powstało 19 000 wersji tego pomysłu. I tak odczytałem Obcego jako coś w rodzaju pierwszego. Był tak oburzający w swoim pomyśle i historii – opętanie ciała przez masywnego insekta, który złoży w tobie jaja i stworzy inne insekty. To było niezwykłe.” Kilka wstępnych projektów Obcego zostało naszkicowanych przez O’Bannona i artystę koncepcyjnego Rona Cobba, przypominających insektoidy i skorupiaki, Lovecraftiańskie stworzenia. Niektóre z nich wyglądały zniechęcająco, inne prawdopodobnie wyglądały kapryśnie.

Ale nic nie zbliżyło się do tego, co ostatecznie stało się jednym z najbardziej przerażających i wpływowych projektów stworzeń w annałach historii kina, dzięki uprzejmości H.R. Gigera.

„Facetem, który zwrócił na niego moją uwagę był Dan O’Bannon,” mówi Scott. „Wewnątrz książki o nazwie Necronomicon, znajdował się kosmita. Powiedziałem, 'To jest zaprojektowane. To jest to. Razem z Gordonem Carrollem polecieliśmy do Szwajcarii i poszliśmy na spotkanie z Gigerem do jego domu w Zurychu. Tam poznałem H.R. i uznałem go za łagodnego, słodkiego człowieka, który pokazał mi swoje prace, które są niezwykłe. Zapytałem: „Czy mógłbyś przylecieć i to zrobić”, a on odpowiedział: „Nie latam”. Powiedziałem: „Nie martw się o to, przywieziemy cię pociągiem”. Przyjechał pociągiem ze Szwajcarii i zatrzymał się u mnie w Shepperton Village na dziewięć miesięcy, i tak to się stało. Nie chciał wsiąść do samolotu. Musiałem go namówić.”

Scott dodaje, „Fox w tamtym czasie uważał Gigera za trochę obscenicznego, trochę niegrzecznego i trochę seksualnego. A ja powiedziałem, 'To wszystko brzmi dla mnie dobrze’, co prawie pozbawiło mnie tej sprawy.” Ale Scott upierał się, a Fox ustąpił.

Chociaż oryginalny obraz Gigera przedstawiający Obcego dostarczył więcej niż wystarczająco paliwa do koszmarów, ekscentryczny artysta nalegał na zmianę swojego projektu Xenomorpha: „Wciąż powtarzał: 'Mogę zaprojektować coś lepszego’. A ja powtarzałem, 'Nie, to jest to. Masz wystarczająco dużo do zaprojektowania z facehuggerami, chestbursterami, jajami itd. A przy okazji, chciałbym byś zajął się projektowaniem planety i statku. Powiedziałem: 'Słuchaj, odłóżmy tego kosmitę na bok na zasadzie, że chyba go mamy. Zawsze możemy do niego wrócić”. Stopniowo, jak sądzę, zdał sobie sprawę, że w rzeczywistości już to zrobił. I tak pozostałem przy swoim zdaniu w tej kwestii, ponieważ on wciąż musiał robić inne rzeczy. A także dlatego, że byłem projektantem, wiedziałem, że jeden projektant nie może zajmować się wszystkim.”

Z zielonym światłem i piłką toczącą się w pre-produkcji, Scott zaszył się w Londynie, aby wizualnie odwzorować historię.

„Jestem dość chirurgiczny i poruszam się dość szybko”, mówi wykształcony w szkole artystycznej reżyser. „Następne trzy i pół, cztery tygodnie spędziłem na tworzeniu storyboardu. Budżet w tamtym momencie oscylował wokół 4 milionów dolarów. Wróciłem do L.A. z w pełni rozrysowanym filmem na bardzo konkretnych rysunkach. Pod koniec tego spotkania budżet skoczył do 8,2 miliona dolarów. To jest właśnie siła i moc rysunku. Kiedy wiesz, że to masz, wiesz co robisz, i jeśli możesz to narysować, jest to bardzo, bardzo przydatne.”

