Kamienna Góra góruje nad otaczającym ją krajobrazem jak grzbiet wielkiej szarej bestii, guz prędkości na skądinąd gładkiej drodze ponad płaskimi koronami drzew Georgii. Góra wyróżnia się jako coś, co do niej nie należy, i z tego powodu przyciąga uwagę. Od lat jest też zauważana przez prasę krajową, gdy tylko pojawia się rozmowa na temat kultury i dziedzictwa Konfederacji – ostatnio skupiona wokół pomników z czasów wojny secesyjnej. Nie jest to zaskakujące: masywna rzeźba skalna na północnej ścianie góry przedstawiająca konfederackich generałów Jeffersona Davisa, Roberta E. Lee i Stonewalla Jacksona jest największą płaskorzeźbą na świecie. W każdą sobotnią noc latem i jesienią na rzeźbie odbywa się pokaz laserowy, w którym trzej jeźdźcy pozornie galopują ze skały. W dalszej części pokazu laserowego na pomnik wyświetlana jest postać Martina Luthera Kinga, a nagranie słów z jego przemówienia „Mam marzenie” rozbrzmiewa na trawniku, na który patrzą widzowie. Ale kiedy pokaz jest skończony i King odszedł, generałowie pozostają.

Pomnik jest ogólnie jedyną rzeczą, o której ludzie myślą, gdy słyszą Stone Mountain, a ostatnio kandydat na gubernatora Gruzji Stacey Abrams wezwał do tego, aby go zdjąć. Ponieważ jest to, i historycznie było, świadectwo białej supremacji. Ale u podnóża góry znajduje się Stone Mountain Village, a w niej afroamerykańska dzielnica Shermantown, której udało się przetrwać i wytrwać w tym dziedzictwie.

Ta mała społeczność powoli odchodzi do historii, ale zasługuje na pamięć, aby zapewnić, że debaty wokół Stone Mountain nie wymazują tych, którzy żyją w jej cieniu. Historie Konfederacji i jej generałów nie powinny mieć niekwestionowanego monopolu na dyskusję. Osiągnięcia mieszkańców Shermantown mogą nie wydawać się nadzwyczajne, ale odzwierciedlają one realia i kontekst miejsca, w którym zostały dokonane. Bez rozpoznania życia Shermantown, każda narracja o Stone Mountain jest niekompletna.

***********

Stone Mountain od dawna była atrakcją dla ludzi, sięgającą tysiące lat wstecz. Rdzenne narody amerykańskie, takie jak Cherokee, Creek i Muscogee, osiedliły się na tym obszarze aż do 8000 lat temu, na długo przed wprowadzeniem się białych osadników na początku XIX wieku. Kamieniołomy zostały początkowo wykopane w latach 30-tych XIX wieku, wydobywając granit i inne kamienie z góry, ale przemysł rozkwitł po ukończeniu linii kolejowej do wioski i kamieniołomu w następnej dekadzie, co pozwoliło na łatwiejszy transport kamienia. Nazwa wioski została zmieniona na Stone Mountain mniej więcej w tym czasie.

Shermantown, obraźliwie nazwane na cześć generała Unii Williama Shermana, którego „Marsz do morza” wyciął spustoszenie od Atlanty do Savannah, powstało po wojnie secesyjnej. Jego powstanie było zgodne ze schematem rozwoju widzianym na całym Południu, w którym nowo uwolnieni Afroamerykanie przenieśli się w poszukiwaniu pracy, ale odmówiono im miejsc do życia w istniejących społecznościach z powodu segregacji. Stone Mountain Village nie było inaczej, a zatem stał się upstart sąsiedztwa Shermantown.