Kiedy nadszedł czas na obsadzenie Obcego, Scott mówi, że nie był zbyt dobrze zaznajomiony z „amerykańskim uniwersum tego, kto tam był” i chciał zobaczyć tak wielu aktorów, jak tylko mógł. Meryl Streep, wtedy jeszcze młoda kobieta, była brana pod uwagę do roli Ripley, która dzięki Laddowi zmieniła się w postać kobiecą – co było postępowym wyborem w odniesieniu do tamtych czasów i tradycyjnych filmowych archetypów. Streep nie była jednak brana pod uwagę, ponieważ jej drugi partner, aktor z „Dog Day Afternoon” i „Ojca chrzestnego II”, John Cazale, właśnie zmarł na raka.

Przygotowując takich aktorów jak Tom Skerritt, Veronica Cartwright, Yaphet Kotto, Ian Holm, John Hurt i Harry Dean Stanton do zagrania nieszczęsnej załogi statku kosmicznego Nostromo, Scott chciał mieć aktorów, którzy mogliby sami wziąć na swoje barki zadania aktorskie, podczas gdy on skupiłby się na ogromnych wymaganiach produkcyjnych. Proces castingowy zajął sporo czasu, ponieważ Scott jest bardzo skrupulatny w przeprowadzaniu swoich badań: „Jeśli pracuję z aktorem lub aktorką filmową, zanim ich spotkam, zobaczę wszystko, co było warte uwagi, więc kiedy przekroczą próg drzwi, będę wiedział, z kim rozmawiam.”

Kiedy jego zespół castingowy pracował, Scott żartował: „Myślę, że doprowadzałem ich do szaleństwa, mówiąc: 'Nie, nie, nie, nie, tak, tak, tak, tak, tak, tak.Aż pewnego dnia – wierzę, że mogę się mylić, ale możesz to zacytować, bo pewnie byłby całkiem zadowolony – Warren Beatty zadzwonił do Davida Gilera i powiedział: 'Słuchaj, widziałem na scenie off-Broadwayu młodą kobietę o imieniu Sigourney Weaver, powinieneś ją zobaczyć’. Wierzę, że tak właśnie się stało. Bo następną rzeczą było to, że miałem się spotkać z Sigourney i wszedł ktoś, kto miał co najmniej sześć stóp i mnie skarlał. I tak właśnie poznałem Sigourney.”

Niezwykle wizualny reżyser z wykształceniem projektanta, który pełnił również funkcję operatora kamery, Scott przyznaje, że jego upodobanie do mise en scène w stosunku do pracy nad motywacją postaci nie spodobało się wybranym członkom obsady.

„Nie byłem zbyt popularny wśród niektórych aktorów, ponieważ mówiłem: 'Jeśli to cię złapie, urwie ci głowę i wsadzi w ciemne miejsce. To jest twoja motywacja. Chciałem, żeby to było bardzo lodowate w sensie: 'To tylko to.’ Nie chcę wiedzieć skąd pochodzisz, kim była twoja mama i tata, wszystkie te bzdury. Unikałem tych wszystkich rozmów. Nie podobało im się to. Ale, wiesz, w tym momencie jestem odpowiedzialny za ten film.”

Mimo podwojenia początkowego budżetu, Scott wciąż zmagał się z dopasowaniem swojej wizji do ograniczeń finansowych i musiał uciec się do pewnych kreatywnych, alternatywnych środków, aby zbudować iluzję.

W przypadku zestawu Space Jockey, projekt skamieniałego stworzenia mógł obracać się o 360 stopni na dysku, aby uzyskać więcej kątów, dzięki czemu nie trzeba było budować pełnego zestawu opuszczonego statku. Wcześniej, naturalnej wielkości lądowisko Nostromo na scenie dźwiękowej obcej planety po prostu nie sprzedawało idei skali statku, więc Scott wymyślił schemat oszukiwania perspektywy.

„Kiedy jesteś projektantem, niezależnie od rozmiaru, rzecz okazuje się, że zawsze jest za mała”, mówi Scott. „To metafora, ale to prawda. Wszedłem do studia i spojrzałem na lądującą nogę Nostromo. Wysokość sufitu w studiu do bramy wynosiłaby około 50 stóp. Powiedziałem: „To nie jest wystarczająco duże. A oni na to: „Co, to jest 50 stóp! Powiedziałem: „To nie ma znaczenia, nie jest wystarczająco duży. Więc zrobiliśmy trzy tanie skafandry kosmiczne – jeden był dziecka kamerzysty, a dwa pozostałe to moje dzieci – tak, że mogę je wsadzić do otwartej windy, która zjeżdża wzdłuż nogi lądownika. Nagle okazuje się, że noga ma 80 stóp. Zadziałało! Miałem więc ruchome miniatury.”

Każdy, kto widział Obcego – lub dopiero co o nim słyszał – wie, że ikoniczna scena z chestbursterem jest punktem kulminacyjnym filmu. Scott szczegółowo opisuje, jak to jedno ujęcie prawie się wykoleiło, kiedy kamery zaczęły się kręcić i prawie zrujnowało zaaranżowaną niespodziankę dla nieświadomych organicznych reakcji obsady.

„Miałem cztery lub pięć kamer uruchomionych tego ranka na tym planie, a tam są linie energetyczne, linie powietrzne, które będą rozsadzać krew wszędzie,” wyjaśnia. „Wiedziałem, że kiedy to się stanie, biały plan zostanie zdziesiątkowany, a sprzątanie zajmie prawdopodobnie dwa tygodnie. Nie było więc drugiego ujęcia. Ustawiłem wszystko w taki sposób, w jaki czułem, że to się stanie, gdzie to wyjdzie. A biedny John Hurt leżał przywiązany na stole pod sztuczną klatką piersiową. I kręciliśmy, a ja szczerze mówiąc musiałem trzymać kciuki.”

Scott krzyknął, „Akcja!” – i szybko zorientował się, że coś jest strasznie nie tak.

„Koszulka się nie otworzyła,” wspomina. „Wszystko co jest, to ten guzek w koszulce, który rozbłyska, a potem znika. Więc krzyczę, 'Cięcie! Cięcie! Cięcie! Cięcie! Cięcie! I wszyscy aktorzy zaczynają się śmiać, ale są trochę zdenerwowani, bo tego nie widzieli. Wracam i mówię: „Opróżnić plan!”. Wszyscy zeszli z planu. Ja wczołgałem się na Johna Hurta – biedaczek leżał tam – i ostrzyłem brzytwą koszulkę, żeby wyskoczyła, kiedy Obcy uderzy w jej tył. Poszliśmy jeszcze raz. I było idealnie.”

Pracując z debiutującym montażystą Terrym Rawlingsem, który wcześniej pełnił funkcję montażysty muzycznego przy filmie The Duellists, początkowy, wstępny, surowy krój filmu Alien miał ponad 140 minut długości. Oprócz dopracowania tempa filmu i wycięcia sceny „kokonu” z Tomem Skerrittem (która wiele lat później pojawi się w wersji reżyserskiej Scotta), aby uzyskać 117 minut kinowego czasu trwania, Fox naciskał na skrócenie niektórych momentów z krwią i gore. Scott, niezrażony, łączy swoje ogólne podejście do „Obcego” z doświadczeniem oglądania innego horroru z lat 70-tych, który wzbudzał strach bez wiader krwi.

„Nie wiem, kiedy robisz taki film, czy możesz mieć za dużo krwi,” mówi. „Bardzo trudno jest mnie naprawdę przestraszyć. Oglądałem Texas Chainsaw Massacre, kiedy przygotowywałem się do „Obcego”, pewnego sobotniego popołudnia w studiu Fox w małym kinie. To było horrendalne i przeraziło mnie jak cholera. Myślę, że zacząłem od hamburgera w porze lunchu i nie wziąłem ani kęsa. Ale to był już przesyt i przesada. Jest dużo ludzi jedzących ludzi i jest dużo przemocy – to jest równoznaczne z krwią, jak sądzę. A co to za różnica, szczerze mówiąc? Ale Tobe Hooper zrobił robotę, i to było moje wyzwanie, aby powiedzieć, 'Jak mogę zrobić, że straszne?’

Jeszcze, z tego wstępnego cięcia, Scott mówi, „To może być trochę długo, ale wiedzieliśmy, że mamy coś. Widać było, że jest tam coś godnego uwagi”. Jednakże, gdy przyszło do wydania Obcego, filmowiec dzieli się swoim niezadowoleniem ze strategii dystrybucji Foxa.