Stone Mountain został sprzedany do Stone Mountain Granite Corporation za 45.400 dolarów w 1867 roku, a dziewięć lat później sprzedany ponownie za 70.000 dolarów do Southern Granite Company, własnością braci Samuela i Williama Venable. W 1915 roku Stone Mountain służyła jako platforma startowa dla odrodzenia Ku Klux Klanu, którego Samuel Venable był aktywnym członkiem. Pozwolił on na spalenie krzyża na tym terenie w 1915 r., przyznał Klanowi służebność (prawo do korzystania i wejścia na legalną własność innej osoby) do góry w 1923 r. i wydzierżawił początkową ziemię pod pomnik Konfederatów, który stoi tam do dziś. Ich siostrzeniec James Venable, jednokrotny burmistrz Stone Mountain Village w późnych latach 40-tych, kontynuowałby to dziedzictwo jako przywódca Klanu od wczesnych lat 60-tych do późnych lat 80-tych, organizując wiece na terenie Stone Mountain.

Gloria Brown, lat 77, urodziła się w Shermantown i mieszka tam do dziś. Ona patrzy wstecz na jej dzieciństwo tam z miłymi wspomnieniami i jest sfrustrowany, że debata nad Stone Mountain ignoruje jej społeczności. „Mieliśmy czarnych ludzi, którzy tam pracowali, mieli tam firmę granitową i wielu czarnych ludzi pracowało w tej firmie. Jeździli ciężarówkami, wydobywali granit, byli murarzami. Kiedy byłem młodszy i w ogóle, mieliśmy ludzi, którzy stracili życie pracując przy tym granicie. Ale nikt nigdy o tym nie wspomina.”

Charakteryzuje Shermantown jako dążącą społeczność z tego prostego powodu, że było tak wielu Afroamerykanów, którzy mieszkali tam lub pracowali na górze, na długo przed tym, jak rzeźba Konfederatów została ukończona w 1970.

Granit Stone Mountain, wydobywany przez afroamerykańskich robotników z Shermantown, nie tylko zbudował kościoły w okolicy, ale także Lincoln Memorial w Waszyngtonie, D.C., wschodnie schody Kapitolu Stanów Zjednoczonych, kopuła Federalnego Depozytu Złota w Fort Knox, i śluzy Kanału Panamskiego, aby wymienić tylko kilka.

Poza tymi pracownikami, rodzime dzieci z sąsiedztwa obejmują jednego z najlepszych graczy na Negro League Kansas City Monarchs i łapacza dla legendarnego Satchel Paige, Joe Greene, i Victoria Simmons (jedna z pierwszych kobiet, które ukończyły Spelman College). Stone Mountain Village było również miejscem narodzin współczesnego wizjonera rozrywki Donalda Glovera.

Rusty Hamby, nauczyciel historii, który uczy w południowym Dekalb County od 33 lat, i którego rodzina mieszka w Stone Mountain Village od pokoleń, uważa, że przez centrowanie krajowej rozmowy wokół Stone Mountain na pomniku, inne ważne historie są wypierane.

„Jeśli historia Stone Mountain jest 23-rozdziałową książką, my ciągle czytamy jeden rozdział,” mówi. „Historie takie jak te Joe Greene’a i Victorii Simmons są ważne, o których nigdy się nie słyszy,” mówi.

James „Joe” Greene, urodzony w Shermantown, zaczął grać zawodowo w baseball w 1932 roku, i poszedł na łapanie dla personelu miotającego Kansas City Monarchs w latach 40-tych, w którym występował słynny Satchel Paige. Według Negro Leagues Baseball Museum, Greene miał 33 i 38 home runów w 1940 i 1942 roku, przewodząc lidze w tych latach. „Był jedną z niewyróżniających się gwiazd dekad 'blackball'”, czytamy w książce Voices from the Great Black Baseball Leagues historyka Johna Holwaya.

Po zwycięstwie w Negro World Series, Greene, jak wielu innych, wstąpił do sił zbrojnych, aby walczyć w II wojnie światowej, gdzie służył z 92. dywizją w Algierze i we Włoszech i spędził osiem miesięcy walcząc na linii frontu. Greene wrócił do baseballu po wojnie, ale nigdy nie odzyskał formy, jaką miał wcześniej. Skończył z powrotem w Stone Mountain Village i pracował dla Sears.