„Chcieli go przedpremierowo, przedpremierowo i przedpremierowo, a ja nie wiedziałem dlaczego, bo najwyraźniej działał jak skurwysyn”, mówi. „I nawet wstrzymali go na sześć tygodni, co absolutnie mnie zdumiało, bo mówili, że to specjalny film, wymaga specjalnego traktowania. Nie wiem, kto to do cholery wymyślił. (…) Rzeczywiste rozmyślanie o tym, że kiedy już go masz – zrób to, nie wahaj się! Było w tym trochę wstrzymywania się, więc trochę się na to wściekłem. Myślę, że powinni byli wypuścić to na pełnym gazie, natychmiast. Tak samo było z Gwiezdnymi Wojnami. Przemyślali Gwiezdne Wojny. Wstrzymali Gwiezdne Wojny i wypuścili je na 72 odbitkach. Co?!? Tak się działo w tamtych czasach.”

Ale pokazy przedpremierowe zdecydowanie spełniły swoją rolę, a opowieści o krzyczących widzach, uciekających z kina, a nawet mdlejących zaczęły krążyć. „Dobre pandemonium”, mówi filmowiec. „Stary, uwielbiałem to.”

Dwa lata po tym, jak Ridley Scott zasiadł w Grauman’s Chinese Theatre, aby obejrzeć Gwiezdne wojny, 25 maja 1979 roku do kin trafił Obcy w ograniczonej wersji. Wyniósł ponad 60 milionów dolarów w kraju i ponad 100 milionów dolarów na całym świecie. Podczas gdy rozentuzjazmowana publiczność reagowała okrzykami na trzewne dreszcze tej pomysłowej hybrydy sci-fi/horroru, filmoznawcy zjeżdżali się, by doszukiwać się w niej wątków społeczno-politycznych, jak w przypadku wszystkich wielkich opowieści sci-fi. Ale Scott upiera się, że jakiekolwiek poczucie współczesnej alegorii było najdalej od jego umysłu, gdy tworzył swoje własne arcydzieło.

„Nigdy nawet o tym nie myślałem, szczerze mówiąc,” przyznaje. „Trudno jest straszyć ludzi. Jeśli na porządku dziennym jest straszenie ludzi dla zabawy, to nie jest to nic więcej niż przejażdżka kolejką górską.”

Szybko po premierze, Obcy nie tylko przeniknął do popkulturowej konwersacji, ale wszedł w nurt zeitgeist z wieloma odniesieniami, ripostami i parodiami (scena w knajpie Spaceballs Mela Brooksa z Johnem Hurtem daje Scottowi szczególnie dobry ubaw). A przytłaczający sukces kosztował Scotta anonimowość.

„Wiesz, nie zdajesz sobie sprawy z momentu, w którym stajesz się znany, poza tym, że ludzie traktują cię w dziwny sposób, podchodzą do ciebie na ulicy,” mówi. „To trochę trwa. A kiedy już się to stanie, człowiek tego nie lubi. Więc próbuje się tego unikać.”

Scott w rzeczywistości patrzy na kasową wpadkę swojego kolejnego filmu jako na prawdziwą zmianę w trajektorii jego kariery.

„Blade Runner był dla mnie największą lekcją,” mówi. „Wiesz, jedno jest pewne, że nic nie jest pewne. Right? A kiedy myślisz, że już to masz, zgadnij co? Nie masz. Jest to więc dobra lekcja życia. Nauczyło mnie to bycia nadmiernie filozoficznym. A na koniec dnia, robiąc to, co robię dla życia, musisz także stać się swoim własnym krytykiem. Innymi słowy, musisz wiedzieć, że to, co zrobiłeś dla siebie, było w porządku. A cokolwiek ktoś powie później, jest to jego opinia, ale nie więcej. Ale konsekwentnie, rzadko czytam prasę, ponieważ zbyt wiele razy zostałem zraniony. … To nie jest poniżanie tego, co robisz dla życia, to dobra rada: Jeśli chcesz mieć głowę na karku, zostań przy tym. To trochę jak bycie malarzem. Pracujesz nad czymś, a ktoś mówi: „Bzdura”. A ty na to: „Och, naprawdę?” Nie możesz na to pozwolić. Musisz po prostu kontynuować malowanie, nie sądzisz?”

Scott powrócił do uniwersum, które kultywował trzy dekady później z krytycznie polaryzującym prequelem Prometeusza w 2012 roku i jego kontynuacją, Obcy: Przymierze, w 2017 roku. Przyznaje, że doświadczenie kierowania obydwoma filmami wyostrzyło jego uwagę w kwestii reagowania na opinie fanów, ale podkreśla również, że jest w pełni świadomy, że oryginału nigdy nie da się przebić.

„Zawsze jest tylko jeden”, wyjaśnia. „To tak jakby próbować zrobić sequel do 2001. Zasadniczo, nie da się. Naprawdę, z największym szacunkiem dla Gwiezdnych Wojen, najlepszym filmem jest ten, który wyreżyserował George, prawda? Na mile. Był wyjątkowy. Dla mnie był absolutnie cudowny. To była bajka ze wszystkich bajek w kosmosie. A podążanie za nią jest trudnym wyborem. Tak samo było z Obcym.”

Dodaje z autoironicznym śmiechem, „Co ciekawe, nigdy nie poproszono mnie o zrobienie sequela. Może dlatego, że byłem takim twardzielem, gdy to robiłem, nie chcieli mnie z powrotem. Ale ja również miałem wtedy zwyczaj nie chcieć robić sequela. Więc nigdy bym go nie zrobił.”

Rozumiejąc o najbliższej przyszłości franczyzy Obcego, teraz gdy Disney nabył 21st Century Fox, Scott potwierdza, że są dyskusje na temat przyszłych części, ale ostrzega, że jeśli podstawowe założenie „bestii” nie ewoluuje jak sam Ksenomorf, „żart” się zestarzeje.

„Dochodzisz do punktu, w którym mówisz, 'Ok, to jest martwe w wodzie,'” mówi. „Myślę, że Alien vs. Predator to był głupi pomysł. I nie jestem pewien, czy zrobił to bardzo dobrze, czy nie, nie wiem. Ale w jakiś sposób obalił bestię. Powiedziałem im: 'Słuchajcie, możecie to wskrzesić, ale musimy wrócić do podstaw i zrobić prequel, jeśli chcecie’. Więc poszliśmy do Prometeusza, który właściwie nie był zły. Ale wiesz, nie ma w nim żadnego Obcego, z wyjątkiem dziecka na końcu, które samo pokazało, że jest taka możliwość. To znaczy, miało sylwetkę kosmity, prawda? Obcy jest wyjątkowo przywiązany do Matki Natury. Po prostu pochodzi z chrząszcza drzewnego, który składa jaja do wnętrza jakiegoś niczego nie spodziewającego się owada. A robiąc to, forma jaja stanie się żywicielem dla tego nowego stworzenia. To jest ohydne. Ale tak właśnie było. I nie można tego ciągle powtarzać, bo żart staje się nudny.”

Scott podziwia wytrwałość innej nieprzemijającej franczyzy sci-fi, Star Trek, w porównaniu.

„Kiedy oglądałem Kapitana Kirka 50 lat temu myślałem, 'Kim do cholery jest ten facet? Ten facet naprawdę wie, co robi’, muszę przyznać, że zwracałem wielką uwagę na Kirka i jego kohorty,” mówi. „I oto jesteśmy, 50 lat później, niech Bóg ich błogosławi, utrzymali to przy życiu i kontynuowali ewolucję. Ale trudniej jest utrzymać bestię przy życiu przez tak długi czas. Myślę, że to jest po prostu trudne. Żart się zużywa. Kiedy widziałeś go dwa, trzy razy, nie jest już przerażający.”

Nierozerwalnie związany z franczyzą Obcego już od 40 lat, Scott upiera się, że forsowanie świeżego ujęcia, a nie przesadne rehashowanie nostalgicznego może być po prostu kluczem do utrzymania wielu cykli życia w przyszłości. „Idź dalej, zostaw to za sobą i zobacz, gdzie to może ewoluować” – deklaruje. „Więc patrzymy, gdzie będziemy ewoluować.”

.