„Rzeczy bardzo się zmieniły”, Greene powiedział Holway. „To wymaga czasu. Zawsze mieszkałem na południu. Zostałem wychowany wokół tej małej starej wioski tutaj, Stone Mountain…. Wydaje się, że teraz ludzie byliby wystarczająco inteligentni, aby uciec od niektórych z tych filozofii. Bo one bolą, bolą, naprawdę bolą.”

Boisko baseballowe, na którym ćwiczył Joe, i na którym grała kiedyś drużyna Stone Mountain pro, już nie istnieje. Zostało zastąpione przez lokalną szkołę podstawową nazwaną na cześć Victorii Simmons. Urodzona w 1866 roku, Simmons uczęszczała do Spelman Seminary (obecnie Spelman College), zaledwie siedem miesięcy po jego założeniu, i ukończyła go z certyfikatami, które pozwoliły jej prowadzić pracę misyjną, nauczać i pracować jako pielęgniarka. Simmons, córka zniewolonych robotników, wspominała, że jej ojciec, gdy odzyskał wolność, „od razu został zaakceptowany jako przywódca swojego ludu”. Poszedł dalej, aby założyć pierwszą szkołę dla Murzynów w DeKalb County.”

Dziś, Stone Mountain Village napotyka nieproporcjonalne korki dla jego wielkości, jak 4 miliony odwiedzających rocznie przechodzą przez niego w drodze do Stone Mountain Park. Wioska, szczególnie główna ulica obok starego dworca kolejowego, oferuje osobliwą mieszankę sklepów i restauracji, podczas gdy niektóre boczne ulice zawierają niedawno przebudowane domy. Jest tylko kilka znaków, które nadal noszą nazwę Shermantown w wiosce. Jeden z nich to oficjalny historyczny znak, którego strzałka wskazuje drogę za urzędem gminy, oznajmiając „Historic Sherman Town”, przywołując coś z przeszłości, ale bez dalszych szczegółów, co to może być. Drugi to nazwa placu zabaw przy drodze, która kończy się w miejscu, gdzie kiedyś znajdowało się więzienie Stone Mountain. Szkoła Victoria Simmons również zniknęła, zastąpiona przez The View, wspólnotę mieszkaniową dla seniorów przy Venable Street, nazwaną na cześć rodziny Klanów. Poza tymi dwoma znakami, jest niewiele, co identyfikuje Shermantown jako dzielnicę, która kiedykolwiek istniała.

Ludzie, z którymi rozmawiałem, malowali obraz Stone Mountain Village, gdzie społeczność przezwyciężyła rasizm Klanu, gdzie życie w małym miasteczku pokonało uprzedzenia. Ale w niedawnym profilu Esquire komika i impresario rozrywki Donalda Glovera, który urodził się w 1983 roku w Stone Mountain Village, oferowany jest ciemniejszy obraz społeczności.

„Gdyby ludzie zobaczyli, jak dorastałem, byliby poruszeni”, powiedział Glover. „Wszędzie flagi konfederatów. Miałem przyjaciół, którzy byli biali, których rodzice byli dla mnie bardzo słodcy, ale byli też jak, 'Nigdy nie umawiaj się z nim.’ Widziałem, że to, co było oferowane na 'Ulicy Sezamkowej’ nie istniało.”

Jak Shermantown zaczyna blaknąć, tak również historie ludzi, którzy tam mieszkali, przeżywając i czasami, prosperując w cieniu góry, która przyszła stać tylko dla jednej rzeczy – jej pomnika Konfederacji. Ignorując zmarszczki w tej historii, takie jak w Shermantown, pozwalamy, by monolityczna opowieść została napisana przez Venablesów świata, podczas gdy Shermantown jest skazane na pamięć, by w końcu zostać całkowicie zapomniane.